نگاهی به توافق در مذاکرات ژنو در مصاحبه با رضا تقیزاده
مقامات جمهوری اسلامی روز یکشنبه (۳ آذر / ۲۴ نوامبر) پس از انجام مذاکرات هستهای در ژنو میان نمایندگان ایران گروه ۱+۵ اعلام کردند که غنیسازی در ایران به رسمیت شناخته شده، اما غرب چنین چیزی را تایید نمیکند. دکتر رضا تقیزاده، کارشناس مسائل انرژی، در گفتگو با دویچه وله میگوید تردیدی ندارد که آنچه غربیها میگویند سندیت دارد و آنچه جمهوری اسلامی اعلام کرده "خرج داخلی دارد بدون ارائه هر نوع سندی".
تقیزاده میگوید: «در آنچه ایران به عنوان حق خود برای غنیسازی اورانیوم مورد استناد قرار میدهد و خواستار شده بود که گروه ۱+۵ به صورت روشن بر آن صحه بگذارد، بند چهاری است که قید میکند کشورهای عضو معاهده منع گسترش سلاحهای اتمی دارای حق استفاده از انرژی صلحآمیز هستند، در حالیکه کمترین اشارهای به داشتن یا دادن حق غنیسازی در این ماده نمیشود. در توافقنامه ژنو هم، همانطور که رئیس جمهور و وزیر امور خارجه آمریکا گفتند، کمترین اشارهای به حق ایران برای ادامه غنیسازی اورانیوم نشده ولی آنچه مورد تایید قرار گرفته، پذیرفتن وضع موجود غنیسازی تا ۳ و نیم درصد در نطنز است برای شش ماه آینده که این را جمهوری اسلامی به عنوان پذیرفتن حق ایران برای غنیسازی اورانیوم تفسیر میکند.»
رضا تقی زاده اعلام توافق در مذاکرات هستهای ژنو را "به نوعی بردی برای دو طرف مذاکره" میداند. او میگوید که برنامه هستهای ایران در صورت ادامه میتوانست با تحریمهای بیشتر غرب روبرو و منجر به فروپاشی اقتصاد ایران شود. از این لحاظ پیشگیری زیانهای بیشتر برای مردم و حتی جمهوری اسلامی به نوعی برد تلقی میشود.
با این حال به نظر او توافق به دست آمده در این مذاکرات برای ایران امتیاز بزرگی نیست، چون آنچه گروه ۱+۵ و بخصوص آمریکا در مورد تحریمها به ایران پیشنهاد کردهاند آزاد ساختن تنها ۱۰ درصد از داراییهای بلوکه شده ایران در نتیجه صادرات قبلی نفت در کشورهای سوم، یعنی چیزی در حدود ۴ و دو دهم میلیارد دلار است. و این در حالی است که تحریمهای کنونی نفت در وضعیت جاری آن باقی میماند و به این علت ایران نمیتواند بیش از یک میلیون بشکه نفت در روز صادر بکند. قطع خرید نفت توسط اروپا ادامه خواهد یافت و در نتیجه زیانهای ایران بخاطر کاهش صادرات نفت ادامه مییابد و بقیه تحریمهای شورای امنیت هم که از ۲۰۰۶ مقرر شده به قوت خود باقی است.
تقیزاده توافق کنونی را با امتیازهایی مقایسه میکند که در سال ۲۰۰۳ در مقابل تعلیق غنیسازی به ایران پیشنهاد شده بود. به گفته او، آن امتیازات دهها برابر بیشتر از امتیازاتی بود که امروز جمهوری اسلامی در قبال تعطیل بخش اعظم فعالیتهای اتمی خود از گروه ۱+۵ و از آمریکا دریافت میکند.
گالری تصویری: توافق تاریخی ایران و ۱+۵ به روایت تصویر و توییتر
از نظر او، مخالفان برنامه اتمی جمهوری اسلامی هم در نتیجه اجرای این توافق و نیز اعمال تحریمها تقریبا به همه هدفهای خود با کمترین هزینه دست پیدا کردهاند، چون این توافق از نظر او پیروزی بزرگی برای ایران به حساب نمیآید.
رضا تقیزاده میگوید که اصولگرایان داخل رژیم ایران نارضایتی عمیقی نسبت به این توافق در خود احساس میکنند. وی یادآوری میکند که اصولگرایان مذاکرات ۲۰۰۳ در سعدآباد را نکوهش کردند. او میافزاید که در توافق کنونی، ایران حتی یک دهم امتیازاتی را دریافت نمیکند که در آن سال به ایران پیشنهاد شده بود. او پیشبینی میکند که نظر انتقادی اصولگرایان با دستور علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، و نامهای که به حسن روحانی، رئیسجمهور ایران، در این مورد نوشته خنثی شود و آنها در این مورد مجبور به سکوت شوند.