۷۵ سالگی جان لنون، اسطورهی موسیقی که شیفته صلح بود
جان لنون، خواننده، گیتاریست و ترانهسرای گروه پرآوازهی بیتلها در همان دوران حیات به اسطوره بدل شده بود. او را میتوان یکی از پرنفوذترین چهرههای عالم موسیقی در نیمه دوم قرن بیستم میلادی دانست.
جان لنون، خواننده فقید گروه بیتلها زمانی معبود میلیونها جوانی بود که از ترانههای پرشور او الهام میگرفتند. او در سن ۴۰ سالگی به ضرب گلوله یکی از طرفدارانش که ظاهرا دیوانهوار عاشقش بود، به قتل رسید. جان لنون اگر در قید حیات بود، روز ۹ اکتبر ۲۰۱۵ هفتاد و پنجمین سالگرد تولدش را جشن میگرفت.
همه چیز در اوایل دهه ۶۰ میلادی آغاز شد. در ماه سپتامبر سال ۱۹۶۲ بود که جان لنون (بالا چپ در تصویر) به همراه سه عضو دیگر گروه بیتلها، جرج هریستون (بالا راست)، پل مککارتنی (پایین راست) و رینگو استار در استودیوی "ابی رود" اولین صفحه ۴۵ دور خود را ضبط کردند؛ ترانهای به اسم Love me do که موفق شد در نهایت خود را به رده ۱۷ ترانههای پرفروش روز برساند.
هیچ کس در آن زمان تصورش را نمیکرد که موفقیت، محبوبیت و شهرت گروه بیتلها این چنین ابعاد و گسترهای به خود بگیرد. دومین صفحه ۴۵ دور بیتلها در فوریه سال ۱۹۶۳ روانه بازار شد. این ترانه که Please please me نام داشت، بلافاصله بعد از انتشار صدرنشین ردهبندی ترانههای پرفروش روز شد. جان لنون (دوم از راست) در یکی از کنسرتهای بیتلها در هامبورگ در سال ۱۹۶۳.
چیزی نگذشت که گروه بیتلها به منبع مهمی در تأمین درآمدهای ارزی بریتانیا تبدیل شد و در این عرصه حتی از کل صنعت خودروسازی بریتانیا پیشی گرفت. تصویری از بیتلها در حین نخستین حضورشان در آمریکا در سال ۱۹۶۴؛ از چپ به راست: جان لنون، پل مککارتنی، رینگو استار و جرج هریسون.
یکی از رویدادهای به یادماندنی در حین سفر بیتلها به آمریکا در سال ۱۹۶۴ دیدار آنها با کاسیوس کلی (محمد علی)، ستارهی مشتزنی آن دوران و گرفتن عکسی مشترک با او بود. جان لنون (نفر دوم از چپ).
درآمدهای هنگفت بیتلها برای طرفداران این گروه، اهمیتی حاشیهای داشت. برای آنها در وهله اول خود موسیقی و ترانههای گروه مهم بود که اکثر آنها شعرها، ریتمها و ملودیهای جذابی دارند. تصویری از اجرای بیتلها در شوی معروف اد سالیوان در آمریکا در سال ۱۹۶۴؛ جان لنون (راست) در کنار جرج هریسون و پل مککارتنی.
محبوبیت گروه بیتلها در سراسر دنیا به حدی رسید که حتی رسوایی و جنجالهای کوچک و بزرگ هم نتوانست به وجهه و جایگاه آنها لطمهای بزند، البته در یک مورد اظهارات جان لنون سر و صدای زیادی به پا کرد. او در سال ۱۹۶۶، یعنی در دوران اوج موفقیت بیتلها به خبرنگاران گفته بود: «در حال حاضر ما از عیسی مسیح هم محبوبتریم.» تصویر: لنون (راست) و مککارتنی در حین کنسرت بیتلها در آمریکا در سال ۱۹۶۶.
این گفته مانند انفجار ناگهانی یک بمب بود. برای نخستین بار بیتلها، به ویژه خود جان لنون (تصویر) طعم تلخ انتقادهای تند و شدید را چشید. حتی شماری از شبکههای رادیویی مدتی دست به تحریم ترانههای بیتلها زدند. در کوستاریکا خشم مردم به اندازهای بود که صفحههای این گروه را در ملا عام آتش زده و میسوزاندند.
موج خشم و انتقادات سرانجام با توضیحات جان لنون فروکش کرد. او مدتی بعد از آغاز این جنجالها گفت: «من هیچگاه قصد نداشتم، حرفهای ضدمذهبی بزنم. من هیچوقت نگفتم که بیتلها از خدا یا عیسی مسیح بهترند. من میخواستم فقط به این نکته اشاره کنم که توجه مردم به ما بیشتر است تا توجه آنها به دین و عیسی مسیح.»
تصویری از جان لنون (چپ) و پل مککارتنی در سال ۱۹۶۸.
تا سال ۱۹۷۰ ترانههای بیتلها بیست بار در آمریکا و بیست بار هم در بریتالیا در صدر ردهبندی ترانههای پرفروش روز قرار گرفتند. از آن گذشته این گروه در روز ۳۱ ماه مارس ۱۹۶۴ رکوردی به جا گذاشت که همچنان پابرجاست. در این روز در لیست تاپ فایو مجله بیلبورد، یعنی پنج ترانه پرفروش روز، هر پنج ترانه از بیتلها بود، از جمله ترانه معروف Twist and shout. جان لنون (دوم از راست).
۱۹۷۰ سال جدایی اعضای گروه بیتلها بود. هر کدام از آنان راهی تازه در پیش گرفتند و دست به انجام پروژههایی انفرادی زدند. در همان سال جان لنون به همراه همسر ژاپنیاش، یوکو اونو (تصویر) ترانه معروف give peace a chance را منتشر کرد که همچنان یکی از سرودههای جنبش صلح در جهان محسوب میشود.
جان لنون بعد از جدایی از بیتلها دست به فعالیتهای سیاسی زد، به یکی از چهرههای شاخص جنبش صلح بدل شد و تا سال ۱۹۷۵ چندین ترانه ساخت که بیشتر آنها درباره دوران غمانگیز کودکیاش، مرگ زودهنگام مادرش و نبود پدرش بود. او در سال ۱۹۷۵ خود پدر شد و پسرش "شان" به دنیا آمد. تصویری از جان لنون و یوکو اونو در سال ۱۹۷۲.
جان لنون به تدریج خود را از صحنه موسیقی کم و بیش کنار کشید و گاه در سنترال پارک نیویورک بچه به بغل یا با کالسکه دیده میشد. همسرش یوکو اونو که خود هنرمندی آوانگارد بود، ضمن فعالیتهای هنری، اداره کل دارایی ۵۰۰ میلیون دلاری لنون و خودش را برعهده داشت، تا آنکه لنون در پائیز ۱۹۸۰ با انتشار آلبومی به نام double fantasy بازگشت به صحنه را جشن گرفت. تصویری دیگر از جان لنون و یوکو اونو.
جان لنون بعد از انتشار آلبوم double fantasy قصد داشت توری جهانی برای معرفی اثر جدیدش برگزار کند اما روز ۸ دسامبر ۱۹۸۰ گلولههای مارک دیو چپمن رویاهایش را نقش بر آب کرد. پلیس رسما اعلام کرد که چپمن به خاطر علاقه جنونآمیزش دست به این کار زده است. البته شایعات دیگری هم بر سر زبانها بود، از جمله اینکه سازمان سیا در این سوءقصد دست داشته و میخواسته از شر لنون و فعالیتهای سیاسیاش خلاص شود.
روز هشتم دسامبر ۱۹۸۰ زندگی مردی به پایان رسید که کمتر کسی مانند او توانسته است به این وسعت و اندازه، زندگی و افکار نسل جوان را تحت تاثیر قرار دهد. چند روز پس از این رویداد دهها هزار نفر برای گرامیداشت یاد جان لنون در سنترال پارک نیویورک گرد هم آمدند.