چرا انسان با تغییر جا مشکل به خواب می‌رود؟
۱۳۹۵ اردیبهشت ۴, شنبه
یک ضرب‌المثل ژاپنی می‌گوید: «اگر بالشت را عوض کنی خوابت نمی‌برد.» اینک پژوهشگران آمریکایی می‌دانند چرا این ضرب‌المثل مصداقی عینی دارد. بخصوص نخستین شب در رختخوابی نامأنوس برای به خواب رفتن بدترین شب است.
حقیقت این است که نیمکره چپ مغز به هنگام تغییر جای خواب مقاومت می‌کند و همچنان فعال می‌ماند. به عبارتی دیگر نیمکره چپ در محیطی نامعمول در وضعیت "گوش به زنگ" قرار می‌گیرد.
تیم تحقیقاتی دانشگاه براون به ریاست یوکا ساساکی این نتیجه را پس از رشته تحقیقاتی به دست آورده است. حاصل این تحقیقات در شماره جدید مجله علمی "کارنت بیولوژی" به چاپ رسیده است.
خانم ساساکی می‌گوید: «ما می‌دانیم که حیوانات دریایی و بعضی پرندگان از سیستم نامتقارن نیمکره‌های مغز در هنگام خواب برخوردارند که یکی از نیمکره‌ها به هنگام خواب بیدار و دیگری خواب می‌ماند.»
این استاد دانشگاه براون توضیح می‌دهد، اما در مغز انسانی دو نیمکره ناهماهنگ عمل نمی‌کنند. با این حال ممکن است که "مغز ما همانند نهنگ‌ها و دلفین‌ها از یک سیستم مینیاتوری برخوردار باشد."
نیمکره چپ، "نگهبان شب"
این تیم تحقیقاتی فعالیت مغزی ۳۵ داوطلب را در اولین و هشتمین شب در تختخوابی جدید مورد بررسی قرار داد. نتیجه این بود: در اولین شب نیمکره چپ مغز داوطلبان در مرحله امواج آهسته خواب عمیق بسیار تحریک‌پذیر بود و به کوچک‌ترین صدایی واکنش نشان می‌داد.
پژوهشگران نمی‌دانند چرا این اتفاق در نیمکره چپ مغز می‌افتد. اما از آنجا که این آزمایش تنها بر روی مرحله اول از خواب عمیق انجام شده آنها گمان می‌برند که شاید در مراحل دیگر وظیفه "گوش به‌زنگ ماندن" را نیمکره راست به عهده می‌گیرد و نیمکره چپ به خواب می‌رود.
دیتار ریمان از بیمارستان وابسته به دانشگاه فرایبورگ آلمان نتایج این مطالعات را تازه و بسیار جالب می‌نامد. او می‌گوید: «این نتایج هم‌مسیر با تحقیقاتی است که نامش "خواب در محلی خاص" است که به این مورد باید گفت "هوشیاری در محلی خاص".»
ریمان می‌گوید، این تحقیقات گویای آن است که تمامی مغز به هنگام خواب در وضعیتی یکسان قرار ندارد.
درمان بدخوابی
دیتار ریمان این اظهارات را با توجه به نتایج تحقیقات برای درمان اختلالات خواب بیان کرده است. کارشناسان مدت‌هاست بر این نظرند که انسان‌هایی که دچار بدخوابی‌های مزمن‌اند دائما در حالت "گوش‌‌به‌زنگ" قرار دارند و از تحریک‌پذیری دائمی در طول خواب در رنج‌اند.
با توجه به این نتیجه درمانگران توصیه می‌کنند که مبتلایان به بدخوابی به‌عمد دیرتر به رختخواب بروند.
یوکا ساساکی، از دست‌اندرکاران مطالعات تحقیقاتی دانشگاه براون آمریکا پیشنهاد می‌دهد، کسانی که به سفر می‌روند برای اینکه مشکل خواب در شب نخست را نداشته باشند بهتر است بالش خود را به همراه برده یا همواره به هتلی یکسان بروند.
به‌یقین همه مسافران یکی نیستند و برخی در شب نخست هم به راحتی به خواب می‌روند. ساساکی می‌گوید، علت این تفاوت را باید در انعطاف‌پذیری بالای مغز انسان جست.
در دانشگاه براون کار بر روی قسمت فعال مغز به هنگام خواب هنوز ادامه دارد. پژوهشگران تکنیک‌هایی را در دست تحقیق دارند تا به کمک آنها بخش فعال مغز را غیر هشیار کرده و خواب را آسان‌تر کنند.