گالری عکس • "مأموریتهای ناممکن" افغانها در غیاب ناتو
مأموریت رزمی نیروهای بینالمللی در افغانستان در پایان سال ۲۰۱۴ به سر رسید. تنها شمار محدودی از این نیروها برای آموزش یگانهای محلی در این کشور باقی ماندهاند. نیروهای محلی برای تأمین امنیت با چه مشکلاتی مواجهاند؟
این روزها بیشتر از گذشته بر لزوم آموزش و تجهیز نیروهای افغان تاکید میشود. برای جامعه جهانی روشن است که این نیروها به شدت به حمایت بیشتر نیاز دارند. قبل از خروج نیروهای بینالمللی به رهبری ناتو (پایان ۲۰۱۴) مقامات افغان بارها بر تجهیز بیشتر و حمایت طولانیتر از نیروهای محلی تاکید کردند.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، اخیرا در نشست امنیتی مونیخ تاکید کرد که نیروهای افغان بعد از سال ۲۰۱۶ که قرار است همه نیروهای خارجی افغانستان را ترک کنند نیز به حمایت نیاز دارند. وی گفت: «نهادهای امنیتی و انتظامی افغانستان بعد از سال ۲۰۱۶ نیز نه تنها به کمکهای مالی بلکه به حمایتهای اساسی بینالمللی نیاز خواهند داشت».
یک مشکل اساسی، تامین بودجه نیروهای امنیتی و انتظامی افغانستان است که سالانه حدود چهار میلیارد دلار تخمین زده میشود. در ماههای اخیر، شماری از مأموران پلیس این کشور در اعتراض به عدم پرداخت چند ماه حقوق تظاهرات کردند.
نیروهای امنیتی افغانستان از کمبود تجهیزات شکایت میکنند و فرماندهانشان بارها به صورت آشکار در رسانهها گفتهاند که شورشیان، سلاحهایی به مراتب قویتر و پیشرفتهتر از پلیس و ارتش در دست دارند. مقامهای افغان شکایت میکنند که تا کنون به خواستشان برای تجهیز نیروها به سلاحهای سنگین و تجهیزات هوایی پاسخ مثبت داده نشده است.
پس از خروج نیروهای رزمی بینالمللی (پایان ۲۰۱۴) طالبان به حملات خود شدت بخشیدند. حتی گفته میشود گروه تروریستی "دولت اسلامی" (داعش) در این کشور سربازگیری میکند. البته مقامهای امنیتی افغانستان تا کنون درستی گزارشهایی از این دست را تایید نکردهاند.
چاگ هیگل، وزیر دفاع مستعفی ایالات متحده، اخیرا در نشست وزیران دفاع کشورهای عضو ناتو در بروکسل گفت که نیروهای افغان میتوانند از کشورشان دفاع کنند. وی افزود: «زمان این را به اثبات خواهد رساند که نیروهای امنیتی افغان این توانایی را دارند».
نیروهای امنیتی افغان در جبهه جنگ از خود شایستگی نشان دادهاند؛ تا جایی که شماری از نیروهای بینالمللی پس از بازگشت به کشورشان در خاطراتشان از این نیروها به عنوان نیروهای دلیر بومی یاد کردهاند. نیروهای محلی در جریان برگزاری هر دو دور انتخابات هم نشان دادند که توانایی تامین امنیت را دارند.
همه روزه چندین نیروی امنیتی افغان در جریان درگیریهای رودرو یا در پی حملات تروریستی شورشیان کشته و زخمی میشوند. این در حالی است که امکانات ناچیزی برای نیروهای معلول یا زخمی در نظر گرفته میشود. شماری از مردم افغانستان خواهان آن هستند که برای تشویق و دلگرمی نیروها، این امکانات و امتیازات افزایش یابند.
با وجود اینکه میزان تلفات نیروهای افغان زیاد است، اما باز هم جوانان بسیاری برای ثبت نام به مراکز جذب نیرو مراجعه میکنند. در تازهترین مورد، بیش از هزار و ۲۰۰ سرباز اردوی ملی، یک دوره آموزشی ۱۲ هفتهای را پشت سر گذاشتند.
پس از خروج نیروهای بینالمللی، مراکز آموزش نیروهای امنیتی به وزارتخانههای مسئول محلی سپرده شد. نیروهای خارجی باقیمانده به آموزگاران افغان مشاوره میدهند.
با وجود اینکه نیروهای زمینی افغان از پس انجام بسیاری از مأموریتها برمیآیند، اما در بسیاری از مواقع به حمایت هوایی نیازمندند. افغانستان در حال حاضر نیروی هوایی مقتدری ندارد و با کمبود امکانات و نیرو مواجه است. جامعه جهانی در سالهای اخیر بارها بر لزوم ایجاد یک نیروی هوایی قوی در افغانستان تأکید کرده است. اخیرا در هرات مجموعهای از تأسیسات نیروی هوایی با سرمایهگذاری ۱۸ میلیون دلاری افتتاح شد.
مینها یا بمبهای کنترلی و کنار جادهای و دستساز از بزرگترین مشکلات نیروهای خارجی بودند و تلفات زیادی به این نیروها تحمیل کردند. حال نیروهای افغان با این مشکل روبهرو هستند. نیروهای بینالمللی به تازگی آموزش یگانهای مینروبی و خنثیسازی مواد منفجره را شدت بخشیدهاند. روباتهای ختثیسازی هم به تجهیزات این یگانها افزوده شده است.
جنگ علیه تروریسم تنها مسئولیت نیروهای امنیتی افغانستان نیست، بلکه مبارزه با کشت خشخاش و تولید و قاچاق مواد مخدر هم از وظایف مهم آنان به شمار میرود. قاچاق مواد مخدر یکی از منابع درآمدی اصلی تروریستهاست. نیروهای افغان دستاوردهای بزرگی در این زمینه داشتهاند؛ هر چند کاملا موفق نبودهاند. افغانستان هنوز هم بزرگترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان است.
در سالهای اخیر حمایت مردمی هم از نیروهای امنیتی افغانستان بیشتر شده است. در تازهترین اقدام، شماری از جوانان عضو کارزار "جوانان برای تغییر" برای کمک به نیروهای امنیتی و انتظامی مجروح خون اهدا کردهاند. شهروندان افغان خواهان مقابله با حملات تروریستی و تقویت و تجهیز بیشتر نهادهای اطلاعاتی کشورشان هستند.
برخی از شهروندان افغان به ویژه جوانان هم برای ابراز حمایت، همدردی و روحیه بخشیدن به نیروهای امنیتی و انتظامی، در ولایات مختلف در چند نوبت با شاخههای گل از این نیروها استقبال کردهاند. این برخورد بر نیروهای امنیتی و تعمیق روابط آنان با مردم تاثیر مثبتی داشته است.