کاهش ۱۷ درصدی ذخیره آب سدها در ایران

کاهش میزان بارندگی در کشور و کاهش ۱۷ درصد از میزان ذخائر آب سدها نسبت به سال گذشته، وزارت نیرو را با معضل بزرگی در زمینه تامین آب روبرو کرده است. به‌گزارش خبرگزاری مهر، حمید چیت‌چیان وزیر نیروی جمهوری اسلامی اعلام کرده که میزان بارندگی در سال گذشته ۲۳ درصد نسبت به سال پیش‌تر کاهش داشته است.

بحران کم آبی در ایران موضوع تازه‌ای نیست. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری اواخر تابستان سال ۹۳گفته بود که "کمبود آب در سال جاری دو چندان شده" و "هر چه زمان را از دست بدهیم، وضع بدتر می شود."

دلایل تشدید بحران آب

وزارت نیرو، شرکت آبفا و برخی از مسئولان دولتی در سال‌های گذشته همواره از شهروندان خواسته‌اند که در مصرف آب صرفه‌جویی کنند. اما برخی از کارشناسان معتقدند سیاست‌های اشتباه دولت در سدسازی و سوء مدیریت باعث تشدید بروز بحران آب در ایران شده است.

وزیر نیرو می‌گوید که برداشت‌های بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی و شرایط اقلیمی باعث جذب روان آب‌ها و کاهش ۵۰ درصدی آب رودخانه‌ها شده است. به‌گفته چیت‌چیان ذخیره آب سدها در ایران در حال حاضر حدود ده میلیارد و ۷۰۰ میلیون متر مکعب است.

احمد علی کیخا، معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست ایران چندی پیش هشدار داده بود که برداشت از منابع آب زیرزمینی از مرز خطر گذشته و به مرز فاجعه رسیده است. به گفته او برداشت از آب‌های زیرزمینی به ۱۷۰ میلیارد متر مکعب رسیده و این میزان حدود ۷۵ درصد کل منابع زیرزمین است.

طرح‌ آب‌ و خاک

جهانگیری، چندی پیش خبر از اختصاص بودجه ۱۰ میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی برای طرح‌های آب و خاک به وزارت نیرو داده بود.

وی این طرح را یک "فرصت طلایی" خوانده و اظهار امیدواری کرده بود که وزارت نیرو بتواند با این بودجه برای سازماندهی درست آب برنامه‌ریزی کند.

ایران از هفت سال پیش تا کنون با مشکل کمبود آب مواجه شده است و این مشکل هرسال با کاهش بارش برف و باران تشدید می‌شود.

بحران آب در ایران در چند سال گذشته به وضعیت هشداردهنده رسیده است. افزایش گرمای کره زمین و سایر عوامل اقلیمی و محیطی هم در این زمینه تاثیرگذار بوده است.

وزیر نیرو در یک مصاحبه مطبوعاتی تاکید کرده که افزایش دو درجه‌ای دمای هوا هم از عوامل اصلی تبخیر بیشتر آب بوده است.

یک چالش امنیتی انسانی

رویترز چندی پیش در گزارشی با اشاره به تحلیل رفتن منابع آبی در ایران و جیره‌بندی آب در برخی شهرها، از تبدیل شدن این موضوع به یکی از مهمترین چالش‌های امنیتی انسانی در ایران یاد کرده بود.

این گزارش علت اصلی بحران آب را مصرف زیاد مردم نمی‌داند، بلکه تاکید می‌ورزد که ۹۰ درصد از آب در ایران به مصرف بخش کشاورزی می‌رسد و در این حوزه از آب به طور کارآمد استفاده نمی‌شود. به گفته کارشناسان سازمان ملل متحد، بررسی‌های دولت ایران نشان می‌دهد که تنها یک سوم آب کشاورزی به طور موثر استفاده می‌شود.

چیت‌چیان می‌گوید مصرف آب در ایران در مقایسه با آلمان یک و نیم برابر است و به طور معمول مصرف آب شهری در ایران به ازای هر یک نفر ۲۵۰ لیتر است.

دولت ایران تاکنون برنامه مشخصی برای مدیریت منابع آب نداشته و در اغلب موارد به هشدار و قطع آب مشترکان پرمصرف اکتفا کرده است.

برخی از کارشناسان آشنا به منابع آب ایران معتقدند که هنوز هم احیای شبکه قنوات در مناطق گرمسیری ایران یکی از مقرون به‌صرفه‌ترین و کارآمدترین روش‌های مقابله با کم‌آبی و پرت آب است.

تا نیم قرن پیش سیستان و بلوچستان به "انبار غله ایران" معروف بود. در آن زمان تنها سیستم قنوات بود که آب کشاورزی و آشامیدنی این استان را به‌خوبی تامین می‌کرد. اما با مدرنیزه شدن کشاورزی حفر چاه‌های عمیق و ایجاد سد‌های متعدد سبب شد که شبکه قنوات مورد بی‌توجهی قرار گیرد و بسته شود.