گسترش ایدز در آسیای مرکزی

اول دسامبر سال 2007 برابر با دهم آذرماه روز جهانی مبارزه با ایدز است. بر اساس گزارش نهادهای دولتی تعداد مبتلایان به ویروس اچ آی وی HIV و بیماری ایدز در آسیای مرکزی نسبت به سال گذشته افزایش داشته است. میزان رشد این بیماری در میان جوانان بیشتر از اقشار دیگر جامعه بوده و کارشناسان دلیل آن را ناآگاهی مردم، پائین بودن سطح بهداشت، اعتیاد و استفاده مشترک از سرنگ های آلوده دانسته اند.

ولی برای مقابله با بیماری ایدز بسیاری از سازمان های بین المللی از جمله "بانک جهانی" و "سازمان مبارزه علیه ایدز" وابسته به سازمان ملل متحد به این کشورها کمک می کنند. مبارزه با ایدز در برخی از این کشورها از جمله در تاجیکستان اکنون مسئله حاد و جزو مسائل"استراتژی ملی" کشور به حساب می آید.

آمار مخفی نگه داشته می‌شوند

آمار دقیقی از مبتلایان به بیماری ایدز در کشورهای آسیای میانه وجود ندارد. بین آمار رسمی ارائه شده از سوی دولت ها و سازمان های مستقل غیر دولتی اختلاف فاحشی وجود دارد. در تاجیکستان اکنون بیش از 900 تن به عنوان مبتلا به ویروس اچ ای وی رسما ثبت نام کرده اند. ولی منابع غیر رسمی تعداد واقعی را بیشتر ارزیابی می کنند. کارشناسان گروه "گل سرخ" که یک سازمان غیر دولتی مبارزه علیه ایدز در تاجیکستان است، اعلام کرده اند، شمار غير رسمی بيماران ايدز و مبتلايان ويروس HIV در تاجيکستان حدود 67 هزار نفر را تشکيل می دهند. یکی از دلایل اصلی رشد این بیماری در تاجیکستان مهاجرت کاری شهروندان این کشور به روسیه اعلام شده است.

در قرقیزستان و قزاقستان نیز تعداد مبتلایان به این بیماری در سال گذشته بیشتر شده. قزاقستان در میان جمهوری های آسیای مرکزی از بیشترین تعداد مبتلایان به بیماری ایدز برخوردار است. تعداد افراد مبتلا به ایدز و آلوده به ویروس اچ ای وی در قزاقستان حدود 8 هزار نفر اعلام شده است. این درحالی است که آمار واقعی مبتلایان به بیماری ایدز در ترکمنستان و ازبکستان پنهان نگاهداشته می شود. برای مثال ازبکستان اعلام کرده است که بیشتر از 90 درصد بیماران ثبت شده اند و در ترکمنستان تنها 2 نفر به ایدز مبتلا گشته اند.

یک شهروند ترکمنستان در این رابطه می گوید آمار نادرستی که دولت این کشور ارائه می دهد موجب شده است مردم خطر بیماری ایدز را احساس نکنند. کارشناسان معتقدند افراد مبتلا به بیماری ایدز و ویروس اچ آی وی در این کشورها مورد تبعیض قرار می گیرند.

دلایل عمده گسترش ایدز

بنظر دکتر هومن پیمانی کارشناس ایرانی در امور مسائل آسیای میانه گسترش اعتياد و بویژه استفاده از سرنگ های آلوده یکی از عوامل اصلی رشد ایدز در آسیای مرکزی بوده است : "یکی از مسائل مهمی که در منطقه هست، گسترش عظیم مواد مخدر قوی نظیر مرفین و هروئین می باشد. مرفین بخاطر اینکه برای مصرف آن از سرنگ استفاده می شود و به دلیل فقر و ناآگاهی که در بین معتادین هست، مسئله استفاده از سرنگ های آلوده یکی از عوامل مهم برای گسترش بیماری است که از طریق خون منتقل می شود و از این جهت بیماری ایدز به همراه استفاده از مواد مخدر و افزایش تعداد معتادین در منطقه آسیای مرکزی بطور چشمگیری گسترش پیدا کرده است."

بسیاری از مردم برداشت درستی از این بیماری ندارند. بیماران منزوی و در شرایط ناگواری به زندگی خود ادامه می دهند. طبق قوانین تاجیکستان هر گونه تبعیض علیه مبتلایان به بیماری ایدز جرم به حساب می آید. ولی در گزارش های سازمان های غیر دولتی گفته می شود که بسیاری از مردم با آگاه بودن از مسری نبودن این امراض از معاشرت با مبتلایان به این بیماری خود داری می ورند.

آگاهی نازل عمومی نسبت به ایدز

مراد باقی بگ نظراف کارشناس "دفترصندوق جهانی مبارزه با بیماری ایدز" در تاجیکستان ضمن تائید این مسئله چنین گفت: " مردم و افراد متخصص جامعه درک درستی از بیماری ایدز ندارند و این مسئله سبب شده است که مبتلایان به ایدز تحقیر شوند. مبتلایان مثل همه ما اهل این جامعه هستند، حق کار و تحصیل کردن را دارند. مردم به نوعی از خود محافظت می کنند و به همین دلیل از معاشرت با این افراد سر باز می زنند."

مسئله بیماری ایدز یکی از بزرگترین مسائل کشورهای آسیای مرکزی است. امسال در ترکمنستان و تاجیکستان همایش هائی برای جستجوی راههای جلوگیری از افزایش این امراض از سوی نهادهای بین المللی برگزار شده است. تاسیس مراکز مدرن تشخیص بیماری ایدز و همچنین مداوای رایگان بیماران از جمله برنامه های بسیاری از دولت های آسیای میانه است.