Солун - омилена дестинација за критичарите на Ердоган

На улицата Агиос-Дима во Солун се наоѓа една од најдобро чуваните згради во градот, Питорескна. Старата градба во розова боја е опкружена со масивни метални ѕидови. Во секое време од денот и ноќта полицајци, вооружени со пушки, стојат пред влезот. Во оваа зграда не се наоѓа само турскиот конзулат. Тука во 1880 година е роден Кемал Мустафа Ататурк, основачот на модерна Турција.

„Тука се чувствувам како дома“

Оваа атракција годишно привлекува дестици илјади туристи во вториот по големина грчки град. Секој ден таму се паркираат автобуси кои од соседната земја носат посетители кои се интересираат за родниот град на нивниот национален херој. Еден од нив е Неџат Алтин. Семеството на овој 31-годишен заменик претседател на една истанбулска текстилна фирма, за време на Балканските војни побегнало од Солун за Ајвалик - мал турски приморски град кој се наоѓа директно спроти грчкиот остров Лезбос.

Тој во Солун се чувствува како дома, вели Алтин. Тој своите две ќерки ги донел во родната куќа на Кемал Ататурк за да научат нешто за време на одморот. „Мислам дека навистина не постојат тензии меѓу турскиот и грчкиот народ.

Тоа е едноставно политика и тоа нема никаква врска со луѓето“, смета Алтин. Моменталната политика на конфронтација, која ја води Анкара, тој не ја поддржува. Таа политика не ја поддржува ни 36-годишниот Ченгиз Ерконак од Измир. Тој би сакал да се смири ситуацијата меѓу Турција и Грција. „Единствена причина Турците веќе да не доаѓаат во Грција се визните прописи. Ако би можеле да патуваме во земјите од Шенген без виза, тогаш би имало повеќе туристи“, верува Ерконак. Тој со својата сестра допатувал во Грција. Измир и Солун меѓусебно се многу слични, вели таа и додава: „Се’ ме потсетува на мојот дом. Храната, луѓето и сообраќајот.“ Турскиот претседател Ердоган таа го споредува со диктатор. Вели дека нема страв слободно да го изрази своето мислење, но оти многумина сепак се воздржуваат да дадат политички изјави.

„Во училиштата се црта слика на непријател“

Врските меѓу Турција и Грција се во долготрајна криза- која има, би можело да се каже, долга традиција. Турски воени авиони редовно го повредуваат грчкиот воздушен простор. На крајот на 2016 година Анкара соопшти дека го разгледува Договорот од Лозано од 1923 година со кој Турција се откажала од архипелагот Додоканез, кој се наоѓа во близината на турското копно. А откако Ердогановиот стил на водење на Турција по пропаднатиот обид за воен удар во јули 2016 година има јасни авторитарни обележја, оптоварен е и односот на Анкара со Европа.

И покрај тоа, сѐ повеќе туристи доаѓаат во Солун: само во периодот од јануари до јуни 2017 година хотелите во градот регистрирале 39.286 ноќевања. Станува збор за пораст од речиси 5 отсто во споредба со предходната година. „Статистички гледано туристите од Турција, кои престојуваат во Солун, се на второ место по Кипар и пред Германците“, вели Костис Чантздаридис, претседател на локалното здружение за вработените во турситичката бранша. Притоа улога не игра само географската близина, туку и заедничката историја. ДО 1913 година севернограчката метропола Солун била дел од Османлиското царство. По грчко-турската војна 1919-1922 година османлиското население од Грција е присилно преселено во Турција. Исто така, над милион Грци морале да ја напуштат својата турска татковина и трајно да се преселат во Грција. Таа траума тешко им паѓа токму на Грците. „На училиште за Турците се зборува пред сѐ како за освојувачи и тие се претставуваат како непријатели“, објаснува Константинос Дракотис, сопственик на продавница за сувенири во непосредна близина на родната куќа на Ататурк. Но реалноста која се живее изгледа поинаку. „Контактот со турските посетители е многу позитивен. Ние имаме многу заеднички работи и тие носат пари во градот.“

Грција како засолниште

Ова мислење ни одблизу не го делат сите луѓе во Солун. Јавниот дискурс е силно обележан со тензии меѓу Атина и Анкара. Сепак, родната куќа на Ататурк најмногу ја посетуваат образовани, прогресивни Турци. За нив токму Ататурк е симбол за модерната република и поделбата меѓу државата и религијата. „Станува збор за трогателно чувство кога стоите тука во неговата родна куќа и ги набљудувате предметите од неговиот живот“, вели Ченгиз Ерконак. И тој смета дека Ердогановиот стил на владеење е авторитарен и претставува закана кон Европа. „Не мислам оти Турција би требала да побара право за грчките острови. На нив е етаблиран грчки живот“, смета Ерконак. Така мислат бројни посетители на родната куќа на Ататурк. Но, ретко кој од нив сака јавно да се изјасни. Имено, преголема е загриженоста од можни консеквенци во татковината во која против опозицијата и критичарите на владата се постапува сѐ поостро. Така доаѓа до тоа Грција за бројни Турци да не е само место за одмор, туку и засолниште.