نگرانی آمریکا از فعال شدن القاعده در سوریه

روز پنج‌شنبه (۲۷ بهمن/ ۱۶ فوریه) اکثریت قاطع کشورهای عضو سازمان ملل با صدور قطعنامه‌ای حکومت بشار اسد را به علت نقض حقوق بشر و سرکوب خشونت‌آمیز شهروندان معترض سوریه محکوم کردند. نمایندگان ۱۳۷ کشور به این قطعنامه رای مثبت دادند. روسیه، چین، ایران، ونزوئلا، کره شمالی و کوبا از جمله ۱۲ کشوری بودند که با محکومیت سوریه مخالفت کردند و ۱۷ کشور به قطعنامه رای ممتنع دادند.

انزوای بیشتر بشار اسد و حامیانش

به رغم افزایش اعتراض‌ها و انتقادهای بین‌المللی نظامیان حامی حکومت بشار اسد سرکوب معترضان را شدت داده‌اند. بنابر گزارش‌ها یگان‌های ویژه‌ی ارتش سوریه روز جمعه، ۲۸ بهمن نیز مناطق مختلف شهرهای حمص و حماه را گلوله باران کرده‌اند. یک تشکل حقوق بشری سوری که مرکزش در لندن قرار دارد می‌گوید ارتش سوریه روز جمعه با خمپاره به چند محله‌ی شهر حمص حمله کرده است. به گفته‌ی منابع نزدیک به مخالفان سوریه، در درگیری‌های روز پنج‌شنبه دست‌کم ۴۴ نفر جان خود را از دست داده‌اند.

مصوبه مجمع عمومی الزام‌آور نیست اما به اعتقاد ناظران فشار بر سوریه و متحدانش را افزایش می‌دهد. گیدو وستروله وزیر خارجه آلمان این قطعنامه را نشانه‌ی آشکاری از همبستگی جهانی با مردم سوریه و محکومیت خشونت رژیم بشار اسد توصیف کرده است. او می‌گوید حمایت شمار زیادی از کشورهای منطقه از مصوبه مجمع عمومی سازمان ملل پیام روشنی به کشورهایی است که همچنان از اسد پشتیبانی می‌کنند.

تحریم همه‌پرسی قانون اساسی

وزارت خارجه بریتانیا نیز با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد این قطعنامه نشان می‌دهد که خشونت در سوریه باید هرچه سریع‌تر خاتمه یابد و رژیم بشار اسد بایستی برای حل بحران راه را برای واگذاری مسالمت‌آمیز قدرت سیاسی هموار کند. دولت سوریه مسئول ناآرامی‌ها در این کشور را تروریست‌ها عنوان می‌کند و مدعی است اقدام‌هایی نظیر صدور قطعنامه اوضاع را وخیم‌تر می‌کند.

روز چهارشنبه، ۲۶ بهمن بشار اسد از بازنگری در قانون اساسی سوریه خبر داد و گفت پیش‌نویس قانون جدید ۲۶ فوریه به همه‌پرسی گذاشته می‌شود. جی کارنی سخنگوی کاخ سفید وعده‌ی اسد را مضحک خوانده است. او می‌گوید مسئله دیگر بر سر چگونگی کناره‌گیری اسد از قدرت نیست بلکه بر سر زمان آن است.

حسن عبدالعظیم، دبیرکل یک تشکل سوری به نام "اتحاد سوسیال دمکرات"، ه خبرگزاری آلمان گفت ما نه در این همه پرسی شرکت می‌کنیم و نه در انتخابات آینده. او که از معدود مخالفان سرشناس سوری است که هنوز بازداشت نشده می‌گوید در شرایط کنونی پایان دادن به خشونت‌ها از همه چیز مهم‌تر است.

مذاکره به شرط استعفای اسد

همزمان با این تحولات ژای جون، معاون وزیر امور خارجه چین برای رایزنی با رهبران سوریه وارد دمشق شد. ژای جون که در جستجوی یک راه حل سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه است چند روز پیش نیز با شماری از مخالفان بشار اسد دیدار کرده بود. او پیش از سفر به دمشق گفت ما خواهان حل مسئله سوریه در چهارچوب طرح اتحادیه عرب و از طریق سیاسی و مسالمت‌آمیز هستیم.

اتحادیه عرب که طراحی قطعنامه‌ی سازمان ملل را نیز بر عهده داشته خواستار کناره‌گیری بشار اسد از قدرت است. شورای ملی سوریه که از ائتلاف تعدادی از افراد و گروه‌های مخالف اسد تشکیل شده اعلام آمادگی کرده که با نمایندگان حزب حاکم بعث وارد مذاکره شود. این شورا شرط آغاز گفتگوها را استعفای بشار اسد عنوان کرده است.

افزایش حضور القاعده در سوریه

کشورهای غربی نگرانند که با ادامه‌ی درگیری‌ها و تشنج‌های داخلی در سوریه فعالیت شبکه تروریستی القاعده در این کشور نیز افزایش یابد و در میان مخالفان نفوذ کند. جیمز کاپر، رئیس سازمان اطلاعات ملی آمریکا حضور نیروهای القاعده در میان مخالفان بشار اسد را "پدیده‌ای نگران‌کننده‌ای" توصیف کرده است. او که در کمیسیونی در مجلس سنای آمریکا حضور پیدا کرد می‌گوید مخالفان غالبا نسبت به رخنه‌ی القاعده در میان خود آگاه نیستند.

جیمز کاپر می‌گوید ما گمان می‌بریم که نیروهای القاعده عراق در حال گسترش نفوذ خود در سوریه هستند. به اعتقاد او در انفجارهایی که اخیرا در دمشق و حلب رخ داده ردپای این شبکه تروریستی قابل مشاهده است. وزیر دفاع ایالات متخده لئون پانه‌تا نیز در یک کنفرانس خبری گفته است حضور تروریست‌های القاعده در سوریه مایه‌ی نگرانی است اما هنوز مشخص نشده که آنها چه نقشی در این کشور بازی می‌کنند.

القاعده، خوراک تبلیغاتی دمشق

ناظران معتقدند القاعده انگیزه‌های فراوانی برای نفوذ در میان مخالفان سوریه دارد، اما قضاوت قطعی در این مورد دشوار است. ایمن الظواهری، رهبر القاعده اخیر در یک پیام ویدئویی دعوت به حمایت از "انقلاب سوریه" کرده است. او از مردم ترکیه، لبنان و اردن خواسته است برای سرنگونی "رژیم ضداسلامی دمشق" از مبارزان سوری پشتیبانی کنند.

دولت عراق می‌گوید شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد شبکه القاعده ارسال اسلحه و شبه‌نظامیان از این کشور به سوریه را افزایش داده‌است. به نظر می‌رسد افزایش رخنه‌ی القاعده در میان مخالفان سوری، با هر انگیزه‌ای انجام شده باشد خوراک تبلیغاتی مناسبی در اختیار حکومت بشار اسد می‌گذارد. دولت سوریه جنبش اعتراضی در این کشور را به گروه‌های تروریستی نسبت می‌دهد و سرکوب خونین معترضان را مقابله با تروریسم معرفی می‌کند.

بنابر گزارش سازمان ملل در یازده ماهی که از آغاز ناآرامی‌های سوریه می‌گذرد بیش از ۵ هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند که اغلب شهروندان غیرنظامی بوده‌اند. منابع نزدیک به مخالفان سوری می‌گویند طی دو هفته‌ی گذشته بر اثر حمله‌های سنگین ارتش به مناطقی که در کنترل معترضان قرار داشته بیش از ۴۰۰ نفر قربانی شده‌اند.

BK/MM