پروندهی هستهای و سفر وزیر کشور به چین
۱۳۸۶ شهریور ۲۴, شنبهقرار است جمعهی آینده، ۲۱ سپتامبر، نمایندگان کشورهای موسوم به ۵+۱، پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان، در نشستی در مورد پروندهی هستهای ایران بحث و گفتگو کنند. به گفتهی منابع خبری، آمریکا تلاش میکند قطعنامهی جدیدی علیه ایران به تصویب برساند و دامنهی تحریمها را گسترش دهد. مقامات آمریکایی مدعی هستند شرکتکنندگان در این نشست در مورد اصل قطعنامه همنظرند و قرار است گفتگوها حول چند و چون و دامنهی تحریمها انجام شود. برخلاف این نظر، جمهوری اسلامی بسیار امیدوار است لااقل دو کشور روسیه و چین از صدور قطعنامهی جدید حمایت نکنند.
امید به چین
در حالی که منابع غربی نشست هفتهی آینده را سرنوشتساز عنوان میکنند مسئولان ایران در روزهای گذشته تلاشهای وسیع دیپلماتیکی را آغاز کردهاند تا اعضای دائمی شورای امنیت و آلمان را از همراهی با آمریکا منصرف کنند. پس از سفر سعید جلیلی، معاون وزیر خارجه ایران در امور اروپا و آمریکا، به کشورهای اروپایی، وزیر کشور، مصطفی پورمحمدی پنج شنبه و جمعه را به این منظور در چین گذراند. پورمحمدی که به عنوان نمایندهی ویژهی رئیس جمهور، محمود احمدینژاد راهی چین شد، برای آنچه «توسعه روابط دوجانبه و آگاه سازی مقامات چینی از روند مسائل هستهیی» ذکر شده با برخی مقامات این کشور از جمله وزیر امور خارجهی چین، یانگ جیه چی، دیدار و گفتگو کرد.
وزیر کشور روز جمعه در یک نشست مطبوعاتی که در محل سفارت ایران در پکن برگزار شد، اظهار داشت «تهران و پکن هر دو در مذاکرات اعلام کردند که با تصویب تحریم و یا اعمال فشار بر ایران مخالف هستند.» برخی خبرها حاکی است که وزیر امور خارجهی چین از اظهار نظر صریح در اینباره خود داری کرده است. (اعتماد ملی، ۲۴ شهریور) به گزارش ایسنا سخنگوی وزارت خارجهی چین، جیانگ یو، روز پنجشنبه ضمن سودمند خواندن توافقهای ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی «در عین حال بر اجرای قطعنامههای ذی ربط شورای امینت بهشکل واقعی تاکید» کرده است. ایران اخیرا موافقت کرده که ابهامات آژانس در مورد فعالیتهای هستهای خود را ظرف سه ماه برطرف کند.
امید به اروپا
شورای امنیت در دو قطعنامهای که در مورد پروندهی هستهای ایران صادر کرده خواهان توقف غنیسازی اورانیوم شده است. پایبندی ایران به این قطعنامهها درخواست اکید کشورهای فرانسه، انگلیس و آلمان نیز هست. این سه کشور توافقهای ایران و آژانس را ناکافی میدانند، زیرا به توقف غنیسازی منجر نمیشود. ایران امیدوار است علاوه بر چین و روسیه، کشورهای اروپایی و به ویژه آلمان، از همکاری با آژانس حمایت و با تشدید تحریمها مخالفت کنند.
همزمان با سفر نمایندهی ویژهی احمدینژاد به پکن رسانههای آمریکایی در گزارشهایی از مخالفت آلمان با تصویب قطعنامهی سوم خبر دادهاند. بنابر این گزارشها مقامات آلمان معتقدند باید تا نشست شورای حکام آژانس در ماه نوامبر صبر کرد و منتظر نتیجهی بررسیهای آژانس شد. روز جمعه، ۲۳ شهریور، سخنگوی وزارت امور خارجهی آلمان، مارتین یگر، این گزارشها را بیاساس خواند و اعلام کرد آلمان از دو قطعنامهی پیشین حمایت کرده و روابط تجاری خود با ایران را نیز کاهش داده است. به گفتهی او آلمان از «اقدامات لازم» در این رابطه پشتیبانی میکند. (خبرگزاری آلمان، ۱۴ سپتامبر)
بازی روسیه و چین
کاهش روابط تجاری اروپا با ایران میتواند جای تازهای برای روسیه و چین باز کند. ظاهرا مقامات ایران امیدوارند این دو کشور به دلیل منافع خود از همراهی با آمریکا اجتناب کنند. در همین ارتباط محسن جلیلوند استاد دانشگاه، صبح روز شنبه (۱۵ سپتامبر) به ایسنا گفته است «چین و روسیه همیشه نشان دادهاند که در آخرین لحظه از آمریکا و انگلیس حمایت میکنند؛ اکنون نیز در حال ارزیابی شرایط هستند تا ببینند در بده بستانهای خود چه تعاملی با آمریکا میتوانند داشته باشند و چه امتیازی میتوانند بگیرند.»