Хронологија на едно (долго)-очекувано обединување

Кога ноќта над берлинскиот Рајхстаг беше осветлена од гигантски огномет, на многу луѓе им беа насолзени очите. Тие беа сведоци на еден историски процес, кој ни Германците, ниту луѓето во другите европски земји не го сметаа дека е можен. Во мирна револуција граѓаните на Германската Демократска Република (ГДР) го урнаа социјалистичкото државно уредување и ги истераа од фунциите дотогашните владетели. Притоа немаше ниту еден единствен истрел, не беше применета сила и никој не беше повреден. На тој 3-ти октомври 1990-та, ГДР и’ пристапи на Сојузна Република Германија (СРГ) - Германците повторно живеат заедно во една држава.

Сојузниот претседател Рихард фон Вајцзекер и во таа ноќ јасно укажа на меѓузависноста на германското обединување и обединувањето на европскиот континент: „Ние Германците сме свесни за нашата одговорност и сакаме во една обединета Европа да му служиме на мирот во светот“, рече тој непосредно пред да почне огнометот.

Непроспана ноќ

Тогашниот шеф на кабинетот на канцеларот, Рудолф Зајтерс, имаше зад себе возбудливи недели. Како човек од доверба на канцеларот Хелмут Кол, тој беше присутен на многу настани во претходните 12 месеци. Ноќта пред прославата на обединувањето тој преноќи во Куќата на федерацијата во Берлин, тогашното седиште на „Ополномоштеникот на Сојузната влада во Берлин“. Не ни помислуваше на спиење: „Мислев на моите преговори за дозвола да отпатуваат за бегалците во германските амбасади, на сцената со Ханс-Дитрих Геншер на балконот на амбасадата во Прага, на моето обраќање во Бундестагот кога падна Берлинскиот ѕид, а Хелмут Кол беше во Варшава и потоа на неверојатно важниот говор на Хелмут Кол пред Фрауенкирхе во Дрезден“.

Возбудливи 329 денови

Од падот на Ѕидот до тој 3 октомври 1990 поминаа точно 329 денови. За политичарите од обете германски држави тоа беа денови на компликувани преговори и далекусежни решенија. Не остана ништо како дотогаш, пред се’ во ГДР. Од единствената социјалистичка држава во март 1990 избраните пратеници на Народното собрание формираа федеративна државна творба, чии новоформирани сојузни покраини сега можеа да се обединат во една држава со оние од Сојузната Република (СРГ). Покрај тоа, беше распуштен државниот апарат за надгледување и беше воведена западногерманската марка.

Брзината со која постапуваше Сојузната влада, беше оправдана. Во Европа владееше мешаница по појавата на реформското движење во Источна Европа, луѓето насекаде бараа слобода за патување во странство и промена на политичкиот систем. Во сите држави на Источна Европа дојде до силни протестни движења, предизвикани од паролата „Гласност и перестројка“ (транспарентност и преобразба, преуредување), која брзо се прошири и надвор од Советскиот Сојуз. Рудолф Зајтерс се сеќава: „Тогаш во прашање беше многу претпазливо водење на еден процес, кој предизвика загриженост и стравови не само во Москва, туку и во западноевропските земји“.

Прозорец кон обединувањето

Германската желба за обединување наиде на скепса во некои европски главни градови. Се ширеше страв од една силна Германија во центарот на континентот. Британскиот премиер Маргарет Тачер отворено правеше фронт против повторното обединување, францускиот претседател Франсоа Митеран исто така не беше пријателски настроен за обединета Германија.

Развојот во Европа наиде на отпор и во Советскиот Сојуз, оти некогашната супер-сила се’ повеќе и повеќе го губеше влијанието врз државите што беа организирани во Варшавскиот пакт и претставуваа противтежа на НАТО и на капиталистичкото општествено уредување. На Западот се стравуваше од пуч против генералниот секретар на КПСС (Комунистичката партија на Советскиот Сојуз) Михаил Горбачов, со што би била доведена под прашање согласноста на Советскиот Сојуз за обединување на Германија.

Германското обединување во фокусот на светската политика

Среќата беше на страната на Германците. Тој временски период, подоцна означен како „прозорец кон обединувањето“, постоеше само во 1990 година. Ниеден друг настан од светската политика не го одвлече вниманието од процесот на германското обединување. Малку подоцна веќе би било поинаку, оти тогаш вниманието на светската политика се насочи кон Ирак, кој на почетокот на август 1990 ја нападна соседната држава Кувајт и ја припои како своја нова провинција. Кон средината на 1991 година на светот повторно му застана здивот, оти во Москва неколку генерали и делови од Црвената армија учествуваа во обид за пуч против Горбачов. Да се случеа тиа настани една година порано, процесот на германското обединување би станал покомпликуван и веројатно подолготраен. Но вака, развојот во Германија беше сам во фокусот на меѓународната политика.

Сегерманскиот Бундестаг

Уште не беа целосно ни отстранети остатоците од огнометот, а пратениците на Бундестагот и на Народното собрание на ГДР веќе се собраа на заедничка седница. Два месеца подоцна се одржаа првите сегермански парламентарни избори по 1932. Јасен победник беше христијанско-либералната владина коалиција на чело со Хелмут Кол.

Автор: Матијас Фон Хелфелд/Зоран Јордановски

Редактор: Жана Ацеска