پایان جشنواره فیلم فجر؛ حاشیه‌ها و گلایه‌ها
۱۳۹۵ بهمن ۲۲, جمعه
مراسم پایانی سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر شامگاه پنجشنبه (۲۱ بهمن/ ۹ فوریه) با حضور شماری از هنرمندان و شخصیت‌های فرهنگی و سیاسی در سالن همایش‌های برج میلاد تهران برگزار شد.
برخی از اعضای هیئت دولت یازدهم از جمله، محمد جواد ظریف وزیر خارجه، علی ربیعی وزیر کار، رضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسین فریدون مشاور ارشد و بردار رئیس جمهور و معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست میهمانان ویژه این مراسم بودند.
این دوره از جشنواره فیلم فجر با اعلام فیلم‌های انتخاب شده برای بخش مسابقه (سودای سیمرغ) با انتقادها و اعتراض‌های فراوانی روبرو بود که با اعلام نام نامزدهای نهایی دریافت سیمرغ‌های بلورین ادامه یافت و بر نطق افتتاحیه دبیر جشنواره، محمد حیدری نیز سایه افکند.
انصراف چند نامزد دریافت سیمرغ بلورین
حیدری در ابتدای اظهارات خود گفت: «خوشحالیم که دعوا بر سر انتخاب و داوری است، چون در این فضا می‌توانیم بر سر موضوعات فرهنگی جدل داشته باشیم.» انتقاد و اعتراض به داوری‌ها در جشنواره فجر امر نادری نیست اما کمتر پیش آمده که مانند امسال، شماری از سینماگران پس از اعلام نام‌شان به عنوان نامزد دریافت سیمرغ از حضور در رقابت‌ها انصراف داده باشند.
۱۹ بهمن ماه و پس از اعلام نام نامزدان بخش‌های مختلف، محسن نصرالهی و مسعود سلامی که برای طراحی صحنه "بدون تاریخ، بدون امضاء" و فیلم‌برداری "گشت۲" در این فهرست قرار داشتند، انصراف دادند.
آنها در نامه‌ای به دبیر جشنواره علت اصلی انصراف خود را نادیده گرفته‌شدن فیلم "خفه‌گی" عنوان می‌کنند که هر دو در ساخت آن نیز سهم دارند و تاکید کرده‌اند که "کار داور باز کردن چشم‌هاست نه ندیدن و به عمد پشت کردن به آثار".
این دو سینماگر نوشته‌اند: «به دلیل نه فقط ناداوری و اعمال سلیقه هیئت محترم داوران بلکه به دلیل نادیده گرفتن و چشم بستن بر روی فیلمی که همه عوامل آن در نطفه دچار "خفه‌گی" شدند و در هیچ بخشی لایق حتی کاندیدا بودن هم نبودند، بدین وسیله انصراف خود را از بخش داوری جشنواره اعلام می‌داریم.»
سم مهلک سینما
یکی دیگر از انصراف‌دهندگان منیر قیدی، کارگردان و یکی از فیلم‌نامه‌نویسان "ویلایی‌ها" است که برای بخش فیلم‌نامه‌نویسی، یکی از نامزدهای دریافت سیمرغ بلورین معرفی شده بود.
منیر قیدی با انتشار نامه‌ی سرگشاده‌ای انصراف خود را اعلام کرد و نوشت: «حضور در هر رقابتى و تن دادن به قواعد داورى بخشى مهم از روحيه كمال‌طلبى و حتى جاه‌طلبى هر هنرمندى است، اما اين حضور هنگامى ارزش دارد كه در مواجهه با حسادت و جهالت و بلاهت و حذف، قربانى نشود.»
فیلم ویلایی‌ها برای دریافت شش سیمرغ بلورین در بخش‌های دیگر نیز در فهرست نامزدان نهایی قرار داشت و بر همین اساس برخی ناظران معتقدند ناخشنودی و اعتراض منیر قیدی به علت قرار نگرفتن این فیلم در میان نامزدان بهترین فیلم و بهترین کارگردانی بوده است.
در این میان برخی فیلم‌ها برای بخش‌هایی نامزد دریافت سیمرغ بلورین اعلام شدند که به اعتراف سازندگانشان شایسته آن نبودند. محمدرضا خردمندان کارگردان "بیست و یک روز بعد" در نشست خبری این فیلم در برج میلاد گفته است: «نمی‌دانم چطور این فیلم شایستگی حضور در کاندیداهای هیچ بخشی را جز بخش جلوه‌های ویژه نداشت! و جالب است بدانید که تنها در همین بخش ناقص بوده است.»
دبیر سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر اعتراض‌ها و انصراف‌ها را "سم مهلکی" برای این جشنواره توصیف کرده و در آخرین نشست خبری این رویداد سینمایی گفته است: «وقتی هنرمندی فیلم خود را به جشنواره می‌فرستد، در واقع قواعد و قوانین جشنواره را می‌پذیرد. بنابراین انصراف دادن به این شکل، رفتار اشتباهی است و اینها سمی مهلک برای سینمای ایران است.»
آسیب‌شناسی جشنواره
گفته می‌شود وزیر ارشاد از رئیس سازمان سینمایی، حجت‌الله ایوبی خواسته کمیته‌ای تشکیل دهد تا پس از پایان جشنواره به آسیب‌شناسی این رویداد بپردازد.
ایوبی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا این خبر را تائید کرده، در عین حال می‌افزاید که چنین کمیته‌ای هر سال برای بررسی نقاط ضعف و قدرت جشنواره تشکیل می‌شود و ارتباطی با انتقادهای اخیر ندارد.
حدود یک سوم فیلم‌های پذیرفته شده در بخش مسابقه جشنواره امسال به "فیلم‌اولی"ها تعلق داشت و بسیاری از فیلم‌سازان نام‌آشنای سینمای ایران در رقابت‌های امسال حضور نداشتند.
بیشتر بخوانید: برگزاری جشنواره فیلم فجر در غیاب اغلب بزرگان سینمای ایران
برخی حضور نخستین آثار فیلم‌سازان در بخش سودای سیمرغ را از علت‌های افت کیفیت جشنواره سی و پنجم فجر عنوان می‌کنند و عده‌ای دیگر مانند دبیر جشنواره آن را "پوست‌اندازی سینمای ایران" تعبیر کرده و خواهان جدی‌تر گرفتن جوانان شده‌اند.
مسعود کیمیایی، به عنوان یکی از معدود کارگردانان نسل اول سینمای ایران با فیلم "قاتل اهلی" در بخش مسابقه امسال جشنواره حضور داشت اما اثرش در هیچ بخشی نامزد دریافت جایزه نبود.
"تابستان داغ" به کارگردانی ابراهیم ایرج‌زاد یکی از این فیلم‌اولی‌هاست که با نامزدی در ۱۳ بخش رکورددار کل فیلم‌های بخش مسابقه برای دریافت سیمرغ‌های بلورین شد اما در رقابت‌های نهایی تنها دو سیمرغ به دست آورد.
در مراسم پایانی جشنواره سی و پنجم فیلم فجر "ماجرای نیمروز" ساخته‌ی محمود رضوی فیلم برترمعرفی شد و سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را نیز به خود اختصاص داد. همچنین سیمرغ بلورین بهترین گارگردانی برای فیلم "بدون تاریخ، بدون امضاء" نصیب وحید جلیلوند شد.
یک سیمرغ برای یکی از انصرافی‌ها
سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول زن به‌طور مشترک به مریلا زارعی برای بازی در فیلم "زیر سقف دودی" و لیلا حاتمی برای نقش‌آفرینی در "رگ خواب" رسید و سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد به محسن تنابنده برای "فراری" تعلق گرفت.
دو فیلم ماجرای نیمروز و "فراری" به کارگردانی علیرضا داودنژاد هر یک با چهار سیمرغ بیشترین جایزه‌های جشنواره فیلم فجر در سال ۹۵ را از آن خود کردند.
فیلم‌های بدون تاریخ بدون امضاء، ویلایی‌ها و رگ خواب نیز هر یک با سه سیمرغ بلورین در ردیف‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر دست‌کم برای یکی از سینماگران معترض و منتقد پایان خوشی داشت و با تصمیم هیئت داوران، سیمرغ بلورین استعداد درخشان (بهترین فیلم اول) جشنواره برای "ویلایی‌ها" به منیر قیدی اهداء شد.