کدام آنفلوانزا خطرناک‌تر است: خوکی یا مرغی؟
آنفلوآنزا، یک بیماری ویروسی است که میتواند خطرناک شود! برای مقابله با این بیماری چه می‌شود کرد؟ واکسن آن چگونه تولید می‌شود؟ آنفلوآنزای پرندگان چه فرقی با آنفلوآنزای خوکی دارد؟
بر اساس داده‌های خبرگزاری کشور چین، شین هوا، از اوایل سال جاری تا کنون در این کشور بیش از ۲۹ نفر جان خود را بر اثر ابتلا به آنفلوآنزای پرندگان H7N9 از دست داده‌اند. روز سه‌شنبه اداره بهداشت هنگ‌کنگ بیش از ۲۰ هزار مرغ و پرنده را کشته است. آنفلوآنزای پرندگان در چین از ماه فوریه سال گذشته در گردش است. اما H7N9 دقیقا چیست؟
ویروسهای آنفلوآنزای پرندگان زیر مجموعه‌ای از ویروسهای آنفلوآنزایی هستند. درست است که این ویروس‌ها با چشم دیده نمی‌شوند، اما اگر سراغ آدم بیایند عوارض آشکاری دارند: تب و لرز شدید، درد عضلات، سردرد و سرفه. این ویروس‌ها تشکیل شده‌اند از یک پوشش پروتئینی و رشته‌ای که حاوی اطلاعات ژنتیکی است.
اگر ویروسهای آنفلوآنزایی به پرندگان سرایت کنند، آنها دچار بیماری "طاعون مرغی" می‌شوند. این بیماری باید به وزارت بهداشت اطلاع داده شود. اگر محرک این بیماری دو ویروس H5N1 ویا H7N9 باشد به آن " آنفلوآنزای پرنگان" می‌گویند. در اصل این بیماری تنها از طریق پرنده به پرنده انتقال پیدا می‌کند. اما در برخی موارد نیز میتواند از طریق پرنده به انسان سرایت کند.
در آلمان قانونی هست که به موجب آن اگر طاعون پرندگان گسترش یابد، باید تمام حیوانات موجود کشته شوند. ویروسهای نوع H5N1 از سال ۱۹۹۶ در حال گردش هستند. آنها می‌توانند از انسان به انسان منتقل و باعث تشکیل یک اپیدمی شوند. به همین خاطر گمان می‌رود که این ویروس به ویروس جدید دیگری تبدیل شده باشد. در پایان سال ۲۰۱۳ ویروس H7N9 نیز به جمع این ویروس‌ها پیوست.
گسترش آنفلوآنزا در جامعه میتواند پیامدهای وحشتناکی داشته باشد. در پی آنفلوآنزایی که بین سال‌های ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۰ در کشور اسپانیا پخش شد، بیش از ۲۵ میلون نفر جان خود را از دست دادند. بیشتر آنان بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سال بودند. معمولا این کودکان و افراد پیر هستند که به سرعت به چنین بیماری‌هایی مبتلا می‌شوند.
پزشکان برای مقابله با این بیماری تنها با علایم آن مبارزه می‌کنند: برای مثال آنها شربت سرفه و قرص‌های کاهش دهنده‌ی تب توصیه می‌کنند. اما در موارد جدی‌تر پزشکان داروهای ضد ویروسی تجویز می‌کنند تا از گسترش ویروس در بدن بیمار جلوگیری کنند.
یکی از این داروهای ضدویروسی داروی Tamiflu است. بسیاری از استان‌ها در آلمان مقدار زیادی از این داروی گران‌قیمت را برای مقابله با یک اپیدمی انبار کرده‌اند. اما در عین حال بسیاری از پژوهشگران در رابطه با تاثیر این دارو شک و تردید دارند.
برای مقابله با آنفلوآنزا می‌توان واکسن زد. اما ویروس آنفلوآنزا همواره در حال تغییر است. به همین خاطر هر سال یک واکسن جدید تولید می‌شود. این واکسن از سه رشته ویروس غیرفعالی تشکیل می‌شود که در آن سال فعال بوده‌اند.
برخی از شرکت‌های تولیدکننده‌ی واکسن، ویروس‌ها را در تخم پرندگان تکثیر می‌کنند و پرورش می‌دهند، طوری که آنها ویروسهای لازم برای تولید واکسن را از جنین مرغ به دست می‌آورند. یک تخم مرغ حدودا برای یک وعده واکسن کافی است.
خوک‌ها نیز می‌توانند به این ویروس‌ها مبتلا شوند. ویروسهای آنفلوآنزایی در خوک‌ها بیماری‌های تنفسی ایجاد می‌کنند. ویروس H1N1 میتواند به پستانداران، از جمله انسان، سرایت کند. آنفلوآنزایی که در اسپانیا رخ داد، بر اثر یک ویروس H1N1 بود.
در سال ۲۰۰۹ آنفلوآنزای خوکی از کشور مکزیک آغاز شد و به ایالات متحده و ۲۰۰ کشور دیگر جهان سرایت کرد. اکثر افرادی که به این بیماری مبتلا شدند، از آسیای جنوبی، آفریقای شرقی و آمریکای جنوبی بودند. بر اساس داده‌های سازمان بهداشت جهانی، بر اثر آنفلوآنزای خوکی در سراسر دنیا بیش از ۱۸ هزار نفر جان خود را از دست دادند.
بهترین روش برای جلوگیری از ابتلا به ویروس آنفلوآنزایی شستن دست است. مهمتر از آن این که باید از تماس دست‌های آلوده با چشم و بینی نیز اجتناب کرد، زیرا ویروس‌ها به راحتی از این راه سرایت می‌کنند.