نقش گل در انقلاب‌های جهان

اعتراضات شهروندان بلاروس علیه نتایج اعلام‌شده انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب دوباره آلکساندر لوکاشنکو، با برخورد خشونت‌آمیز نیروهای دولتی روبرو شد. زنان بلاروس در واکنش به این سرکوب با پیراهن‌های سفید و گل‌ (به‌ویژه گل‌های سفیدرنگ) به شکل مسالمت‌آمیز به اعتراضات خود ادامه دادند.

در لهستان نیز هزاران نفر در همبستگی با جنبش اعتراضی در بلاروس دست به تظاهرات زدند. لهستانی‌ها خواست‌های معترضان در بلاروس برای آزادی بیشتر را به خوبی درک می‌کنند. لهستان از سال ۲۰۰۸ میلادی مجوزی تحت عنوان Karta Polka برای شهروندان بلاروس صادر می‌کند تا به آنها اجازه دهد برای سفر و کار به این کشور بیایند. "گل بهتر از گلوله است" از جمله شعارهایی بود که در تظاهرات لهستانی‌ها دیده می‌‌شد.

پرتغال نزدیک به نیم قرن در دیکتاتوری نظامی به سر برد. تحت حکومت ژنرال کارمونا و بعدها ژنرال سالازار که تا سال ۱۹۷۴ ادامه داشت، شکنجه، سانسور و سرکوب حاکم بود تا اینکه ارتش توانست قدیمی‌ترین دیکتاتوری اروپا را سرنگون کند. در آن زمان شهروندان لیسبون در لوله‌های مسلسل‌ها و تفنگ‌های سربازان گل میخک فرو می‌کردند تا شادی خود از انقلابی بدون خونریزی را ابراز کنند. این انقلاب به "انقلاب میخک" شهرت دارد.

یکی دیگر از انقلاب‌های مشهوری که گل در آن نقشی مهم بازی کرد، انقلاب تونس بود که به انقلاب یاس معروف شد. یاس گل ملی تونسی‌ها محسوب می‌شود و از این رو نیز انقلابی که در راستای اعتراضات مردمی در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱ به سرنگونی زین‌العابدین بن علی انجامید، به انقلاب یاس شهرت یافته است. بن علی که ۲۰ سال قدرت در تونس را در دست داشت، در پی سرنگونی به عربستان سعودی پناه برد. او در سپتامبر ۲۰۱۹ درگذشت.

اعتراضات مردمی در تونس سرآغاز جنبش‌هایی متعددی بود که در آن زمان در بخش‌هایی از جهان عرب به جریان افتاد و به "بهار عربی" مشهور شد. مصر، لیبی و بسیاری از کشورهای عربی دستخوش دگرگونی‌های عمیقی شدند. می‌توان گفت انقلاب یاس در تونس تنها نمونه‌ موفق تلاش‌ مردم در کشورهای عربی برای دستیابی به عدالت و آزادی بیشتربود. اگر چه تونس هنوز هم گاهی شاهد اعتراضات پراکنده است، اما از ثباتی نسبی برخوردار شده است.

در سوریه "بهار عربی" در سال ۲۰۱۱ با سرکوب بی‌رحمانه تظاهرات توسط دولت اسد، به جنگی داخلی تمام‌عیار تبدیل شد که تا کنون صدها هزار قربانی و میلیون‌ها آواره به جای گذاشته است. این عکس که در ماه مه سال ۲۰۱۳ گرفته شده است، یکی از شورشگران کرد در حلب را نشان می‌دهد که در مسلسل خود یک شاخه گل گذاشته است. با گذشت ۷ سال سوریه هنوز هم در انتظار صلحی است که بعید به نظر می‌رسد به این زودی‌ها برقرار شود.

بهار عربی سبب شد که در چین نیز در سال ۲۰۱۱ اعتراضاتی به جریان افتد. شرکت‌کنندگان تظاهرات در چنین نیز از "انقلاب یاس" سخن می‌گفتند، اگر چه به ندرت در دست آنان گل‌های یاسمن دیده می‌شد. برخی‌ها نیز نوعی گل رازقی در دست داشتند، اما برای حکومت چین مشخص بود که منظور معترضان چیست. مقامات چین به سرعت واکنش نشان داده و در اینترنت واژه "یاس" را سانسور کردند.

یکی از انقلاب‌هایی که سال‌های زیادی از آن می‌گذرد، انقلاب گل رز در گرجستان بود که در سال ۲۰۰۳ میلادی روی داد و کناره‌گیری ادوارد شواردنادزه، رئیس جمهوری وقت این کشور را به دنبال داشت. آنان یکی از سخنان او را کاملا جدی گرفته و اساس اعتراضات خود قرار دادند. شواردنادزه زمانی گفته بود، "ما به جای گلوله گل بر سر دشمنان خود خواهیم ریخت".

در پی انتخابات پارلمانی در قرقیزستان در فوریه سال ۲۰۰۵ اعتراضات گسترده مردمی به جریان افتاد که در نهایت به سرنگونی عسکر آقایف، رئیس جمهوری این کشور انجامید. در آن زمان مخالفان و معترضان از گل لاله کوهی به عنوان سمبل استفاده می‌کردند. قرقیزستان اگر چه در سال ۲۰۱۰ سرانجام به یک جمهوری پارلمانی تبدیل شده است، اما نهادهای حقوق بشری هنوز از محدودیت‌های آزادی عقیده و بیان در این کشور ناخشنود هستند.

دولت تایلند در جریان اعتراضات مردمی در این کشور در سال ۲۰۱۳ به این فکر افتاد که ورق را برگرداند و به مأموران پلیس دستور دهد، میان تظاهرکنندگان گل پخش کنند. پس از جنگ قدرت چندین ماهه میان پیراهن‌قرمز‌های هوادار دولت و زردپوش‌های اپوزیسیون سرانجام در سال ۲۰۱۴ کودتایی نظامی در تایلند روی داد و اکنون رسما در این کشور "حکومتی نظامی" برقرار داست.

گل در عرصه‌های سیاسی و حزبی نیز نقش ایفا می‌کند؛ برای نمونه گل سرخ که یکی از نمادهای سوسیال‌دموکرات‌های آلمان است یا جنبش نسل جوان در سال ۱۹۶۸ میلادی که با گل دست به اعتراض علیه جنگ ویتنام می‌زدند. افزون بر گل، رنگ‌های متفاوت نیز در جنبش‌های و انقلاب‌های گوناگون در سراسر جهان نقش بازی کرده‌اند؛ از جمله انقلاب نارنجی در اوکراین یا جنبش سبز در ایران.