واکنش‌ها به توقیف "برادران لیلا"

پروانه نمایش فیلم سینمایی "برادران لیلا" صادر نمی‌شود. اداره نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی در اطلاعیه‌ای با اعلام این خبر دلیل این تصمیم را "تخلفات و سرپیچی تهیه‌کننده و کارگردان این اثر از مقررات" عنوان کرده است.

در ادامه این اطلاعیه آمده است که این فیلم "بدون اخذ پروانه نمایش و بی‌توجه به مقررات و برخلاف آئین‌نامه حضور آثار در محافل و جشنواره‌های بین‌المللی" به جشنواره کن ارسال شده است.

این اداره‌ نظارتی همچنین تأکید کرده است، اصلاحات لازمی که بر سر اعمال آنها برای دریافت پروانه نمایش توافق شده بود،  "حتی در یک مورد از موارد اعلامی محقق نشد".

سعید روستایی در اکانت اینستاگرام خود در آخرین پست به این خبر واکنش نشان داده و نوشته است: «برادران لیلا را با خون دل ساختم، با جگر سوخته. برای ساختنش تمام روحم زخمی شد! لطفا بیش از این نسوزانیدم!»

فیلم برادران لیلا، تازه‌ترین فیلم ساخته سعید روستایی، برای نخستین بار خردادماه ۱۴۰۱ در هفتادوپنجمین دوره از جشنواره کن به نمایش درآمد و برنده‌ جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان سینمای جهان (فیپرشی) شد.

این جایزه در حالی به سعید روستایی اهدا شد که چند روز از فروریختن ساختمان متروپل در آبادان می‌گذشت؛ فاجعه‌ای که بر پایه آمار رسمی جان بیش از ۴۰ تن از شهروندان ایران را در این گوشه از کشور گرفت. سعید روستایی جایزه منتقدان جشنواره کن را به مردم آبادان تقدیم کرد. 

داستان این فیلم به کارگردانی و نویسندگی سعید روستایی یک درام اجتماعی است درباره زنی ۴۰ ساله و مجرد به نام لیلا با بازی ترانه علیدوستی که تمامی زندگی خود را پای نگهداری از پدر و مادر و چهار برادرش گذاشته است. لیلا و خانواده‌اش با مشکلات اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.

در این فیلم در کنار ترانه علیدوستی در نقش لیلا، بازیگران مطرحی از سینمای ایران چون پیمان معادی، نوید محمدزاده، سعید پورصمیمی و فرهاد اصلانی نقش‌آفرینی کرده‌اند.

در اینستاگرام و توییتر واکنش‌های زیادی را به خبر توقیف این اثر سینمایی می‌توان دید. واکنش‌هایی چون: "توقیف به جرم افتخارآفرینی" یا "استفاده از ادبیات پادگانی توسط مدیران فرهنگی توقیف برادران لیلا با جمله "سرپیچی از مقررات" تحقیرکننده و توهین‌آمیز است".

دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید

کاربری در توییتر توقیف فیلم "برادران لیلا" را از جمله دستاورد فرهنگ و هنر "تازه به میز رسیده‌‌های مملکت" نامیده است.

مصطفی تاجزاده هم در واکنش به این خبر نوشته است: « آقای جمهوری اسلامی! هیچ حکومتی با مخالفت با هنرمندان به خود، مردم و به شکوفایی فرهنگ جامعه خدمت نمی‌کند؛ بدنام هم می‌شود.»

از سوی دیگر با انتشار خبر توقیف "برادران لیلا"، برخی از کارشناسان با اشاره به پخش‌کننده خارجی فیلم "برادران لیلا"، مصرف این تهدیدها و فشارها را بیشتر داخلی می‌دانند.

مهدی خرم‌دل در توییتر می‌نویسد: « شنیده‌ها حکایت از آن دارد که قرار نیست حضورهای بین‌المللی برادران لیلا در جشنواره‌ها و اکران اروپایی متوقف شود و توقیف عملاً کارایی‌اش در مرزهای ایران خواهد بود. از قضا احتمالاً اعلام رسمی توقیف فیلم، منجر به حساسیت پخش‌کننده‌های بین‌المللی و جشنواره‌ها خواهد شد.»

گفته می‌شود کمپانی Wild Bunch پخش بین‌المللی این فیلم را بر عهده دارد.

جنجال‌های پیرامون فیلم روستایی از کن تا تهران

"برادران لیلا" که بسیاری از دوستداران هنر هفتم کارگردان آن را با فیلم‌هایی چون "متری شش و نیم" یا "ابد و یک روز" می‌شناسند، در همان زمان اکران در کن هم جنجال‌آفرین شد.

انتشار تصویری از ترانه علیدوستی، بازیگر مطرح سیمای ایران در کنار فرهاد اصلانی، دیگر بازیگر مطرح سینمای ایران که مورد اتهام آزار جنسی است، در استوری اینستاگرام علیدوستی، انتقادهای زیادی را برای او به ارمغان آورد. ترانه علیدوستی البته به سرعت به این انتقادها واکنش نشان داد و عذرخواهی کرد.

با افشاگری شماری از بازیگران و دست‌اندرکاران زن سینمای ایران از خشونت و آزار  علیه زنان سینما، بیش از ۸۰۰ زن فعال در سینما و تئاتر، "برای اعتراض به خشونت علیه زنان در این عرصه" و برای پایان دادن به وضعیت خشونت جنسی و جنسیتی دست به انتشار بیانیه‌ای زدند. ترانه علیدوستی یکی از امضاکنندگان این بیانیه است.

اما سخنان ترانه علیدوستی و پیمان معادی در نشست مطبوعاتی این فیلم و در جریان مصاحبه در کن، درباره وضعیت اقتصادی و "غیاب فضای نقد و سرکوب رسانه" در ایران، دیگر موضوعی بود که باعث شد رسانه‌های وبسته به حکومت به آن بتازند. با پیشینه برخورد جمهوری اسلامی با هنرمندان منتقد، این رویدادها احتمال برخورد با این فیلم و عوامل آن را پس از بازگشت به ایران تقویت می‌کردند.

بوسه نوید محمدزاده به رخ یار بر روی فرش قرمز هم بهانه‌ای دیگر برای تاختن به این اثر سینمایی و کارگردان و بازیگران آن شد.

خبرگزاری فارس با اشاره به رخدادهای پیرامون این فیلم در کن از جمله بوسه "ضدفرهنگی و خلاف عرف" نوید محمدزاده، می‌نویسد: « ضربه‌های اصلی بر پیکره فیلم "برادران لیلا" از طرف خود بازیگران فیلم نواخته شده است و از این رو است که امروز وقتی به صورت رسمی خبر صادر نشدن پروانه برای آن مطرح شد هیچکس ناراحت نشد.»

سعید روستایی خود در مصاحبه‌ای در کن درباره فیلمش گفته بود: «ما در دولت قبلی پروانه ساخت گرفتیم. دولت جدید قوانین خودش را دارد و معتقد است باید با سیستم آنها همخوانی داشته باشد. اما خب نمی‌شود.» روستایی در ادامه این مصاحبه از اصرار بر "انجام اصلاحاتی"  سخن گفته و تأکید کرده بود:«من علاقه‌ای به آن ندارم.»