چشم‌انداز اصلاح الگوی تولید برق ژاپن، پس از فاجعه اتمی
۱۳۹۰ اسفند ۲۱, یکشنبه
نائوتو کان، نخست‌وزیر پیشین ژاپن، یکی از معدود سیاستمداران این کشور است که از جدایی از انرژی هسته‌ای دفاع می‌کند. در زمان مدیریت او تغییر در سیاست تأمین انرژی در ژاپن آغاز شد.
به گفته‌ی کان، بر اساس برنامه‌ی کنونی تأمین انرژی ژاپن، تا سال ۲۰۳۰ باید نیمی از انرژی مورد نیاز این کشور از رآکتورهای هسته‌ای و تنها ۲۰ درصد از آن از منابع تجدیدپذیر تأمین شوند. او معتقد است که سهم منابع مختلف تولید باید در سبد انرژی ژاپن تغییر کند.
نخست‌وزیر پیشین ژاپن اندکی پیش از استعفا قانون حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر را از تصویب پارلمان گذراند. جای قوانین تکمیلی اما هنوز خالی‌ست. برنامه‌ی جدید انرژی در ژاپن بایست تا نیمه‌ی سال جاری میلادی آماده باشد.
به گفته‌ی آکیکو یوشیدا از انجمن "دوستداران زمین" (نهادی بین‌المللی و فعال در زمینه حفاظت از محیط زیست) سه راه پیش پای ژاپن قرار دارد. نخستین راه وداع بلافاصله با انرژی هسته‌ای است.
او می‌افزاید: «از آن‌جا که در صورت وجود سه راه‌حل همواره راه‌حل میانی برگزیده می‌شود، به احتمال جدایی مرحله به مرحله از انرژی اتمی به اجرا گذاشته خواهد شد». به اعتقاد این کارشناس، مسئله‌ی اساسی سرعت جدایی از انرژی هسته‌ای است.
آیا وداع در شرایط کنونی میسر است؟
احزاب بزرگ سیاسی در ژاپن فعلا هوادار استفاده از انرژی هسته‌ای هستند. مخالفانی چون کان (نخست‌وزیر پیشین) هم که قدرت سیاسی ندارند.
یوشیهیکو نودا، نخست‌وزیر کنونی ژاپن، تأکید می‌کند که نیروگاه هسته‌ای جدیدی در کشورش ساخته نخواهد شد. وی در عین حال بهره‌گیری دوباره از نیروگاه‌های اتمی موجود را اجتناب‌ناپذیر می‌داند، البته زمانی که ایمنی این نیروگاه‌ها در "آزمایش تنیدگی" تأیید شود. آزمایش تنیدگی (Stress testing) برای سنجش ایمنی نیروگاه‌ها صورت می‌گیرد.
از سوی دیگر قانون نانوشته‌ای در ژاپن وجود دارد که ورود یک نیروگاه هسته‌ای به مدار را مشروط به رضایت اهالی منطقه می‌کند. پس از حادثه‌ی فوکوشیما مخالفت ساکنان مناطق اطراف نیروگاه‌ها با راه‌اندازی دوباره‌ی آنها افزایش یافته است.
در ابتدا بیم آن می‌رفت که خروج نیروگاه‌های هسته‌ای از مدار، کشور ژاپن به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان را با مشکل تأمین برق مواجه کند؛ نگرانی‌ای که تاکنون بی‌اساس بوده است.
در غیاب نیروگاه‌های هسته‌ای، نیروگاه‌های حرارتی به سرعت وارد مدار شدند. بهای نسبتا بالای نفت و گاز و برق نه‌چندان ارزان در ژاپن را گران‌تر کرده است. برای جلوگیری از بروز خاموشی در ماه‌های پرمصرف تابستان هم از مردم خواسته شده در مصرف برق صرفه‌جویی کنند.
اخیرا هیئتی کارشناسی در ژاپن بهای تولید برق از منابع مختلف را بار دیگر محاسبه کرده است. قیمت برق هسته‌ای در پی فاجعه‌ی فوکوشیما اندکی افزایش یافته است. به اعتقاد کارشناسان در درازمدت اما بهای برق فسیلی به مراتب بیشتر از برق هسته‌ای خواهد بود.
هیئت محاسبه‌کننده لزوم وجود برق هسته‌ای در سبد تولید انرژی ژاپن را، با وجود اعتماد از دست‌رفته، اجتناب‌ناپذیر می‌داند.
PB/DK