کناره‌گیری سپاه از دو فاز توسعه پارس جنوبی
۱۳۸۹ تیر ۲۶, شنبه
قرارداد دو میلیارد دلاری فازهای یادشده در تیرماه سال ۱۳۸۵ و بدون مناقصه به کنسرسیومی متشکل از این قرارگاه و چند شرکت دیگر واگذار شد. در بیانیه انصرافی قرارگاه خاتمالانبیا آمده که از این پس، مسئولیت خرید تجهیزات مورد نیاز برای ساخت پالایشگاه بر عهده شرکت نفت و گاز پارس خواهد بود. این بیانیه، بدون ذکر دلیل مستقیمی برای "به‌خطر افتادن منابع ملی"، به تحریم‌های غرب اشاره کرده است.
هدف از طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی، تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز، ۷۵ هزار بشکه میعانات گازی، سالیانه یک میلیون و ۵۰ هزار تن گاز مایع، یک میلیون تن اتان برای تامین خوراک واحدهای پتروشیمی و روزانه ۴۰۰ تن گوگرد اعلام شده بود. قرار بود این هدف‌ها در صورت تامین کامل منابع، تا سال ۱۳۹۰ برآورده شوند، اما پروژه‌های توسعه از سال ۸۵ تاکنون، تنها ۵۰ درصد پیشرفت داشته‌اند.
انصراف سپاه از طرح توسعه دو فاز یاد شده در حالی اعلام می‌شود که مسئولان قرارگاه خاتمالانبیا بارها از توان انجام طرح‌ها در غیاب پیمانکاران خارجی و موثر نبودن تحریم‌ها یاد کرده بودند. جمشید اسدی، کارشناس اقتصاد، در باره این دوگانگی به دویچه‌وله می‌گوید: «این نقض روشن گفته‌های سردمداران حاکمیت است که تحریم‌ها را کارساز نمی‌دانستند و مدعی بودند که با نیروی داخلی می‌توان امور را پیش برد. دلیل این‌که پروژه‌های پارس جنوبی را بدون رقابت و مناقصه به سپاه دادند، همین بود، اما الان روشن شده که گردش اقتصاد ایران بدون خروج از انفراد بین‌المللی میسر نیست.»
واگذاری طرح‌ها در میانه راه
قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا در شمار شرکت‌ها و سازمان‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران قرار دارد و مشمول تحریم‌های تازه شورای امنیت علیه ایران می‌شود. دکتر اسدی یاد‌آوری میکند که واگذاری پروژه‌های توسعه به شرکت‌های دیگر به دلیل نیاز به کنسرسیوم مالی و فناوری‌های پیشرفته بین‌المللی و تحریم‌های موجود شدنی نیست: «آمریکایی‌ها اجازه نمی‌دهند که سرمایه‌گذاری‌های بالای ۲۰ میلیون دلار در صنعت نفت و گاز ایران انجام شوند. هیچ شرکت دیگری بعد از سپاه هم نمی‌تواند این وضع را تغییر دهد.»
در پایگاه اطلاع رسانی وزارت نفت ایران تاکید شده که اجرای عملیات توسعه در فازهای ۱۵ و ۱۶ با کناره‌گیری قرارگاه خاتمالانبیا دچار مشکل نخواهد شد و پروژه‌ها با ترکیب جدید کنسرسیوم به‌‌طور طبیعی ادامه خواهند یافت. جمشید اسدی در مخالفت با این "ادعا" می‌گوید: «ده شرکت اول دنیا در تاسیسات نفتی مانند حفر چاه یا ساخت دکل و غیره، همگی آمریکایی هستند. شرکت‌های دیگر نیز همه مرتبط یا وابسته به فناوری‌های این ده شرکت‌اند. به این ترتیب، شرکت نفت و گاز پارس که قرار است جایگزین قرارگاه خاتمالانبیا شود، امکان دور زدن تحریم‌ها را نخواهد یافت زیرا در هر خرید و معامله برای تجهیزات و فناوری، با این مشکلات روبرو می‌شود.»
جمشید اسدی تاکید میکند که فرسایش فناوری استخراج نفت و گاز در جمهوری اسلامی هنوز به سطحی نرسیده که تصمیم‌گیرندگان را به تامل جدی وادارد. وی عقیده دارد که گردش عمومی امور در تولید و صادرات نفت موجب شده تا محمود احمدی‌نژاد و سرسختان سپاه، وقعی به تذکر محافل اصولگرا و محافظه‌کار در باره وخامت اوضاع ننهند و به سیاست وقت‌کشی در پرونده هسته‌ای ادامه دهند. این کارشناس اقتصاد ابراز امیدواری میکند که محافظه‌کاران با مرور واقع‌بینانه هزینه‌های تحریم، تحولی در «ماجراجویی‌های آقای احمدی‌نژاد و سرسختان سپاه» ایجاد کنند.
مهیندخت مصباح
تحریریه: کیواندخت قهاری