نگرانی اسرائیل از توافق فتح و حماس

مسئولین فلسطینی در شامگاه چهارشنبه (۲۷ آوریل /۷ اردیبهشت) اعلام کردند که جنبش فتح به رهبری محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، به توافقی اولیه با جنبش حماس دست یافته است. بر اساس این توافق اختلاف طولانی طرفین خاتمه یافته و دولتی ائتلافی و موقت تشکیل می‌شود تا در نهایت ظرف یک سال انتخابات برگزار شود.

این توافق که در مصر و به شکل کاملا محرمانه صورت گرفته، بلافاصله واکنش اسرائیل را در پی داشت. مقا‌م‌های تل‌آویو اعلام کردند، چنین توافق‌هایی نمی‌تواند صلح را برای خاورمیانه به ارمغان بیاورد و محمود عباس باید از جنبش حماس فاصله بگیرد.

این در حالی‌ست که کشورهای عربی بر این باور هستند که پایان اختلافات میان فلسطینی‌ها موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند احتمال تشکیل دولت فلسطینی مستقل را بالا ببرد؛ هر چند که کشورهای غربی همواره با هرگونه ارتباط با حماس به خاطر عدم به‌رسمیت شناختن اسرائیل و اعمال خشونت مخالفت کرده‌اند.

عزام الاحمد، رئیس هیئت مذاکره‌کننده از طرف فتح در قاهره اعلام کرد که توافق اولیه با حماس بر اساس تشکیل دولتی ائتلافی و مستقل صورت گرفته تا پس از آن زمینه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی مهیا شود.

الاحمد همچنین اعلام کرد که انتخابات سراسری هشت ماه دیگر برگزار شده و اتحادیه کشورهای عرب بر نحوه اجرای توافق به دست آمده، نظارت خواهد داشت.

در کنفرانس مطبوعاتی که نمایندگان فتح و حماس در کنار یکدیگر ظاهر شدند، الاحمد گفت که فلسطینی‌ها بهای گزافی را در مشکلات میان خود پرداخت کرده و باعث شدند تا اسرائیل در مقابله با فلسطینی‌ها جری‌تر شود.

وی افزود: «ما واقعا احساس افتخار می‌کنیم، چرا که توانستیم قدرت اراده و تصمیم‌گیری ملی فلسطینی را به نمایش گذاشته و به دو دستگی خاتمه دهیم تا بدین ترتیب راه برای خاتمه بخشیدن به آخرین اشغالگری تاریخ همواره شود».

موسی ابو مرزوق از رهبران حماس نیز اعلام کرد که اختلاف میان فتح و حماس، فرصتی به اسرائیل داد تا "اشغالگری" را ادامه دهد؛ ولی امروز دفتر جدیدی در تاریخ فلسطینی‌ها باز شده است.

در آخرین انتخابات سراسری در فلسطین که در سال ۲۰۰۶ برگزار شد، حماس موفق شد تا اکثریت آراء را از آن خود کند. اکنون چندین ماه از موعد برگزاری انتخابات جدید فلسطینی گذشته که به خاطر اختلافات میان حماس و فتح، این انتخابات به تعویق افتاده است.

اسرائیل به نوبه خود از این امر نگران است که ایجاد فضا برای برگزاری یک انتخابات سراسری در فلسطین، شرایط را به گونه‌ای تغییر دهد که حماس کنترل کرانه باختری را نیز در دست بگیرد که اکنون در اختیار محمود عباس و هوادارانش است.

نتانیاهو: دولت فلسطین بین صلح با اسرائیل و حماس انتخاب کند

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در یک بیانیه که از تلویزیون اسرائیل پخش شد، گفت که دولت فلسطین باید میان صلح با اسرائیل یا حماس، یکی را انتخاب کند؛ چرا که دستیابی به صلح با هر دو کاری غیرممکن است.

در همین حال کاخ سفید نیز واکنش نشان داده و اعلام کرد که حماس یک سازمان تروریستی است و هر دولتی که در فلسطین بر سر کار آید، باید راه‌های اعمال خشونت را بسته و توافق‌نامه‌های قبلی صلح را محترم شمرده و در عین حال حق وجودی اسرائیل را برسمیت بشناسد.

حماس و فتح به نوبه خود اما با هشدار نتانیاهو مخالفت کرده و الاحمد در واکنش به اسرائیل گفت: «محمود عباس از مسکو پاسخ تل‌آویو را داده است. ما حماس را در کنار خود می‌خواهیم چرا که آنها نیز مثل دیگر گروه‌ها،‌ بخشی از فلسطین هستند».

طاهر النونو سخنگوی حماس نیز گفت که صلح و آشتی میان فلسطینی‌ها هیچ ارتباطی به اسرائیل ندارد، چرا که اسرائیل همواره مانعی در برابر آشتی میان گروه‌های فلسطینی بوده است.

نبیل ابوردینه سخنگوی محمود عباس نیز در رام‌الله اعلام کرد که توافق میان فتح و حماس یک موضوع داخلی فلسطینی است که ارتباطی به اسرائیل ندارد. وی افزود: «نتانیاهو باید میان صلح عادلانه و فراگیر با ملت فلسطین و نمایندگان قانونی آن و ادامه شهرک‌سازی یکی را انتخاب کند».

سقوط مبارک و انتفاضه سوریه، دو عامل مهم در توافق

این توافق ناگهانی در شرایطی ایجاد شده که خاورمیانه شاهد انقلاب‌های مردمی و کناره‌گیری حسنی مبارک رئیس‌جمهور مصر در فوریه گذشته است. مبارک از هم‌پیمانان آمریکا در منطقه محسوب می‌شد که روابط تیره‌ای با حماس داشت.

هانی المصری تحلیلگر سیاسی که در مذاکرات حماس و فتح ظرف دو هفته گذشته حضور داشته، به رویترز گفت که اسم رمز دستیابی به توافق، اتفاقات مصر و سقوط مبارک بود؛ بطوریکه توازن ایجاد شد و مصر بیش از پیش به دنبال ایجاد صلح میان فلسطینی‌ها است.

تحلیلگران عرب بر این باور هستند که جنبش مردمی سوریه علیه حکومت بشار اسد که دمشق را تبدیل به پایگاهی برای رهبران حماس کرده باعث شده تا به حماس فشار آمده و در نتیجه رهبران این جنبش فلسطینی تصمیم بگیرند تا به انزوای خود در نوار غزه خاتمه دهند.

به گفته محمود الزهار از رهبران حماس که در مذاکرات روز چهارشنبه در قاهره شرکت داشت، توافق حاصل شده با فتح شامل پنج نکته مهم است که از جمله ‌آنها می‌توان به ادغام نیروهای امنیتی، تشکیل دولت وحدت ملی با مشارکت شخصیت‌های فلسطینی و تبادل اسرا میان فتح و حماس اشاره کرد.

انتظار می‌رود تا اجرای توافق پس از جشن امضای رسمی آن در قاهره در ابتدای ماه مه صورت بگیرد.

در حالی‌که فتح با اصل مذاکره با اسرائیل برای دستیابی به صلح موافق است؛ حماس همواره با این امر مخالفت کرده به شلیک موشک از غزه به سمت اسرائیل ادامه می‌دهد.

حماس: مذاکره صلح با اسرائیل امکان‌پذیر نیست

محمود الزهار در قاهره گفت که برنامه آینده حماس تغییری نکرده و شامل مذاکره با اسرائیل یا به‌رسمیت شناختن آن نیست و برای یک دولت مستقل ائتلافی در فلسطین امکان‌پذیر نیست که در مذاکره صلح با اسرائیل شرکت کند.

هانی حبیب تحلیلگر سیاسی فلسطینی در مورد توافق ایجاد شده می‌گوید که تجربه‌های سابق باعث شده تا با این گونه توافق‌ها با احتیاط برخورد کنیم. بسیار دیده شده که توافقی به دست آمده و به امضا رسیده و دولت‌هایی نیز بر اساس توافق‌ها تشکیل شده‌اند؛ اما همه چیز ناگهان به هم ریخته است.

آمریکا با این توافق ناگهانی به سردی برخورد کرد، بطوریکه تامی ویتور، سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد که ایالات متحده با صلح و آشتی میان فلسطینی‌ها در راستای تقویت صلح موافق است، ولی حماس یک سازمان تروریستی است که شهروندان عادی را هدف قرار می‌دهد.

به گفته وی، هر دولت فلسطینی که در آینده تشکیل می‌شود باید اصول کمیته چهارجانبه صلح را بپذیرد و از خشونت جلوگیری کرده و حق وجودی اسرائیل را برسمیت بشناسد.

سخنگویان کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا همچنین اعلام کردند که واشنگتن به دنبال دستیابی به اطلاعات بیشتری از جزئیات توافق حاصل شده میان فتح و حماس است.

AM/DK