نگاهی به دلایل افزایش قدرت "دولت اسلامی"
۱۳۹۴ آبان ۲۸, پنجشنبه
"دولت اسلامی" (داعش سابق)، یکی از رادیکال‌ترین گروه‌های اسلام‌گرا در خاورمیانه است که دامنه‌ی عملیات خود را با انجام ترور به جهان غرب هم گسترش داده است.
"داعش" ابتدا خود را یکی از شاخه‌های شبکه‌ی "القاعده" می‌خواند، این گروه تروریستی ولی در ماه فوریه ۲۰۱۴، اعلام کرد که میان داعش و القاعده رابطه‌ای وجود ندارد. "القاعده" در بیانیه‌ی خود دلیل این امر را مخالفت با سرکوب وحشیانه‌ی "جهادی‌های" مسلمان و غیرمسلمان سوری از سوی این گروه عنوان کرد.
این گروه شورشی جهادی به رهبری ابوبکر البغدادی با آغاز جنگ داخلی سوریه، بخشی از نیروهای خود را از عراق به سوریه منتقل کرد و وارد جنگ با رژیم بشار اسد شد.
بیشتر بخوانید: القاعده: از "دولت اسلامی عراق و شام" حمایت نمی‌کنیم
پیروزی در سوریه و عراق
این گروه جهادی پس از تصرف شهر رقه در سوریه و اعلام آن به عنوان پایتخت، به عراق نیز حمله برد و موفق شد رمادی و فلوجه، مهم‌ترین شهرهای استان انبار در این کشور را به سرزمین‌های اشغالی خود ضمیمه کند. پیشروی‌های بلامنازع این گروه در ژوئن ۲۰۱۴ در این کشور، سرانجام به تصرف موصل ـ دومین شهر بزرگ عراق ـ انجامید.
نیروهای "داعش" در عراق، به ویژه از سوی گروه‌ها و قوم‌های سنی این کشور، با حمایت بعثی‌های طرفدار صدام حسین، دیکتاتور سرنگون شده‌ی آن پشتیبانی می‌شدند. این گروه‌ها، به ویژه از سیاست‌های تبعیض‌آمیز نوری المالکی، رییس دولت شیعه‌مسلک عراق که به مدت ۸ سال تمامی حقوق اجتماعی و سیاسی آن‌ها را نادیده گرفته بود،انتقاد می‌کردند.
در جریان تصرف موصل، بخشی از ارتش عراق که با حمایت مالی و نظامی آمریکا بازسازی شده بود، به نیروهای "داعش" پیوست. نوری المالکی، با این‌حال بدون اشاره به ضعف سازمانی و نظامی ارتش عراق، پیروزی این سنی‌گرایان افراطی را حاصل "توطئه" خواند و گفت: «ارتش، نیروهای پلیس و نهادهای امنیتی ما، قوی‌تر از داعش هستند.»
اعلام موجودیت و منابع تامین مالی و انسانی
داعش پس از گسترش مناطق تحت تسلط خود در سوریه و عراق در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۴، "خلافت جهانی به رهبری ابوبکر بغدادی به عنوان خلیفه‌ی آن" را اعلام کرد. این گروه سپس، با انتخاب نام "دولت اسلامی" به گسترش فعالیت‌های حکومتی پرداخت. چاپ اسکناس با واحد دینار، صدور گذرنامه، تاسیس نهادهای امنیتی و پلیس، صدور نفت، راه‌اندازی شبکه‌های ارتباطی تلویزیونی و رادیویی، برگزاری گشت‌های گردشگری، از جمله‌ی این اقدامات بود که هم‌چنان اکنون نیز در حال گسترش است.
بر اساس تازه‌ترین پژوهش‌ها، "دولت اسلامی" در حال حاضر "بودجه‌ی سالانه‌ی" خود را از ۵ منبع مالی عمده تامین می‌کند: ذخیره‌های مالی سرزمین‌های اشغالی مانند بانک‌ها، ذخایر نفت و گاز، مالیات، اخاذی؛ دریافت سرمایه از سوی شبکه‌های ارتباطی مدرن؛ گروگان‌گیری برای دریافت پول؛ کمک‌های مالی سازمان‌های غیرانتفاعی؛ و حمایت‌های مالی، تجهیزاتی و ابزاری جنگ‌جویان خارجی.
گفته می‌شود که این شورشیان مسلح در جریان تصرف شهر موصل، به تنهایی به بیش از ۴۰۰ میلیون دلار دست یافتند.
بیشتر بخوانید: داعش کنترل بر منابع نفتی را از دست می‌دهد
سازمان‌های امنیتی جهانی هم‌چنین از شرکت بیش از ۲۵ هزار جنگ‌جوی خارجی در صفوف نیروهای "دولت اسلامی" خبر می‌دهند.
ائتلاف جهانی علیه داعش
در پی تشکیل ائتلاف علیه داعش به رهبری ایالات متحده‌ی آمریکا که در آن ۴۰ کشور جهان شرکت داشتند، نخستین حملات هوایی این کشور در خاک سوریه در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۴ آغاز شد. چندی است که نیروی هوایی فرانسه نیز در حملات هوایی این ائتلاف به پایگاه‌های "دولت اسلامی" در سوریه و عراق شرکت می‌کند.
واپسین بمباران‌های ائتلاف عراق که با عملیات پیشمرگه‌های کرد و نیروهای ایزدی در ۳ جبهه همراه بود، به باز پس گیری سنجار از کنترل "دولت اسلامی" انجامید. مسعود بارزانی، رییس اقلیم کردستان عراق، روز ۱۲ نوامبر اعلام کرد که شهر استراتژیک سنجار از تصرف گروه "دولت اسلامی" خارج شده و زمینه‌ی آزادسازی موصل نیز فراهم آمده است.
بیشتر بخوانید: مسعود بارزانی: سنجار آزاد شد
این نیروها از دو روز پیش، منطقه سنجار را محاصره و جاده‌ی اصلی ارتباطی بین شهر موصل عراق و شهر رقه سوریه را قطع کردند. سنجار از تابستان سال ۲۰۱۴ به اشغال نیروهای وابسته به داعش درآمد.
کارشناسان می‌گویند، آزادسازی سنجار به عنوان گامی در مسدودکردن راه‌های ارتباطی این دو شهر خالی از اهمیت نیست، اما در نبرد با افراط‌گرایان سنی به ویژه پس از حملات انفجاری این گروه در پاریس فاقد ارزشی تعیین‌کننده است.