Amartya Sen laureatem Nagrody Niemieckich Księgarzy

Troje dzieci kłóci się o to, które z nich może zatrzymać flet. Pierwsze dziecko najlepiej z wszystkich potrafi na nim grać. Drugie nie ma żadnej innej zabawki, a trzecie flet zrobiło.

Przy pomocy tej opowieści indyjski ekonomista i filozof Amartya Sen, laureat Nagrody Nobla z ekonomii z roku 1998 roku, zmusza do zastanowienia się nad sprawiedliwością. Za każdym rozwiązaniem stoją bowiem ważne argumenty, a sama idea sprawiedliwości na niewiele się zdaje.

To właśnie główny temat Sena: Jak można urzeczywistnić socjalną sprawiedliwość jednostki w jej indywidualnych, społecznych realiach? Mieszkający w USA 86-letni ekonomista łączy rozważania ekonomiczne z filozofią moralną. W tę środę (17.06.2020) nagrodzono go prestiżową Nagrodą Pokojową Niemieckich Księgarzy.

„Honorujemy filozofa, który od dekad jest prekursorem rozważań na temat globalnej sprawiedliwości, którego walka z socjalnymi nierównościami w dziedzinie edukacji czy zdrowia, jest obecnie tak ważna jak nigdy” – czytamy w uzasadnieniu jury.

Jak zmierzyć dobrobyt?

Sen jest przekonany, że zamożności społeczeństwa nie da się mierzyć wyłącznie na podstawie wzrostu gospodarczego, ale zawsze także na podstawie możliwości rozwoju najsłabszych. Publikowany od 1990 roku Wskaźnik Rozwoju Społeczenego ONZ, to w dużej mierze jego zasługa.

Zdaniem Sena tradycyjne mierniki stosowane przez ekonomistów, takie jak PKB czy dane o zarobkach i zgromadzonych środkach, są niewystarczające, bo nie da się z nich wyczytać socjalnych nierówności. Dlatego zaleca uwzględnianie dodatkowych czynników, takich jak rozwój miejskiej infrastruktury, oferta edukacyjna, struktura społeczna, równouprawnienie kobiet, sytuacja rodzin.

Urodzony w 1933 roku w Bengalu Zachodnim Amartya Sen był świadkiem aktywności ruchów niepodległościowych w Indiach w latach 40-tych i konfliktów miedzy hindusami i muzułmanami, a także klęski głodu w Bengalu w 1943 roku. „Moja dziecięca dusza była przygnieciona szokującym przekonaniem, że gospodarcze ubóstwo i totalna niewola – ofiara nie miała nawet wolności życia – są ze sobą powiązane w najściślejszy sposób” – pisał w jednej ze swoich książek.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Nagroda Pokojowa Niemieckich Dziennikarzy w wysokości 25 tys. euro jest jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień w Niemczech. Przyznawana jest od 1950 r. za zasługi na polu literatury, nauki i sztuki osobom, które przyczyniły się do urzeczywistnienia pokojowej myśli.

Do najbardziej znanych laureatów należą Albert Schweitzer (1951), Hermann Hesse (1955), Astrid Lindgren (1978), Siegfried Lenz (1988), Mario Vargas Llosa (1996), Jürgen Habermas (2001) czy Orhan Pamuk (2005).

Wśród laureatów byli także Polacy: Janusz Korczak (pośmiertnie, 1972), Leszek Kołakowski (1977) i Władysław Bartoszewski (1986).

(KNA/szym)