Затворот на историјата

Алексис Ципрас покажа храброст, да ѝ се спротивстави на фалангата на националисти, стои во поднасловот на текстот на Франкфуртер алгеманје цајтунг. Авторот Михаел Мартенс, инаку одличен познавач на состојбите на Балканот, во него истакнува дека Ципрас е најзаслужен за пробивот направен во однос на спорот за името и излегување од, како што вели во насловот на текстот, „Затворот на историјата“, наспроти сите отпори со кои се соочил во Грција. Според Мартенс, Ципрас и неговиот поранешен министер за надворешни работи Никос Коѕијас биле првите грчки државници кои пронашле храброст прагматично да се издигнат над селективното толкување на историјата кое со децении владее во Грција и со кое се одвлекува вниманието од зачетоците на спорот околу името Македонија, кои не лежат во праисторијата, туку во блиското минато. Натаму во текстот Мартенс образложува:

„Пред само една година речиси никој не веруваше дека на грчкиот премиер Алексис Ципрас навистина ќе му успее да го надмине еден од најстарите конфликти во Југоисточна Европа: Од страна на Грција потпалениот 'спор за името' со Македонија која отсега се нарекува Северна Македонија. Генерално видлив спорот стана во 1991 година, кога во процесот на распаѓање на Југославија независност прогласи и нејзината најјужна република.   

Сепак, конфликтот беше акутен најдоцна од граѓанската војна во Грција од 1944 до 1949 година. Во тоа време во северниот дел на Грција уште живееја многу словенски Македонци - или Славофонски Грци, во зависност од перцепцијата. Повеќето се бореа на страната на грчките комунисти. Најнапред тие беа поддржувани со оружје и муниција од страна на Советскиот Сојуз и на Југославија, а подоцна само од Белград. Исто како и Бугарија, и Србија од Балканските војни 1912-13, се стремеше да воспостави контрола над јужниот дел на историскиот регион Македонија со неговиот главен град Солун.

Повеќе:

-Германски печат: Компромис за историските учебници

-Траума и вина - сенката на Граѓанската војна во Грција

-Грција: Затишје по бурата

Во краткотрајниот пакт со Хитлерова Германија во 1941 година, генералите во Белград добија дури и писмено уверување дека градот и пристаништето Солун ќе паднат во рацете на Југославија по војната. Тоа не се случи, но за време на граѓанската војна во Грција, Југославија, потпирајќи се на словенските жители на северна Грција, се осмели да направи трет обид да го заземе регионот и нејзиното главно пристаниште.

Се велеше, важно е да се ослободат Македонците од 'грчкиот јарем'. Во зенитот на граѓанската војна, многу од преку 25-те илјади борци во комунистичките редови беа грчки државјани чиј мајчин јазик не беше грчки. Но комунистите ја изгубија војната. Словенските Македонци во Грција, кои се бореа во сопствени единици на 'Славо-македонскиот народноослободителен фронт', беа двојни губитници. Во историографијата на победниците, зборовите 'комунистички' и 'словенски' веднаш зачестено се користеа како синоними. Граѓанската војна пак беше преименувана во 'славокомунистичка бандитска војна' против Грција.

За помирувањето на грчкото мнозинско општество, ова беше практично, бидејќи целото зло на неодамнешната војна рамномерно се префрлаше и му се припишуваше на етничкото и јазично малцинство. Десетици илјади 'славофони' избегаа од Грција, останатите беа малтретирани и со 'мерките за искоренување на двојазичноста' принудно хеленизирани. Дури и денес во Северна Македонија може да се сретнат деца и внуци на протераните, на кои селата на нивните предци во Грција им се познати само од раскажување. Европа речиси ништо не знае за ова темно поглавје. Нема никаков споменик  во Грција кој  потсетува на неправдата која му била направена на дел од грчкото население по 1949 година. Но, грчките националистички политичари до ден денес 'спорот за името'  порадо го образложуваат со Александар Велики.

Она што го направиле нивните татковци и дедовци во северна Грција се премолчува. Повикувањето на антиката, која ја со децении ја одбележуваше аргументацијата на Атина во 'спорот за името', требаше да го одвлече вниманието од никогаш необработените современо-историски зачетоци на 'спор за името', и неговите корени во грчката граѓанска војна. И тоа успеваше долго време“, читаме во Франкфуртер алгеманје цајтунг.