Królowa Elżbieta II nie żyje. Miała 96 lat

Królowa Elżbieta II była głową państwa dla 16 krajów: królową Zjednoczonego Królestwa i Irlandii Północnej, a także Wspólnoty Narodów. Jako brytyjska monarchini była ona również głową Kościoła anglikańskiego.

Urodziła się jako księżniczka Elżbieta Aleksandra Maria Windsor 21 kwietnia 1926 roku w Londynie, jako najstarsza córka księcia Alberta (późniejszego króla Jerzego VI) i Elżbiety Bowes-Lyon. Wówczas nie było wiadomo, że zostanie królową, gdyż w sukcesji tronu była dopiero trzecia – następcą tronu był ówczesny książę Walii, jej wuj Edward (później król Edward VIII), a po nim jej ojciec, który wstąpił na tron po niespodziewanej abdykacji brata jako Jerzy VI.

Elżbieta II pobiła królewskie rekordy: stała się jednak najdłużej żyjącym brytyjskim monarchą (21 grudnia 2007 r.) i najdłużej panującym brytyjskim monarchą (9 września 2015 r.), wyprzedzając dotychczasową rekordzistkę na brytyjskim tronie – jej praprababkę królową Wiktorię (1819-1901, królowa od 1837).

Dyscyplina i poświęcenie

Elżbieta już wcześnie reprezentowała swojego chorego na raka ojca na całym świecie. Kiedy Jerzy VI zmarł 6 lutego 1952 roku, księżniczka Elżbieta przebywała w Kenii i tego samego dnia została ogłoszona królową. Została oficjalnie koronowana w Opactwie Westminsterskim 2 czerwca 1953 roku.

Korona przypadła jej nie tylko w wyniku wczesnej śmierci ojca, ale także z powodu abdykacji jej wuja, który zakochał i ożenił się z amerykańską rozwódką Wallis Simpson. Elżbieta nigdy nie potrafiła mu tego wybaczyć. Byli z nieco innej gliny – od początku jej panowanie cechowała dyscyplina i poczucie obowiązku.

Elżbieta mogła też pochwalić się „odpowiednim” wykształceniem, jak głosi popularny wśród Brytyjczyków żart, gdyż w czasie II wojny światowej była wyszkolonym mechanikiem samochodowym i kierowcą ciężarówki. Przez długi czas była jedynym członkiem rodziny królewskiej, który służył w wojsku.

Pierwszy powojenny królewski ślub w Europie odbył się 20 listopada 1947 roku, kiedy Elżbieta poślubiła księcia Filipa Mountbattena, potomka greckiej i duńskiej rodziny królewskiej, który został oficerem Royal Navy i otrzymał tytuł księcia Edynburga na krótko przed ślubem.

Po koronacji w 1953 roku Elżbieta przysięgała poświęcić swoje życie narodowi brytyjskiemu. Była to przysięga, którą potraktowała poważnie: królowa miała średnio 500 oficjalnych spotkań w danym roku. Dzięki temu stała się najwięcej podróżującą głową państwa w historii. Odbyła setki królewskich wizyt na całym świecie na pokładzie królewskiego jachtu HMY Britannia. W latach 1953-54 odbyła m.in. sześciomiesięczną podróż dookoła świata.

Z Bawarii do Wielkiej Brytanii

Królowa była szczególnie przywiązana do Niemiec i odwiedzała je częściej niż jakikolwiek inny kraj, począwszy od podróży w 1965 roku do podzielonego wówczas Berlina.

Brytyjska rodzina królewska ma swoje korzenie w zamku Callenberg w Coburgu, dziś w Bawarii. W 1840 roku Albert, książę Saksonii-Coburg-Gotha, poślubił swoją kuzynkę, królową Wiktorię. Mieli dziewięcioro dzieci. Król Jerzy V zmienił nazwisko rodziny na Windsor w 1917 roku ze względu na antyniemieckie nastroje podczas I wojny światowej.

Królewskie kryzysy

Królowa Elżbieta II była osobą pilnie strzeżącą sferę prywatną. Szczególnie przywiązana była do koni i psów. Znana była także zamiłowanie do kolorowej mody. Był to nie tylko osobisty wybór stylu, ale także próba pozostawienia wrażenia podczas królewskich wizyt. Podczas swojego panowania nadzorowała 15 brytyjskich premierów, od Winstona Churchilla po Liz Truss, którzy w dużej mierze polegali na jej radach, choć ona sama dbała o to, by nie ujawniać publicznie swoich poglądów politycznych. Co tydzień przyjmowała polityków na poufne rozmowy. Ale nie ograniczało się to do premierów. Prowadziła też rozmowy z sędziami, związkowcami, przedsiębiorcami i zwykłymi ludźmi, których zapraszała do pałacu.

W 1992 roku pożar uszkodził jej rodzinny Windsor i rozpadły się małżeństwa trójki z czwórki jej dzieci: Księżniczka Anna rozwiodła się z Markiem Phillipsem, rozstali się książę Andrzej i Sarah Ferguson, a książę Karol, następca tronu, również borykał się z kłopotami małżeńskimi z księżną Dianą, z którą rozwiódł się w 1996 roku.

W tym samym okresie Karol publicznie ujawnił, że jego relacje z matką są burzliwe, podobnie jak relacje królowej z jego żoną, Dianą, która była postrzegana jako osoba o znacznie bardziej ciepłym sercu niż Elżbieta.

Nagła śmierć Diany w wypadku samochodowym w Paryżu w 1997 roku jeszcze bardziej rozdarła rodzinę królewską. Elżbietę krytykowano za to, że nie odwołała natychmiast rodzinnych wakacji, na których wówczas przebywała, a wielu Brytyjczyków uznało jej publiczne wyjaśnienia za zbyt lakoniczne i spóźnione.

Królowa pracowała nad zmianą swojego wizerunku i monarchii. W 2002 roku zorganizowała koncert rockowy w Pałacu Buckingham z okazji 50. rocznicy objęcia tronu i udzieliła błogosławieństwa małżeństwu księcia Karola i Kamili Parker-Bowles.

Kolejnym ciosem dla wizerunku monarchii była przyjaźń księcia Andrzeja ze skazanym przestępcą seksualnym Jeffreyem Epsteinem. Ponownie pojawiły się oskarżenia, że napastował on seksualnie 16-letnią dziewczynę około 20 lat wcześniej, zarzuty, którym książę konsekwentnie zaprzeczał. Andrzej zrezygnował z wykonywania królewskich obowiązków po wyemitowaniu katastrofalnego wywiadu telewizyjnego z księciem.

Nowa era

Elżbieta dożyła obchodów swojej 60. rocznicy objęcia tronu w 2012 roku i zaskoczyła wszystkich, gdy pojawiła się w obiektywach kamer razem z odtwórcą roli Jamesa Bonda, Danielem Craigiem, aby otworzyć Igrzyska Olimpijskie w Londynie w tym samym roku.

Jej wnuki również pomogły w modernizacji monarchii. Książę William, wraz ze swoją żoną Kate, jest szczególnie uwielbiany i wielu chciałoby, aby jego ojciec książę Karol zrezygnował z tronu na korzyść Williama – zerwanie z tradycją, na które Elżbieta niechętnie by pozwoliła.

Kolejne zerwanie z tradycją nastąpiło w styczniu 2020 roku, gdy brat Williama, książę Harry i jego amerykańska żona Meghan, księżna Sussex, postanowili zrezygnować z wykonywania obowiązków brytyjskiej rodziny królewskiej. Ruch ten został nazwany „Megxit” w aluzji do „Brexitu”, czyli wystąpienia Wielkiej Brytanii z UE, również w 2020 roku.

W momencie ogłoszenia tej decyzji Elżbieta wydała rzadkie osobiste oświadczenie, w którym stwierdziła, że chociaż wolałaby, aby pozostali oni jako pełnoetatowi pracujący członkowie rodziny królewskiej, szanuje i rozumie ich życzenie, aby żyć „bardziej niezależnym życiem jako rodzina, pozostając jednocześnie cenioną częścią mojej rodziny”. Ta wyważona odpowiedź spotkała się z powszechną akceptacją.

W kwietniu 2021 roku zmarł książę Filip – mąż królowej od 73 lat – pozostawiając Elżbietę, która kontynuowała swoje panowanie bez wsparcia najbliższej jej osoby.

Podziwiana, krytykowana, czasem wyśmiewana, ale zawsze szanowana: Królowa Elżbieta II zapewniała swojemu narodowi stabilność przez dziesięciolecia. Brytyjska monarchia pod jej rządami była rzadko kwestionowana przez większość Brytyjczyków. To jedna z największych zasług tej wielkiej królowej.