Muzyka dla niesłyszących

Na koncercie rockowego zespołu Keimzeit panuje gorąca atmosfera. Fani doskonale znają muzyków, którzy już od 30 lat grają melancholicznego bluesa, rodem z NRD. Grupa nie boi się przecierania nowych szlaków i chętnie sięga na swoich koncertach po nowoczesne rozwiązania. Jednak podczas ostatniego koncertu w Berlinie na scenę wkroczył całkowicie nieoczekiwany gość ‒ tłumaczka języka migowego Laura Schwengber. To właśnie ona była tego wieczoru największą gwiazdą.

Wszyscy chcą przeżywać muzykę

Pomysł na wprowadzenie na scenę tłumacza języka migowego zapoczątkowali sami muzycy grupy Keimzeit. Jeden z ich przyjaciół jest głuchoniemy. Dlatego grupa już jakiś czas temu zainteresowała się tym, w jaki sposób można umożliwić niesłyszącym przekazywanie wrażeń związanych z muzyką i dzięki temu umożliwić również głuchoniemym przeżywanie muzyki.

Jednak przed pierwszym występem z udziałem tłumaczki dla głuchoniemych przed dwoma laty zespół nie poinformował organizatorów o jej uczestnictwie. Myśleli, że nie będzie z tym większego problemu, a obecność dodatkowej osoby na scenie nie sprawi organizatorom większych trudności. ‒ Organizatorzy koncertu nie mieli pojęcia, gdzie mnie wcisnąć ‒ uśmiecha się Laura Schwengber, tłumaczka rockowych koncertów. ‒ Przynieśli na scenę pełno jakiegoś sprzętu tak, że w zasadzie nie było miejsca dla kolejnej osoby. Mimo to jakoś udało mi się przetłumaczyć i tamten koncert ‒ wspomina.

Czucie dźwięku

Tym razem nie było jednak problemów. Czy to z zespołem Keimzeit, czy też z hamburską grupą Selig, z którą także współpracuje Laura, występy z jej udziałem nie są już taką sensacją. Na czym polega praca tłumacza muzyki ludziom, którzy jej nie słyszą i często nie słyszeli całe życie? Laura tłumaczy nie tylko teksty piosenek, ale np. fakt, że publiczność klaszcze czy śpiewa razem z wykonawcami. Do tego naśladuje dźwięk całym ciałem: tańczy, gra na niewidzialnej gitarze, uderza w niewidzialne perkusje czy dmie w wyimaginowaną trąbkę.

‒ Chciałabym, żeby również głuchoniemi dali się porwać muzyce, poczuli niepowtarzalną atmosferę koncertu ‒ wyjaśnia Laura. Zawsze niezwykle skrupulatnie przygotowuje się do każdego występu: czyta i analizuje teksty utworów. Czasem jednak musi być gotowa na improwizację, gdy na scenie stanie się coś nieoczekiwanego. Żywiołowy język ciała tłumaczki tworzy powiązanie między tym, co jest widoczne na scenie, a tym, co głuchoniemi sami mogą poczuć ‒ już od dawna bowiem wiadomo, że ciało osób niesłyszących może działać jak swego rodzaju pudło rezonansowe, które umożliwia odczucie wibracji wydawanych przez instrumenty muzyczne. Wrażenia optyczne uzupełniane są również reakcjami publiczności.

Rozwój języka

Zapotrzebowanie na tłumaczye koncertów na język migowy jest ogromne. W Niemczech żyje prawie 80 tys. całkowicie niesłyszących i 16 milionów osób z uszkodzeniem słuchu. Około 200 tys. osób posługuje się językiem migowym. Laura Schwengber cieszy się, że swoją pracą przyczynia się do rozwoju tego języka. ‒ Myślę, że musimy się jeszcze wiele nauczyć. Największe wyzwanie stanowią teraz tak ważne aspekty języka jak slang młodzieżowy czy różne dialekty ‒ objaśnia Laura.

Jednak tłumaczka ma na to za mało czasu. Oprócz występów z grupami Keimzeit i Selig, pracuje przy produkcji „Piotrusia i wilka” dla dzieci w Poczdamie. Laura interpretuje teksty soulowego piosenkarza Xaviera Naidoo czy też popularnego rapera Cro. ‒ Przekładanie tekstów Cro na język migowy jest szalenie trudne ‒ objaśnia Laura ‒ Łatwiej jest interpretować teksty autorów, którzy używają obrazowego języka. Rap trzyma się suchych faktów. Trudniej jest więc go przetłumaczyć na język migowy ‒ tłumaczy.

Fani podziwiają dziewczynę, która umożliwia im słuchanie muzyki. ‒ To było naprawdę fascynujące przeżycie ‒ mówi 14-letnia Maren Kirschke po koncercie Keimzeit z udziałem Laury. ‒ Taka tłumaczka jest dodatkową atrakcją na koncercie. Nawet dla słyszących. Bo także oni są pod ogromnym wrażeniem takich występów.

- Po koncercie podchodzą do mnie i pytają o życie głuchoniemych, chcą wiedzieć wszystk. To naprawdę bardzo mnie zdziwiło, ale było miłe ‒ tłumaczy podekscytowana 14-latka.

Jane Paulick / Aleksandra Wojnarowska

red. odp. : Małgorzata Matzke