На Скопје и Софија не им треба јазик на омраза

Последните, сѐ подецидни изјави од официјални лица, дека Бугарија не е во состојба да ја одобри рамката за преговори со Северна Македонија, ги продлабочуваат рововите меѓу двете соседни земји, по прашањето на заедничка европска иднина. Професорот и поранешен македонски амбасадор во Софија, Ѓорги Спасов, вели дека не треба драматично да ги доживуваме заканите за блокирање на почетокот на преговорите, имајќи предвид дека тоа е долг процес и дека секоја членка во секоја етапа од преговорите, па и Бугарија, може да го блокира. Но, тоа не значи дека земјава треба да престане да ги усогласува целосно своите практики и политики со демократските вредности и политики на ЕУ, и да избегнува на секоја националистичка провокација да одговара со говор на омраза или омаловажување.

„Има секако голем број интелектуалци, новинари, па и политичари во Бугарија, а особено во другите европски земји, на кои ова покажување мускули од страна на Бугарија кон Македонија, и оваа класична злоупотреба на членството во ЕУ им изгледа не само ирационално, туку и целосно спротивно на залагањето за почитување на европоските вредности и процедури. Но некои партии и влади на десницата во ЕУ може да имаат разбирање за ова ‘јуначење' на сите партии пред изборите во Бугарија. Засега, за жал, се чини дека барањето земјава да се принуди да ја признае ‘историската вистина за бугарските корени на македонската нација'  е единственото нешто околу што постои национална согласност во Бугарија и околу што се гради бугарското национално единство во услови на силна политичка конфликтност“, вели Спасов.

Патриотска тема пред избори

Ирационалноста и апсурдот се кријат во фактот дека токму најголемите недоразбирања се случуваат откако двете земји го потпишаа Договорот за добрососедство и соработка. Некои истражувања од тој период покажаа дека македонските граѓаните ја сметаат Бугарија за наш најдобар сосед. Што се смени?

„Откако Македонија и Грција потпишаа Договор за добрососедство, во Бугарија се појавија гласноговорници на тезата дека Грција со договорот успела да го заштити своето античко наследство од  посегањата на северниот сосед по него, а Бугарија со Договорот не успела да изнуди признавање од Македонија на ‘вистината за бугарските корени на македонската нација и на македонскиот јазик'. Шанса за поправка на таа ‘грешка' некои политички лидери во Бугарија гледаа прво во заедничката Комисија за историски прашања,  во која сосема разбирливо за такво барање не може да се постигне согласност. А откако стана јасно дека за Комисијата е тоа голем залак, и дека наближуваат новите парламентрани избори, под притисок на ‘Обединетите патриоти' беше донесена рамковната позиција на владата на Бугарија а потоа и Декларација на Собранието за условите под кои  Бугарија ќе се согласи Македонија да стане членка на ЕУ“, вели Спасов.

Повеќе:

Отрезнувачките кошмари на бугарските политичари

Маринов: Во Бугарија се уште живее сонот за „ребугаризација“ на Македонија

ФАЦ: Бугарските барања кон С. Македонија не му припаѓаат на 21. век

Брунбауер: Бугарија провоцира глупав конфликт за целосно измислени проблеми

Според него, со низа проширени и продлабочени барања во тие документи, во кои се сугерира дека непризнавањето на бугарските корени на македонската нација и на македонскиот јазик се сметаат за фалсификување на историјата и за продолжување на антибугарската пропаганда од македонска страна, реално беше блокирана работата на Комисијата за историски прашања.

Разочарани од Германија

Од Бугарија стигнуваат сѐ побројни критики на македонска адреса за постојано ширење на антибугарска пропаганда, но и на говор на омраза. Дел од тие критики се резултат на нелагодноста во Софија кога се зборува на чија страна била Бугарија во Втората светска војна. Но, токму во таа улога на Бугарија, некои гледаат цврст аргумент зошто Берлин денеска треба да ја разбере Софија и да биде на бугарска страна. Во колумна во „24 часа“ под наслов „Зошто Германија нема морално право да нè притиска за Скопје“, аргументација дава Росен Петров, водител на емисијата „Операција историја“.

„Германија отсекогаш го признавала бугарскиот карактер на Македонија. Имено, поради тоа два пати влегувавме во огнот на светските војни на германска страна. Ние влеговме во Тројниот пакт не поради мустаќите на Хитлер или неговите криминални расни идеи, туку поради желбата на бугарската нација да биде обединета во една држава“, пишува Петров.

Но, оди и чекор понатаму, објаснувајќи како Македонија може „природно“ да влезе во ЕУ.

„Денес, Германија која секогаш нè поттикнуваше да го браниме бугарскиот карактер на Македонија, си ги ‘мие рацете' во леген, со не многу јасни ‘европски вредности' и нè тера да правиме компромиси. Со што, во германските очи, Грција имаше повеќе право да си ја заштити нејзината историја, отколку ние својата? Се чини дека за да те поддржи денес Германија, треба во минатото да си војувал со неа барем два пати. Извинете, но тоа е историска перверзија. Всушност, има ли поисконско право од правото на еден народ да сака да живее заедно? Дали ние Бугарите, некогаш сме го оспориле правото на Германија на обединување? (...) Кога падна ѕидот и Германија се обедини, кажа ли некој од нас тогаш, дека има ‘гедерејска нација' или „'едерејски јазик' или некаков ‘источногермански идентитет'? Всушност, како Германците од поранешна ГДР влегоа во ЕУ? На најприродниот начин – едноставно се обединија со татковината. Ако Македонија толку ја сакаше ЕУ, тоа можеше да го стори на најприроден начин, со обединување со својата татковина Бугарија. Исто како што направија Германците. И сега кога единственато наше барање кон северномакедонците е едноставно да ги признаат нивните бугарски корени и историја до 1944 година, Германија да нѐ ‘притиска' за компромиси, е израз на тотална историска неблагодарност “, пишува Петров.

 

Нема да биде лесно

Во моментов, никој не сака да прогнозира дали Бугарија ќе ја спушти рампата за првата меѓувладина конференција. Според Спасов, јасно е ставено на знаење дека македонската желба за членство во ЕУ е последната шанса на Бугарија да се избори за признавање на „историската вистина“ за постанокот на македонската нација и јазик, преку закана со блокада на почетокот на преговорите.

„Министерката за надворешни работи на Бугарија беше очајно искрена кога кажа, ви нудиме ‘чесна трговија' – ‘ние, ќе ја признаеме посебноста на македонската нација и на македонскиот јазик (кои никој не ги спори во светот), ако вие признаете (нешто што научната јавност одбива да прифати) дека само вашата нација не е историска туку е вештачка нација формирана од Тито, а вашиот јазик е кодифициран дијалект на бугарскиот'. Претседателот Румен Радев додаде дека тоа што го бара Захариева, или треба да биде во поглавје за преговори, како со Србија за односите со Косово, или Бугарија ќе бара нов Договор за добрососедство. И затоа нема да биде лесно решавањето на ова прашање, особено до одржувањето на изборите во март следната година, пред кои ниту една партија не сака да ризикува со некакво ‘попуштање’“, смета поранешниот македонски амбасадор во Софија.