هزینه بازسازی عراق؛ رقمی بیش از بودجه سالانه این کشور

کنفرانس بین‌المللی کمک به بازسازی عراق روز دوشنبه (۱۲ فوریه/ ۲۳ بهمن) کار خود را در شهر کویت آغاز کرد. نمایندگان بسیاری از کشورهای آماده برای کمک به بازسازی عراق، نهادها و سازمان‌های غیردولتی و نمایندگان شرکت‌های بین‌المللی در این کنفرانس سه‌روزه شرکت دارند.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد و رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا نیز در این کنفرانس شرکت خواهند داشت. اتحادیه اروپا و بانک جهانی از برگزارکنندگان اصلی این کنفرانس هستند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

نخستین روز کنفرانس به سازمان‌های بین‌المللی اختصاص می‌یابد. روز دوم به نقش بخش خصوصی در بازسازی عراق پرداخته می‌شود. قرار است بیش از دو هزار شرکت و تاجر از سراسر جهان در این کنفرانس شرکت کنند. روز سوم نیز کمک‌های کشورهای شرکت‌کننده برای بازسازی عراق اعلام می‌شود.

شرکت محمدجواد ظریف

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز در کنفرانس بین‌المللی کمک به بازسازی عراق شرکت خواهد کرد. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه گفت: «جمهوری اسلامی ایران در مسیر کمک به بازسازی و توسعه اقتصادی عراق، همانند دیگر حوزه‌های سیاسی امنیتی، نقش حمایتی و سازنده خود را در دوران پسا داعش ادامه خواهد داد».

سخنگوی وزارت خارجه ایران افزود: «هدف این کنفرانس تجمیع کمک‌های مالی منابع مختلف بین‌المللی برای بازسازی بویژه در مناطق جنگ‌زده، زمینه‌سازی برای ارایه راه‌حل ریشه‌ای در منازعات داخلی، نوسازی ظرفیت‌های محلی و ملی عراق، تقویت بافت اجتماعی، ایجاد توازن بین روند بازسازی و برنامه آشتی ملی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی است».

آمریکا و برخی متحدان او اما نقش جمهوری اسلامی در عراق را مخرب می‌دانند. در همین راستا ایالات متحده به‌خصوص پس از شکست داعش در عراق در تلاش برای کاهش نفوذ ایران در این کشور بوده است.

سفیر آمریکا در عراق، دسامبر سال گذشته (۲۰۱۷) ایران را به نقض حق حاکمیت کشورهای همسایه متهم کرده و گفته بود که جمهوری اسلامی از طر‌ح‌های بشردوستانه درعراق حمایت نمی‌کند. داگلاس سیلیمن اعلام کرده بود: «تلاش‌های واشنگتن در جهت حفظ صلح و بازسازی عراق است و در این راستا نفوذ ایران را مانع می‌داند».

بیشتر بخوانید: سفیر آمریکا: ایران در کمک‌های بشر دوستانه عراق همکاری ندارد

کمک‌های بین‌المللی به عراق در عین حال می‌تواند با خواست‌هایی هم همراه باشد و به کمرنگ‌تر شدن نقش ایران در آن کشور بینجامد. گرچه ایران برای کمک به بازسازی سوریه نیز ابراز آمادگی کرده بود، اما شواهد بسیاری نشان می‌داد که روسیه و چین در آن کشور نقش به مراتب پررنگ‌تری از جمهوری اسلامی برعهده گرفتند. همین شواهد در مورد عراق نیز دیده می‌شود.

نمایی از وضعیت

موصل مثال خوبی برای نشان دادن عمق ویرانی‌ها در عراق است. بیش از شش ماه از آزادسازی و پاکسازی این شهر از دست عناصر "دولت اسلامی" (داعش سابق) می‌گذرد. جنگ خیابانی در مرکز استان نینوا ماه‌ها ادامه داشت. شمار کشته‌ها حدود ۱۰ هزار نفر برآورد می‌شود. بخش قدیمی شهر در ساحل غربی دجله به تلی از ویرانه تبدیل شده است.

با وجود این، به گزارش خبرنگار شبکه اول تلویزیون آلمان (ARD)، در این بخش پیش‌تر ۲۰۰ هزار نفری شهر، اینک حدود ۵ هزار نفر زندگی می‌کنند. شهر هنوز هم پر از مین و تله‌های انفجاری است و هنوز هم بوی تعفن محله را ترک نکرده است. کارکنان دولت هر روز از نو با بولدوزر یا با کمک نیروی انسانی جنازه‌های تازه‌ای را از دل ویرانه‌ها بیرون می‌کشند تا از شیوع بیماری در شهر جلوگیری کنند و زمینه را برای عادی‌سازی زندگی فراهم آورند.

ویرانی درمانگاه‌ها

کمبود شدید آب آشامیدنی و برق وجود دارد. در تمام استان نینوا کمتر از یک دهم درمانگاه‌ها و مطب‌های پزشکان مشغول به کار هستند. تازه مدتی پیش صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) توانست برخی از بخش‌های دو بیمارستان موصل را راه‌اندازی کند. بخش بزرگی از کارکنان بیمارستان‌ها، به‌خصوص در بخش غربی شهر، به دلیل نگرفتن دستمزد کار نمی‌کنند و می‌گویند که حتی از خرید روپوش پرستاری خود نیز عاجزند.

هزینه‌ای بیش از بودجه سالانه کشور

به هنگام اوج تسلط داعش، جهاد‌گرایان این گروه تروریستی کنترل یک‌سوم عراق را در اختیار خود داشتند. گرچه خلافت "دولت اسلامی" اکنون فروپاشیده، هزینه آن اما ویرانی کامل غرب موصل و دیگر مناطق تحت تسلط داعش بوده است.

بیشتر بخوانید: عراق برای بازسازی نیازمند ۱۰۰ میلیارد دلار است

طبق گزارش بانک جهانی که به سفارش دولت عراق تهیه شده، این کشور برای بازسازی خود در کوتاه‌مدت و میان‌مدت به حدود ۸۸ میلیارد دلار نیاز دارد. این رقم بیش از کل بودجه دولت عراق برای سال جاری میلادی (۲۰۱۸) است. به همین خاطر عراق نفت‌خیز خود نیازمند کمک خارجی است.

بی‌اعتمادی به دولت

اعتماد عمومی به دولت نیز بسیار کم است و عراقی‌ها اطمینان ندارند که کمک‌های بین‌المللی بتوانند در جای درست خود هزینه شوند. بسیاری از عراقی‌ها دولت‌شان را "فاسد" می‌دانند. به همین خاطر هم سازمان‌های امدادی بین‌المللی به دقت نظارت می‌کنند که پول کشورهای یاری‌رسان در "کانال‌های تاریک" گم نشود.

یکی از معاونان وزارت مسکن عراق در گفت‌وگو با خبرنگار شبکه تلویزیونی آلمان تأیید می‌کند که: «پیش‌تر واقعا پول حیف و میل می‌شد یا در پروژه‌های بی‌اهمیت به شکلی کاملا غیرشفاف خرج می‌شد. حالا اما می‌توانیم با امکاناتی به مراتب کمتر، کار بیشتری انجام دهیم».