نقش ایران و سایر همسایگان در سرنوشت سوریه
۱۳۹۰ خرداد ۳۰, دوشنبه
بشار اسد رئیس‌جمهوری سوریه در سخنانی که امروز (دوشنبه ۲۰ ژوئن، ۳۰ خرداد) در دانشگاه دمشق ایراد کرد، وعده داد که ظرف یک تا دوماه آینده، با مخالفان مذاکره کند. بلافاصله پس از سخنرانی اسد، گروه‌هائی از مخالفان در مناطق مختلف دست به تظاهرات زدند. همزمان، شبکه دوم تلویزیون آلمان، صحنه‌های دلخراشی از سرکوب مردم سوریه در شمال این کشور را پخش کرد.
ایران، متهم ردیف اول
این شبکه تلویزیونی در گزارش خود، جمهوری اسلامی ایران را به ارسال تجهیزات سرکوب، اسلحه و وسایل کنترل اینترنت برای پلیس سوریه متهم کرد. پیش از این نیز وزیرخارجه آمریکا و بسیاری از رسانه‌های غربی و عربی، جمهوری اسلامی را به مشارکت در سرکوب مردم سوریه متهم کرده‌اند.
شبکه دوم تلویزیون آلمان، ایران و سوریه "متحدان دیرسال" خواند و حرف‌های محمود احمدی‌نژاد را در آغاز سال ۲۰۱۰ میلادی نقل کرد، که گفته بود:«اتحاد سوریه و ایران علیه نفوذ غرب و اسرائيل شکل گرفته است. دو کشور، هدف‌های مشترک، دشمن مشترک و منافع مشترک دارند.»
در گزارش شبکه دوم تلویزیون آلمان افزوده شده است: «اگر با سقوط رژیم اسد سنی‌ها در قدرت سهیم شوند، شیعی‌های ایران و لبنان نمی‌توانند انتظار همکاری‌های امروز را داشته باشند. احتمالا عربستان سعودی در سوریه نفوذ سیاسی خواهد یافت. سعودی‌ها مهمترین دشمن ایران هستند و با حزب‌الله هم خوب نیستند.»
همسوئی ایران، اسرائيل و آمریکا
یک کارشناس آلمانی امور خاورمیانه، به شبکه دوم تلویزیون آلمان می‌گوید:«به دلیل مصالح سیاست‌های منطقه‌ای، آمریکا، اسرائيل و ایران مایل به سقوط رژیم سوریه نیستند. با این که اعتبار بشار اسد کاهش یافته، اما هنوز می‌توان روی او حساب کرد. سوریه همسایه عراق است و همه می‌ترسند که در صورت سقوط اسد، این کشور نیز به سرنوشتی شبیه عراق مبتلا شود. ضمن این که ترکیب جمعیت مخالفان اسد نیز شبیه مصر یا تونس نیست. اکثریت تحصیل‌کردگان سوریه در خارج هستند و نسل فیس‌بوک هم در این کشور هنوز چندان قوی نیست.»
فولکر پترس، یک کارشناس دیگر آلمانی امور خاورمیانه، معتقد است که جمهوری اسلامی با وسواس وقایع سوریه را دنبال می‌کند، زیرا نگران آن است که در صورت شکست اسد، انقلاب از سوریه به ایران سرایت کند.
نقش ترکیه
دولت ترکیه، در هفته‌های اخیر مرزهای خود را به روی پناهندگان شمال سوریه گشوده و تاکنون هزاران نفر از آنان را پذیرفته است. سوریه و ترکیه دارای ۸۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند.
از سال ۲۰۱۰ شهروندان سوریه و ترکیه می‌توانند بدون ویزا به خاک یکدیگر سفر کنند. آنکارا و دمشق در زمینه معاملات نفتی نیز با یکدیگر همکاری دارند. اما اوضاع فعلی سبب شده است که ترکیه از سوریه فاصله بگیرد. یکی از مشاوران رئیس جمهور ترکیه روز دوشنبه ۲۰ ژوئن گفت، دمشق یک هفته وقت دارد تا خونریزی در کشور را متوقف کند و پس از آن آنکارا هیچ پوششی در اختیار رهبران این کشور قرار نخواهد داد.
ارزیابی متفاوت همسایگان
همزمان با شبکه دوم تلویزیون آلمان، پایگاه اینترنتی "مورگن وب" آلمان هم می‌نویسد: «همسایگان سوریه، ارزیابی کاملا متفاوتی از اوضاع این کشور دارند. شورای امنیت قرار است در یک قطعنامه سرکوب مخالفان بشار اسد را محکوم و احتمالا دمشق را تحریم کند. دیپلمات‌ها معتقدند که لبنان به‌خاطر وابستگی‌هایش به سوریه، با این قطعنامه خویشتندارانه برخورد خواهد کرد.»
همین تارنما می‌نویسد که از سال ۲۰۱۰ همکاری‌هائی میان عراق و سوریه بر سر مسائل امنیتی آغاز شده است، اما عراقی‌ها همچنان مشکوک هستند که دمشق در بمب‌گذاری‌های بغداد دخالت دارد. با این همه، عراق فراریان سوریه را نمی‌پذیرد و آن‌ها را به گلوله می‌بندد یا دستگیر می‌کند و به سوریه تحویل می‌دهد.
مورگن وب، مناسبات روسیه و سوریه را چنین ارزیابی می‌کند: «روسیه به رغم اعتراض اسرائيل همچنان تجهیزات جنگی در اختیار سوریه قرار می‌دهد. مسکو به رغم سرکوب شدید مخالفان اسد، اعمال فشار بر رژیم سوریه را رد می‌کند. میان دو کشور قراردادهائی برای استخراج گاز به امضا رسیده است. دمیتری مدودیف رئیس‌جمهور روسیه در میانه سال ۲۰۱۰ میلادی خواستار بازگشت مسکو و دمشق به مناسبات گرم گذشته شد.»
JT/MM