نیم کیلو سم در سال، در برنامه غذایی هر ایرانی
۱۳۹۳ شهریور ۲۵, سه‌شنبه
مردم ایران سال‌هاست که با آلودگی هوا و مواد غذایی ناسالم سر می‌کنند که بزرگترین عامل و زمینه‌ساز بیماری‌هایی چون سرطان، سکته‌های مغزی و قلبی است. چندی پیش اعلام شد که ظرف ۲۰ سال آینده در ایران میزان ابتلا به سرطان ۸۰ درصد افزایش می‌یابد.
وضعیت آلودگی هوا گویا قرار نیست بهتر شود؛ محققان دانشگاه شریف به تازگی اعلام کرده‌اند که برخی سوخت‌های عرضه شده در تهران بین ۲۰ تا ۸۰۰ برابر استاندارد، آلاینده گوگرد تولید می‌کنند. رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران هم با استناد به آمار، از سالانه ۲۴۰۰ مورد مرگ در اثر آلودگی هوا تنها در تهران خبر داده است.
شیر آلوده برای مقابله با هوای آلوده؟
شهروندان کلان شهرهای ایران در اوج آلودگی هوا برای مصون ماندن از آسیب‌ها، راهی نداشتند جز در خانه ماندن. به شهروندان توصیه می‌شد که برای کاهش اثرات سوء آلودگی بر سلامتی از محصولات لبنی استفاده کنند. اما محصولات لبنی هم در ایران سالم نیستند. چندی پیش در ایران استفاده از روغن پالم در محصولات لبنی خبرساز شد. روغنی که به دلیل بهای پایین، در برخی محصولات لبنی جایگزین چربی طبیعی می‌شود. روغن پالم بر روی سیستم‌های قلبی و عروقی رسوب می‌کند و می‌تواند سرطان‌زا باشد. خبر از سوی شماری از مقام‌های دولتی تائید شد، تولیدکنندگان در ابتدا منکر استفاده از این روغن شدند و وزارت بهداشت از نظارت جدی بر صنایع لبنی خبر داد.
از سوی دیگر به گزارش شبکه خبر ایران، موارد زیادی گزارش شده که محصولات لبنی از جمله شیر، خامه و پنیر خامه‌ای پیش از انقضای تاریخ مصرف، فاسد شده‌اند. مشاور مدیرعامل صنایع شیر ایران دلیل این مشکل را رعایت نکردن زنجیره‌ی سرما از لحظه‌ی تولید تا رسیدن به دست مشتری می‌داند.
پس شاید بتوان گفت این روزها زیان استفاده از مواد لبنی، در ایران بیش از سود آن است.
خاک ناپاک
به این مجموعه حالا باید خاک ناپاک را هم اضافه کرد. خاکی که حاوی سموم و کودهای غیراستاندارد است.
روزنامه شهروند از قول سعید سلیمانی مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی می‌نویسد: «هر ایرانی سالانه حدود نیم کیلوگرم سم کشاورزی مصرف می‌کند.» در این گزارش آمده است که در ١٠سال گذشته مصرف کودهای شیمیایی و سموم در تولیدات کشاورزی از ٢/٥ به ٦/٥ میلیون تن افزایش داشته است.
از سوی دیگر آبیاری بخش بزرگی از زمین‌های کشاورزی در تهران با فاضلاب همچنان ادامه دارد. آبیاری با فاضلاب و استفاده از سم‌ها و کودهای شیمیایی ممنوعه مشکلی است با پیشینه طولانی و بخشی از چرخه‌ی مواد غذایی آلوده در پایتخت.
رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران پیش از این گفته بود، در پیازی که در پایتخت مصرف می‌شود پنج برابر میزان استاندارد نیترات وجود دارد. نیترات هم ماد‌ه‌ای است سرطان‌زا. نمونه‌گیری از آب لوله‌کشی برخی از واحدهای مسکونی در تهران هم نشان داده است که در مواردی میزان نیترات موجود در آب تا دو و نیم برابر استانداردهای بین‌المللی است.
ضرورت تولید مواد طبیعی
آب و خاک و هوا و گیاهان آلوده؛ شهروند ایرانی برای تندرست ماندن چه باید بخورد؟ راه نجات آیا در استفاده از تولیدات ارگانیک یا مواد صدر در صد طبیعی است؟
روزنامه شهروند با نگاهی به پیشینه اینگونه تولیدات در غرب می‌نویسد: «استفاده از سموم و مواد شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی و دستکاری ژنی و هورمونی برای تولید گوشت و مواد پروتیینی آن‌ها را نگران کرد و به سمت تولید ارگانیک سوق داد. درحال حاضر بیشتر از ۵۰ درصد بازار موادغذایی کشورهای پیشرفته مملو از کالاهایی است که با شیوه‌ای کاملا طبیعی و بدون هرگونه آلودگی شیمیایی تولید شده‌اند.»
هرچند که در ایران هم چندسالی است که بحث تولید ارگانیک مطرح شده است و کالاهایی با این برچسب وارد بازار شده‌اند، اما روزنامه‌ی شهروند می‌نویسد: « به گفته فعالان این عرصه نه‌تنها مشتریان ایرانی که حتی مدیران رده بالای کشوری مفهوم ارگانیک را به درستی نمی‌دانند.»
در شیوه تولید ارگانیک، خاک مزرعه باید از هرگونه کود و ماده شیمیایی بری باشد. در فرآیند تولید و نگهداری محصول هم نباید از هیچ ماده شیمیایی استفاده شود. در مورد تولید گوشت و مواد پروتیینی ارگانیک، مسئله پیچیده‌تر هم می‌شود؛ حیوان نباید از هیچ دارو و هورمونی استفاده کند و بهره‌گیری از علوفه و خوراک آلوده به مواد شیمیایی نیز ممنوع است.
شاید با تبلیغ بتوان مردم را به سوی خرید تولیدات ارگانیک سوق داد اما پرسش اینجاست که مواد ارگانیک کشاورزی را در کدام خاک باید پرورش داد؟
بهزاد عین‌اللهی عضو هیأت علمی دانشگاه بقیه‌الله می‌گوید: «مصرف بی‌رویه اوره و فسفات باعث قلیایی شدن خاک کشور و تخریب آن شده است به گونه‌ای که درحال حاضر تنها ١٨درصد از خاک کشاورزی ایران درحد ایده‌آل باقی مانده است.»
به نوشته‌ی "شهروند"، مشکلاتی چون عدم آشنایی درست با مفهوم ارگانیک، بی‌اعتنایی مصرف‌کننده به این محصولات به دلیل نبود این فرهنگ و هزینه بالا، تولید اندک، وجود کالاهای تقلبی با برند ارگانیک و ضعف نظارت بر بازار ارگانیک ایران باعث شده تا تولید محصولات کاملا طبیعی در ایران زیر سه دهم درصد باشد. به نوشته "شهروند" عمده تولیدکنندگان ارگانیک در کشور محصولات خود را با هدف بازارهای صادراتی تولید می‌کنند و نه بازار داخلی.
در بازار داخلی، مصرف‌کننده ایرانی می‌ماند و مشکلاتی چون وجود موادغذایی غیر استاندارد و نبود نظارت جدی بر صنایع غذایی و هوا و خاک و آب آلوده و این پرسش که برای سالم ماندن چه باید خورد و کجا باید نفس کشید؟