۵۰ سالگی „پیشتازان فضا“، کاشفان دنیاهای ناشناخته

در روز ۸ سپتامبر ۱۹۶۶ بود که سفینه انترپرایز مأموریت ۵ ساله‌ی خود را آغاز کرد، دست کم در تلویزیون آمریکا. سرالی "پیشتازان فضا" که مأموریت‌و ماجراهای این سفیه را روایت می‌کرد، در آغاز با استقبال چندانی روبرو نشد، اما با گذشت زمان از جمله در پی فتح کره ماه و همچنین مأموریت‌های سفینه آپولو توانست طرفداران زیادی جذب کند. این سرالو در دهه هفتاد میلادی در تلویزیون‌های ایران و آلمان هم نمایش داده شد.

نخستین سفینه در این مجموعه تلویزیونی که برای کشف دنیاهای ناشناخته راهی سفر در کهکشان‌ها شد، U.S.S. Enterprise NCC-1701 نام داشت و در سال ۲۲۴۵ میلادی ساخته شده بود. این سفینه در بین سال‌های ۲۲۴۶ تا ۲۲۶۹ تحت فرماندهی کاپیتان کرک مشغول انجام مأموریت بود. او اما در نهایت ناگزیر شد انترپرایز را نابود کند تا سفینه‌اش به دست دشمن نیافتد.

شخصیت‌های اصلی اولین مجموعه عبارت بودند از کاپیتان کرک (وسط)، آقای اسپاک (راست)، افسر اول سفینه و افسر تحقیقات علمی انترپرایز و همچنین دکتر بونز مک‌کوی (چپ). یکی از شخصیت‌های مهم این مجموعه که جای او در عکس خالی است، اسکاتی، افسر فنی سفینه است که با فناوری پیشرفته‌ای می‌توانست سرنشیانان سفینه را به ذرات ملکولی بدل کرده و به شکل اولیه به مکان یا سیاره‌ای دیگر منتقل کند و طبیعتا بازگرداند.

"پیشتازان فضا" نخستین مجموعه تلویزیونی سرگرم‌کننده در آمریکا بود که در آن مرزهای نژادی و جنسی برداشته شده است. در بین کادر فنی و افسران این سفینه هم ژاپنی و اسکاتلندی دیده می‌شود و هم روس. دو تن از افسران این سرالس علمی‌تخیلی زن بودند و یکی از آنها حتی سیاهپوست که از لحاظ درجه و اختیارات بالاتر از برخی افسران مرد قرار داشت.

در سال ۱۹۷۶ بود که مهندسان سازمان ناسا "انترپرایز" را به عنوان نام فضاپیمای خود انتخاب کردند. از این رو جای تعجب نیست که در روز رونمایی این سفینه جدید تمامی افسران سرالد تلویزیونی پیشتازان فضا نیز دعوت شده بودند.

آقای اسپاک که افسر اول در مجموعه "پیشتازان فضا" است، از شخصیت‌های بسیار محبوب این سرالا است. او نیمی انسان و نیمی "ولکین" است که از این نشان دست برای سلام به دیگران استفاده می‌کند. یکی از واژه‌های محبوبی که آقای اسپاک به محض روبرو شدن با پدیده‌های جدید به کار می‌برد، "جالب و توجه‌برانگیز" است. لنارد نمیوی که بازیگر نقش اسپاک بود، در سال ۲۰۱۵ درگذشت.

محبوبیت مجموعه تلویزیونی پیشتازان فضا سبب شد که از اواخر دهه هفتاد میلادی فیلم‌هایی سینمایی متعددی بر اساس ماجراهای سفینه انترپرایز تهیه و اکران شوند. نخستین فیلم که تنها عنوان "پیشتازان فضا" را داشت در سال ۱۹۷۹ به کارگردانی رابرت وایز ساخته شد. کاپتان کرک (چپ) و آقای اسپاک در نمایی از فیلم "پیشتازان فضا ۴: بازگشت به خانه".

در سال ۱۹۸۷ بود که نسل دوم "پیشتازان فضا" وارد صحنه شد. ماجرا‌های آنها حدود یکصد سال پس از مأموریت سفینه انترپرایز تحت فرماندهی کاپیتان کرک می‌گذرد. هدایت فضاپیما این بار در دست کاپیتان ژان لوک پیکار (چپ در تصویر با بازیگری پاتریک استوارت) بود. در بین نسل جدید "پیشتازان فضا " موجودات فرازمینی زیادی از سیاره‌ها و کهکشان‌های دیگر دیده می‌شد.

یکی از این موجودات "ورف" (تصویر) است که به نژاد جنگجوی کلینگان‌ها تعلق دارد. مارک اوکرند که زبانشناس است، زبان فراساخته‌ی کلینگان را طراحی کرد که در سرالج تخیلی پیشتازان فضا نیز کاربرد دارد و به خوبی نوای یک موجود فرازمینی را به ذهن شنونده القا می‌کند.

البته فیلم‌هایی هجوآمیز نیز در ارتباط با "پیشتازان فضا" ساخته شده است. معروف‌ترین اثر آلمانی در این عرصه "کشتی فضایی (رویایی) سوپرایز" نام داد که از لحاظ گیشه بسیار موفق بود و در عرض تنها ۱۸ روز بیش از ۶ میلیون بیننده را به سینماها کشاند.

ماجراهای "پیشتازان فضا" به داستانی پایان‌ناپذیر بدل شده است. در ژوئیه سال ۲۰۱۶ تازه‌ترین قسمت سینمایی از این مجموعه تحت عنوان "فراتر از پیشتازان فضا" (تصویر) به پرده سینماها راه یافت. این سیزدهمین قسمت از این مجموعه و دنباله‌ی فیلم "پیشتازان فضا: به سوی تاریکی" (محصول ۲۰۱۳) است. در این فیلم بازیگرانی جوان در نقش کاپیتان کرک، آقای اسپاک و برخی شخصیت‌های سریلل اولیه ظاهر شده‌اند.