یادی از چارلز برانسون، "خلافکار" معروف سینما

چارلز برانسون در روز ۳ نوامبر ۱۹۲۱ در آمریکا به دنیا آمد. او در دوران نوجوانی به‌همراه برادرانش در معدن ذغال‌سنگ کار می‌کرد و پس از فعالیت در صحنه‌ی تئاتر در دوران جوانی توانست در اواخر دهه چهل میلادی به نخستین نقش تلویزیونی خود دست یابد. برانسون به ویژه در دهه شصت و هفتاد میلادی از ستارگان موفق و محبوب فیلم‌های وسترن و اکشن محسوب می‌شد. صحنه‌ای از فیلم "متخصص" (۱۹۷۲).

برانسون ۱۴ خواهر و برادر داشت و در خانواده‌ای تنگدست به دنیا آمده بود. نام اصلی او چارلز دنیس بوچینسکی بود. او پس از خدمت سربازی در جنگ جهانی دوم از جمله از راه مشت‌زنی امرار معاش می‌کرد و در همان دوران به تحصیل در رشته هنر روی آورد. برانسون تا پایان عمر عاشق نقاشی بود و چندین نمایشگاه موفق نیز با آثار خود تحت نام واقعی‌اش برگزار کرد. برانسون (وسط) در صحنه‌ای از فیلم "خانه مجسمه‌های مومی" (۱۹۵۳).

برانسون که در دهه ۵۰ میلادی تجربیات گوناگونی در عرصه فیلم کسب کرده بود، در سال ۱۹۶۰ جهشی درخور توجه را با بازیگری در فیلم "هفت دلاور" تجربه کرد. این فیلم که در آن ستارگانی چون یول برینر و استیو مک‌کوئین نقش‌آفرینی کرده‌اند، برداشتی آزاد از فیلم به‌یادماندنی هفت سامورایی، اثر آکیرو کوروساوا است. برانسون (چهارم از چپ) در صحنه‌‌ای از فیلم "هفت دلاور" که از آثار محبوب و پرفروش ژانر وسترن محسوب می‌شود.

چندی پس از موفقیت "هفت دلاور" برانسون بار دیگر در کنار ستارگان بزرگ هالیوود از جمله استیو مک‌کوئین، جیمز گارنر و جیمز کابرن بر پرده سینما ظاهر شد. فیلم "فرار بزرگ" که بر اساس داستانی واقعی ساخته شده، از پرفروش‌ترین‌های سال ۱۹۶۳ بود. این فیلم درباره گروهی از اسرای جنگی متفقین در اردوگاه ارتش نازی آلمان است که تصمیم به فرار می‌گیرند. چارلز برانسون (راست) در حین فیلمبرداری صحنه‌ای از فیلم فرار بزرگ.

چارلز برانسون در سال ۱۹۶۷ بار دیگر در فیلمی جنگی ایفای نقش کرد. "دوازده مرد خبیث" که تحت عنوان "دوازه مرد کثیف" نیز شناخته‌شده است، داستان دوازه سرباز محکوم (به دلیل قتل، دزدی و تجاوز) است که ماموریت انفجار قصری را می‌یابند که تحت اشغال ارتش نازی‌آلمان است. برانسون (در تصویر با بازوبند آبی‌رنگ) در صحنه‌ای از این فیلم.

فیلم "روزی روزگاری در غرب"، اثر وسترن و حماسی سرجیو لئونه، کارگردان ایتالیایی که در سال ۱۹۶۸ به پرده سینماها راه یافت، یکی از فیلم‌های به‌یادماندنی است که چارلز برانسون (چپ در تصویر) در آن نقش‌آفرینی کرده است. هنری فوندا و کلودیا کاردیناله دیگر ستارگان اصلی این فیلم هستند. ناگفته نماند که این شاهکار سینمایی در سینماهای تهران با عنوان "داستان بزرگ غرب" درآمد.

چارلز برانسون با توجه به چهره خشن و هیکل قوی‌اش در فیلم‌های اکشن زیادی هنرنمایی کرد. برانسون (چپ) در کنار لیو اولمان در صحنه‌ای از فیلم پرهیجان "عرق سرد" (۱۹۷۰)، ساخته ترنس یانگ.

"آفتاب سرخ" از دیگر فیلم‌های ژانر وسترن که چارلز برانسون در آنها بازیگری کرده است. آلن دلون، ستاره سینمای فرانسه و توشیرو میفونه، هنرپیشه معروف سینمای ژاپن نیز در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند. این فیلم که محصول مشترک فرانسه، ایتالیا و اسپانیا است، در سال ۱۹۷۱ به نمایش درآمد.

از جمله فیلم‌هایی که چارلز برانسون در آنها خوش درخشیده، "آرزوی مرگ" (۱۹۷۴) به کارگردانی مایکل وینر است. برانسون (چپ) در این فیلم نقش تاجری را بازی می‌کند که درصدد انتقام از کسانی است که همسرش را کشته‌ و موجب شده‌اند دختر وی دچار نوعی بیماری روانی شود. این فیلم که با استقبال منتقدان سینمایی روبرو شد، در صف نامزدهای جایزه گرمی سال ۱۹۷۵ قرار داشت.

چارلز برانسون در شماری از فیلم‌های جاسوسی نیز ایفای نقش کرده‌است، از جمله فیلم "تلفن" (۱۹۷۷) که داستان آن به دوران جنگ سرد در دهه هفتاد میلادی برمی‌گردد. برانسون (چپ) در کنار لی ریمیک در صحنه‌ای از فیلم "تلفن". این فیلم با نقدهای چندان مثبتی روبرو نشد و منتقدان سینمایی آن را از لحاظ هیجان اثری متوسط در ژانر جاسوسی ارزیابی کردند.

چارلز برانسون مجموعا سه بار ازدواج کرد. سعادتمندترین دوران زناشویی او با جیل آیرلند (دومین همسر وی) بود که از سال ۱۹۶۸ تا سال ۱۹۹۰ (تا مرگ آیرلند) ادامه داشت. تصویری از برانسون و آیرلند به همراه دخترشان در دهه هفتاد میلادی.

"۱۰ دقیقه تا نیمه‌شب" (۱۹۸۳) اثری است سخت خشن، حتی برای چهره‌ای چون برانسون که نام او با فیلم‌های اکشن و پرخشونت پیوند خورده است. این فیلم با توجه به استفاده از فرمول‌های کلیشه‌ای و از مد افتاده ژانر پلیسی با استقبال و نقدهای چندان مثبتی روبرو نشد. برانسون در مجموع نتوانست در دهه هشتاد میلادی موفقیت‌های دو دهه گذشته را تکرار کند. برانسون (چپ در تصویر) در صحنه‌ای از "۱۰ دقیقه تا نیمه‌شب".

برانسون (راست در تصویر) در فیلم‌هایی گوناگون در نقش مردی ظاهر شده که در تلاش انتقام و عدالت‌جویی است. فیلم "کارهای شرورانه انسان" (۱۹۸۴) که در آن به موضوع شکنجه و حکومت‌های مستبد نیز پرداخته می‌شود، یکی از این فیلم‌هاست.

چارلز برانسون در طول چند دهه فعالیت هنری‌اش تنها یک جایزه دریافت کرد، آنهم جایزه گلدن گلوب برای محبوب‌ترین بازیگر سینما که در سال ۱۹۷۲ به او اهدا شد. برانسون در ۳۰ اوت ۲۰۰۳ بر اثر بیماری آلزایمر درگذشت.