Bayreuth i Hitler

Młody Hitler zajmował zawsze miejsce stojące na parterze i był na każdym koncercie Wagnera – twierdzi autorka książki pod tytułem „Winifried Wagner i Bayreuth Hitlera”. Śpiewacy Norymberscy to ulubiona opera Hitlera, który podobnie jak cała nazistowska czołówka partyjna odwiedzał teatr wagnerowski także podczas drugiej wojny światowej. Muzyka wagnerowska obecna była ponadto na licznych imprezach partii nazistowskiej, była częścią nowo tworzonego kodu kulturowego nazistów, a tym samym przeinterpretowana i zinstrumentalizowana dla własnych celów politycznych. Tak uważają dziś eksperci. Ale dawny prezydent Niemiec Walter Scheel uważa iż :

- „Historia Bayreuth to część historii Niemiec. Błędy i wypaczenia Bayreuth, były błędami i wypaczeniami naszego narodu.

Antysemityzm niemieckich narodowców

Ale wszystko zaczęło się wcześniej – od pewnego pamfletu w 1850 i później w 1869 zatytułowanego „ To, co żydowskie w muzyce”. W tekście pełno naigrywań i uwłaczających uwag pod adresem żydowskich muzyków – na przykład Felixa Mendelssohna Barthlody, czy Giacomo Meyerbera. Pamflet opowiada się za zwalczaniem wpływów żydowskich żydowskich muzycy, co było w ówczesnym świecie muzycznym zjawiskiem dość rozpowszechnionym. Wagner był narodowym konserwatystą, a zaprzyjaźniony z nich duchowo historyk niemiecki Heinrich von Treitschke napisze 10 lat później traktat, w którym zawarte zostało sformułowanie – „Żydzi są naszym nieszczęściem”. To zdanie wywołało pod koniec 19 wieku ogromną debatę o antysemityzmie, której argumentami posiłkowali się naziście w okresie międzywojennym.

Większość ekspertów jest dziś zdania, że Ryszard Wagner miał poglądy antysemickie, a w swych dziełach hołdował ideom germańsko – aryjskim , ale nigdy nie opowiadał się za polityką getoizacji , czy fizycznego niszczenia Żydów. – „ Mistrz z Bayreuth po części przygotował drogę dla narodowo – socjalistycznego antysemityzmu – napisał historyk Saul Friedlaender , ale jego antysemicki pamflet nie należy interpretować jako wyzwanie do wyniszczenia Żydów, lecz jako swoisty apel przeciwko działaniom Żydów w kulturze”

Przyjaźń z Adolfem Hitlerem

Klan Wagnerów zapraszał Hitlera na festiwal od roku 1923. Historyk Brigitte Hamann: „- Zapraszali go do siebie, prowadzili na grób Ryszarda Wagnera, a przez to powstał bardzo osobisty stosunek między nimi. Cała rodzina była konserwatywno narodowa, a kiedy Hitler zaczął tam przyjeżdżać, to wszyscy wstąpili do partii. To byli naziści od wczesnej fazy.

Najbardziej charakterystyczna jest w tym postać Winifred Wagner, synowej Ryszarda, która, gdy owdowiała przejęła kierownictwo festiwalu w roku 1930. To ona wysyłała paczki żywnościowe Hitlerowi, gdy po nieudanym puczu przesiadywał w twierdzy Landsberg. On odwdzięczy się egzemplarzem „Mein Kampf” z dedykacją i przejściem na ty. Ona mówi do niego „Wolf” , on do niej „Winnie”. Po wojnie musiała zrezygnować z fotela dyrektora. Umiera w roku 1980 opuszczona i omijana, ale wciąż uwielbiająca Hitlera. W roku 2007 Spiewaków Norymberskich wyreżyserowała prawnuczka Ryszarda – Katharina, nawiązując świadomie do przeszłości. -„Przeszłość oczywiście odgrywa swą rolę, a zwłaszcza w tym miejscu jest ona wielkim obciążeniem.”

Historyk Brigitte Hamann uważa, że takie wypowiedzi powinny były paść znacznie wcześniej: „- Obciążenie nazistowskie jest w Bayreuth nadal duże. Dlatego dyrektor festiwalu nie może inaczej, jak cały czas podkreślać dystans wobec zaszłości.”