پاکستان و سرکوب طالبان: از تفریط به افراط

سید اطهر علی، وزیر دفاع پاکستان می‌گوید که در ظرف دو سه روز آینده مقاومت طالبان درهم‌شکسته شده و دره‌ی سوات و مناطق اطراف آن به تمامی در اختیار دولت مرکزی قرار می‌گیرد. او که دیروز (یکشنبه ۳۱ مه / ۱۰ خرداد) برای شرکت در یک اجلاس امنیتی در سنگاپور به سر می‌برد، اعلام کرد: «فقط پنچ تا ده درصد کار باقی مانده است.»

پیشروی در دره‌ی سوات

شهر مینگوره، شهر اصلی منطقه‌ی دره‌ی سوات، واقع در شمال غربی کشور، به تصرف ارتش درآمده است. ارتش دو روز پیش اعلام کرد که کنترل این شهر را در دست گرفته است. گزارش بی‌طرفانه‌ای از جزئیات موضوع در دست نیست. آنچه اینک به تدریج روشن می‌شود، ابعاد تکان‌دهنده‌ی ویرانی در منطقه است.

تصرف شهر با نبردهای شدید انجام شده و از این رو خسارت‌های فراوانی به بار آمده است. در دو هفته‌ی اخیر، بسیاری از اهالی، شهر مینگوره را ترک کرده‌اند. جمعیت شهر در حالت عادی حدود ۳۰۰ هزار نفر است. اکنون مرکز مینگوره در هم کوبیده شده و شهر فاقد برق و آب و تلفن است.

نبرد از مینگوره به اطراف آن کشیده است. منطقه، کوهستانی است و پیشروی در آن به کندی صورت می‌گیرد. پیش‌بینی شود که نبرد در کوهستان هنوز چند هفته‌ای طول بکشد.

"صلیب سرخ بین‌المللی" در مورد وضعیت آوارگان منطقه ابراز «نگرانی شدید» کرده است. تعداد آوارگان حدود ۴ /۲ میلیون تن برآورد می‌شود. صلیب سرخ، خواهان کمک‌رسانی عاجل به آنان است. آنان از نظر آب، غذا و امکانات بهداشتی و درمانی در مضیقه‌ی مطلق هستند.

هزیمت طالبان

حمله به منطقه‌ی دره‌ی سوات پنج هفته‌ی پیش آغاز شد. بنابر اطلاعات ارتش پاکستان ۱۵ هزار سرباز گسیل شدند تا با ۲ هزار رزمنده‌ی طالبان در دره‌ی سوات، مقابله کنند. طبق اعلام ارتش، تا کنون ۱۱۰۰ رزمنده‌ی طالبان را در سوات و اطراف آن کشته است.

شریعت‌خواهان منطقه‌ی سوات به رهبری مولانا فضل الله مدتی با موافقت مقامات منطقه و دولت مرکزی پاکستان کنترل دره‌ی سوات را به دست گرفته و متعهد شده بودند که به ارتش تعرض نکنند. آنان در مقابل این امتیاز را گرفته بودند که در قلمرو حکمرانی خود احکام شریعت را جاری سازند. آتش‌بس میان طالبان سوات و دولت شکننده بود. دولت، از درون و بیرون زیر فشار قرار گرفت و سرانجام مصمم شد که با نیروهای طالبان، که در حال پیشروی بودند، درافتد.

اکنون سران طالبان دره‌ی سوات فراری شده‌اند. دولت برای دستگیری مولانا فضل الله ۴۲۴ هزار یورو جایزه تعیین کرده است. دولتیان با خوش‌بینی کار طالبان را تمام‌شده می‌بینند.

دوره‌ی گذار در پاکستان

ساداناند دهومه، روزنامه‌نگار و سیاست‌شناس متخصص امور پاکستان در واشنگتن، در گفت‌وگو با خبرنگار تلویزیون شبکه‌ی یک آلمان (ARD) حمله‌ی ارتش پاکستان به دره‌ی سوات را چنین تفسیر کرده است: تراژدی این است که هشت سال هیچ کاری نکردند و اکنون به یکباره غلو می‌کنند.

او می‌گوید: «حکومت و ارتش می‌بایست از کارد ظریفی استفاده کنند، اما اکنون پتک به دست گرفته‌اند. به این خاطر است که تعداد کشتگان بسیار است و جمعیت پا به فرار گذاشته است. نمی‌توانیم حدس بزنیم که پیامد ماجرا چیست.»

این کارشناس، پاکستان را در یک دوره‌ی گذار می‌بیند، دوره‌ای که با رنج و مشقت همراه است. مضمون این گذار به نظر او استقرار قدرت مرکزی و پایان دادن به مماشات با طالبان است.

کار طالبان با حمله‌ی اخیر به پایان نمی‌رسد. آنان در میان قبایل پشتون در مناطق مرزی پاکستان و افغانستان پایگاه دارند و همچنان مسئله‌‌ساز خواهند بود.

RN/SA