وضعیت بازارهای جهانی نفت یک هفته پیش از اجلاس اوپک
۱۳۹۵ آذر ۴, پنجشنبه
یک هفته تا نشست وزیران نفت کشورهای عضو سازمان صادرکننده نفت، اوپک که قرار است در وین برگزار شود، زمان باقی است. تصمیم کشورهای صادر کننده نفت خام مبنی بر کاهش سطح تولید نفت موضوعی بود که بسیاری از کارشناسان را غافلگیر کرد. اما ظاهرا کشورهای عضو در ارتباط با کاهش تولید خود به توافق رسیده‌اند.
اینکه کاهش سطح تولید کشورهای عضو اوپک باعث افزایش بهای این فرآورده در بازارهای جهانی خواهد شد، روشن است. اما کارشناسان در این نکته تردید دارند که کاهش پیش بینی شده بتواند تاثیری چشمگیر در بهای نفت خام داشته باشد.
تصمیم مبنی بر کاهش سطح تولید کشورهای عضو در نشست روز ۲۸ سپتامبر الجزایر اتخاذ شد. در آن هنگام محمد صالح السدا، وزیر نفت قطر که ریاست نوبتی اوپک را نیز برعهده دارد از "پایان فلاکت" سخن رانده بود و عنوان کرده بود که این تصمیم گامی است به سوی جلو.
اوپک تصمیم دارد میزان تولید خود را روزانه ۸۰۰ هزار بشکه کاهش دهد و به کمتر از ۳۳ میلیون بشکه در روز برساند. حتی از ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز سخن در میان است.
وزیران نفت کشورهای عضو اوپک در سال ۲۰۱۶ دو بار تلاش کرده بودند در زمینه کاهش تولید نفت به توافق برسند و هر دو بار، تلاش‌ها ناکام مانده بود. علت اصلی ناکامی این تلاش‌ها بیش و پیش از همه به سیاست جمهوری اسلامی ایران مربوط می‌شد. ایران پس از لغو تحریم‌ها مایل بود بر میزان تولید نفت خود بیافزاید و در عمل هم موفق شد میزان تولید نفت خود را به ۴ میلیون بشکه در روز برساند.
ارزیابی کارشناسان
کارشناسان بازارهای جهانی نفت خام پس از دو تلاش ناموفق وزیران نفت کشورهای عضو اوپک، احتمال کسب توافق را ناچیز ارزیابی می‌کردند. اما برخلاف انتظار آن‌ها در نشست الجزایر کشورهای عضو اوپک بر سر کاهش سطح تولید به توافق رسیدند؛ توافقی که عملا در اجلاس روز ۳۰ نوامبر می‌باید رسمیت یابد.
تردید درباره توافق کشورهای عضو اوپک ریشه در تقابل سیاسی برخی از اعضای این سازمان داشت. کارشناسان این نکته را که دو کشور برزگ تولید کننده نفت خام عضو اوپک، یعنی عربستان سعودی و ایران، سیاست واحدی را در پیش بگیرند، نامحتمل ارزیابی می‌کردند.
بیشتر بخوانید:آیا ترامپ نفت را ارزان می‌کند؟
از نشست الجزایر حدود ۸ هفته می‌گذرد. در این مدت احتمال کسب توافق توسط وزیران نفت کشورهای عضو بالا رفته و بهای نفت خام نیز در واکنش به این احتمال افزایش داشته است. اما ارزیابی بسیاری از کارشناسان از آن حکایت دارد که حتی در صورت توافق کشورهای عضو اوپک احتمال افزایش چشمگیر بهای نفت خام در میان‌مدت وجود ندارد.
یک هفته پیش از اجلاس اوپک، بهای نفت خام بیش از ۲ دلار برای هر بشکه افزایش یافته است. روز پنجشنبه ۲۴ نوامبر، بهای نفت خام برنت دریای شمال به ۴۸ دلار برای هر بشکه رسید. باید یادآور شد که در اوایل سال جاری میلادی بهای همین نوع نفت به ۳۰ دلار برای هر بشکه رسیده بود.
بیشتر بخوانید: عربستان آماده اجرای فریز نفتی است
بهای هر بشکه نفت برنت هفته گذشته حتی به ۴۹ دلار هم رسید. شرکت خدمات بانکی و مالی گلدمن ساکس از هم اکنون در محاسبات خود، کسب توافق بین کشورهای عضو اوپک را قطعی ارزیابی می‌کند.
توافقی که چندان تعیین‌کننده نخواهد بود
کارشناسان تاثیرات ناشی از توافق اجلاس ۳۰ نوامبر اوپک را به دو علت تعیین کننده نمی‌دانند. دلیل نخست این است که بازارهای نفت جهانی با مازاد تولید نفت روبرو هستند و دلیل دوم اینکه کاهش سطح تولید اوپک نازل‌تر از آن است که بتواند تاثیری چشمگیر بر بهای این فرآورده داشته باشد.
این ارزیابی بر این محاسبه استوار است که کاهش ۸۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت کشورهای عضو اوپک با توجه به تولید بالای نفت کشورهای عضو تنها بالغ بر ۲ و نیم درصد تولید روزانه آن‌ها می‌شود. حال آنکه در سال ۲۰۰۸ کشورهای عضو موفق شدند ۱۲ درصد از تولید خود بکاهند و به این ترتیب در افزایش بهای این فرآورده موثر واقع شوند. از سوی دیگر تاثیر کاهش پیش بینی شده تولید نفت کشورهای عضو اوپک با احتساب تولید جهانی نفت خام تنها هشت دهم درصد بوده و این رقم برای تاثیر گذاشتن بر بهای این فرآورده بسیار نازل است.