1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۱۵۰ نماینده مجلس خواستار افشای جزئیات توافق ژنو شدند

JT۱۳۹۲ بهمن ۱, سه‌شنبه

اعتراض‌ها به توافق‌های هسته‌ای ژنو شدت می‌گیرد. یک نماینده مجلس، توقف غنی‌سازی ۲۰درصدی را به مردم تسلیت گفته است. ۱۵۰ نماینده نیز با امضای نامه‌ای به رئیس مجلس، خواستار توضیح دولت درباره متن توافق‌ها شده‌اند.

https://p.dw.com/p/1AuRT
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images

اعتراض و انتقاد به توافق‌های ژنو که سرانجام منتهی به توقف غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم شد، روز به روز شدت بیشتری می‌گیرد. در حالی که حسن روحانی در سفر به خوزستان دستیابی به این توافق‌ها را "تسلیم قدرت‌های بزرگ در برابر ملت بزرگ ایران" ارزیابی کرده بود، روز سه‌شنبه (۲۱ ژانویه، ۱ بهمن) حمید رسایی عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی ضمن سخنرانی در مجلس گفت: «من ابتدا روز ۳۰ دی ماه ۱۳۹۲ را تسلیت می‌گویم. روزی که دسترنج دانشمندان هسته‌ای متاسفانه به این شکل از بین می‌رود و ما علی‌رغم این‌که نمایندگان مردم هستیم فعلا مامور به سکوت شده‌ایم.»

تاکید حمید رسایی بر این که نمایندگان مردم در مجلس "مامور به سکوت" شده‌اند، می‌تواند اشاره‌ای به اظهارات پیشین علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران باشد. آقای خامنه‌ای تا کنون چند بار تصریح کرده است که تیم هسته‌ای مورد حمایت اوست و انتقاد به این تیم قابل‌قبول نیست.

اما نزدیک به دو هفته پیش از حصول توافق در ژنو و تعطیل غنی‌سازی ۲۰درصدی اورانیوم، روز ۱۹ دی‌ماه امسال محمود نبویان عضو "جبهه پایداری" مدعی شد که آقای خامنه‌ای در دیدار با سران قوا "به تفاهم‌نامه ژنو ایرادهای اساسی گرفته" و اعلام کرده است که "این تفاهم‌نامه استقلال نظام را هدف گرفته است".

دفتر رهبر جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده که کسی حق ندارد از آیت‌الله خامنه‌ای نقل قول کند. برخی نقل قول‌های مقامات دولتی و نمایندگان مجلس نیز تا کنون در سایت رسمی آقای خامنه‌ای تکذیب شده است. اما با گذشت نزدیک به دو هفته از طرح ادعاهای محمود نبویان، هنوز منابع نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی برخوردی با این سخنان نکرده‌اند. برخی منابع داخلی، سکوت دفتر آقای خامنه‌ای را نشانه‌ی تایید خاموش اظهارات نبویان ارزیابی می‌کنند.

صالحی: برخی انتقادها وارد است

مخالفت اصول‌گرایان با تلاش دولت روحانی برای حل مناقشه اتمی و پایان دادن به تحریم‌های بین‌المللی، از مدت‌ها پیش آغاز و همواره تشدید شده است. اندکی پس از حصول توافق ژنو علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهور و سرپرست سازمان انرژی اتمی، با شرکت در بخش خبر شامگاهی شبکه ۲ سیمای جمهوری اسلامی ایران کوشید به برخی پرسش‌ها درباره این توافق‌ها پاسخ دهد.

صالحی در مورد توقف غنی‌سازی ۲۰درصدی توضیح داد: «... ما پذیرفتیم که برای ۶ ماه از تولید اورانیوم ۲۰درصد پرهیز کنیم. برای این کار باید اتصال آبشارها را مهروموم می‌کردیم که ابتدا در نطنز و سپس در فردو انجام شد.»

Iran IAEA beginnt Inspektionen zur Umsetzung des Atom-Abkommens 20.01.2014
عکس: AFP/Getty Images

معاون حسن روحانی درباره نیروگاه آب‌سنگین اراک نیز گفت: «... قرار شد که آب‌سنگین به رآکتور اراک منتقل نشود که البته اکنون اصلا وقت ‌آن نیست. دیگر آن‌که سوخت به این مجتمع منتقل نشود که آن هم ضرورتی نداشت. بازرسان از انبارهای رآکتور آب سنگین اراک بازدید کردند.»

علی‌اکبر صالحی در بخشی دیگر از توضیحات خود در رابطه با سروصدای زیادی که بر سر توافق‌نامه‌ی ژنو به‌راه افتاده است، گفت: «غربی‌ها اکنون تلاش می‌کنند که اجماع داخلی ما را از بین ببرند و الان جای متفرق شدن ما نیست. ما باید در جهت اجماع برویم، اما این در جهت نقد نشدن نیست. برخی از نقدها که انجام شده وارد است و باید حواسمان باشد که بیشتر اشتباه نکنیم. اگر نقدها در جهت اصلاح امور باشد حتما مثبت است.»

نامه نمایندگان به علی لاریجانی

نمایندگان اصول‌گرای مجلس، در روزهای اخیر کوشیده‌اند با امضای نامه‌ای خطاب به علی لاریجانی او را به تشکیل نشست مشترکی با مقامات دولتی وادار کنند. به‌گفته محمد سلیمانی نماینده تهران، تاکنون ۱۵۰ تن از نمایندگان مجلس نامه مزبور را امضا کرده‌اند.

نمایندگان در این نامه خواستار آن هستند که دولت اطلاعات مربوط به توافق‌های ژنو و وضعیت سوریه را به‌صورت شفاف و دقیق در اختیار مجلس قرار دهد. نماینده تهران افزوده است که امضاکنندگان نامه به پنهان‌کاری تیم هسته‌ای اعتراض دارند و خواستار اصلاح این رویه شده‌اند.

همزمان با اظهارات سلیمانی سایت "فرارو" به نقل از "سید حسین نقوی حسینی" سخن‌گوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، گزارش داد که "هیئت تخصصی نظارت بر اجرای توافق‌نامه هسته‌ای" در این کمیسیون تشکیل شده است. به گفته نقوی حسینی، علاء‌الدین بروجردی، اسماعیل کوثری، وحید احمدی، محمدرضا محسنی ثانی و ۴ نفر دیگر به عنوان متخصصان هسته‌ای مجلس در این کمیسیون عضویت دارند.

همراهی رسانه‌ها با معترضان

رسانه‌های وابسته به اصول‌گرایان تندرو همصدا با منتقدان توافق‌های ژنو، این توافق‌ها را شکستی برای نظام جمهوری اسلامی ارزیابی می‌کنند. روز دوشنبه (۲۰ ژانویه، ۳۰ دی) روزنامه "وطن امروز" صفحه نخست خود را به نشانه اعتراض به توافق‌های ژنو سیاه کرد و در یادداشتی با عنوان "هولوکاست هسته‌ای" نوشت که بیش از ۶۰ درصد فعالیت‌های غنی‌سازی ایران تعطیل می‌شود.

این روزنامه در ادامه یادداشت خود افزود: «قطعا در اسرائيل امروز ۲۰ ژانویه یک روز فراموش‌نشدنی خواهد بود. نابودی ذخیره اورانیوم ۲۰درصدی ایران، شاید بهترین خبری باشد که آن‌ها طی سال‌های اخیر شنیده‌اند.»

حسین شریعتمداری نماینده ولی فقیه در روزنامه کیهان بلافاصله پس از اعلام ورود توافق ژنو به مرحله اجرائی و توقف غنی‌سازی ۲۰درصدی، در یادداشتی نوشت: «آنچه داده‌ایم در برابر آنچه گرفته‌ایم بسیار ناچیز است.» شریعتمداری افزود که مسئولان کشور در ارزیابی خود از توافق‌نامه ژنو از "داده‌ها" کمتر سخن می‌گویند و بیشتر به "گرفته‌ها" اشاره می‌کنند. تا آنجا که رئیس‌جمهور محترم در اظهاراتی که -با عرض پوزش- اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد اعلام می‌کند: «توافق ژنو یعنی تسلیم قدرت‌های بزرگ جهان در مقابل ملت ایران.»

روزنامه جمهوری اسلامی تاکنون پشتیبان سیاست‌های دولت روحانی بوده است. اما حتی این روزنامه نیز، همین اظهارات روحانی را درباره توافق ژنو مورد انتقاد قرار داده و نوشته است: «این سخن علاوه بر آن‌که مورد نقد غربی‌ها قرار گرفت و آن‌ها آن را به‌مثابه شعاری ارزیابی کردند که مصرف داخلی دارد، در داخل کشور نیز موجب تعجب صاحب‌نظران و حتی مردم عادی شد.»

سکوت بیت رهبری

در حالی که انتقادها و اعتراض‌های رسانه‌ها و چهره‌های اصول‌گرا به توافق هسته‌ای ژنو هر‌روز اوج بیش‌تری می‌گیرد، سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی تا کنون در برابر انتقادها سکوت اختیار کرده است. بسیاری از ناظران امور ایران معتقدند که تنها دخالت مستقیم اوست که می‌تواند به این بگومگوها پایان دهد.

حتی محافل سیاسی غربی نیز، برای اطمینان یافتن از حسن نیت واقعی جمهوری اسلامی ایران در حل مناقشه هسته‌ای، انتظار موضع‌گیری روشن آقای خامنه‌ای را می‌کشند.