Młodzi w Niemczech: między zadowoleniem a obawami
25 maja 2023
Jak młodzi ludzie w wieku od 16 do 30 lat oceniają własne życie i swoją pozycję w społeczeństwie w obliczu wielu kryzysów? Jakie mają oczekiwania wobec polityki i partii politycznych? Można się o tym przekonać w oparciu o wyniki szeroko zakrojonego badania przeprowadzonego przez Fundację im. Friedricha Eberta, która jest powiązana z Socjaldemokratyczną Partią Niemiec (SPD).
Zaniepokojeni, ale nie zrezygnowani
Ponad 4000 młodych ludzi, uprawnionych do głosowania w wyborach, wzięło udział w reprezentatywnej ankiecie telefonicznej i internetowej, a także w pogłębionych wywiadach. „Zetknęliśmy się z młodymi wyborcami, którzy emanują zaskakującą dojrzałością i są zaniepokojeni obecną sytuacją, ale jednocześnie dalecy od rezygnacji” – pisze siedmioosobowy zespół autorów analizy, w skład którego wchodzą politolodzy i socjolodzy, a także badacze opinii i trendów.
Jednym z najważniejszych uzyskanych przez nich wyników jest to, że respondenci są w większości zadowoleni ze swojego życia, ale czują się także bardzo zaniepokojeni różnymi kryzysami. Duże znaczenie ma dla nich bezpieczeństwo finansowe i społeczne, ale także wartości duchowe; przede wszystkim rodzina i przyjaciele.
Prowadzić dobre, normalne życie
Na szczycie spraw zajmujących młodych ludzi, oprócz wszechobecnego kryzysu klimatycznego, znajdują się tematy związane z zabezpieczeniem na starość i mieszkaniem. „Spoglądają na świat i własne życie bardzo realistycznie i mają jasność co do tego, czego mogą się spodziewać” – czytamy w analizie. Oraz: „Chcą prowadzić dobre, normalne życie”.
Ponieważ młodzi ludzie dorastają w czasach daleko idących zmian i niepewności, nie chodzi im już o to, czy pewnego dnia będzie im się powodziło lepiej niż ich rodzicom, „ale o to, czy ich pokolenie może zapobiec wielkiemu kryzysowi”. Dlatego młodzi ludzie w Niemczech patrzą w przyszłość z większym niepokojem niż ogół niemieckich wyborców.
Tylko jedna piąta nie żywi obaw
Trzy czwarte (74 procent) osób poniżej 30. roku życia jest zaniepokojonych, a tylko jedna piąta (19 procent) pozytywnie ocenia obecną sytuację w Niemczech. Wśród wszystkich wyborców 69 procent jest raczej zaniepokojonych obecną sytuacją, podczas gdy nieco mniej niż jedna czwarta (24 procent) jest optymistami.
Według badania, często wyrażane obawy dotyczące szczególnie sceptycznego stosunku młodego pokolenia wobec demokracji są, jak się wydaje, bezpodstawne. Zadowolenie z niemieckiego systemu politycznego wśród osób poniżej 30 roku życia odpowiada z grubsza poziomowi zadowolenia wśród wszystkich osób w kraju uprawnionych do wzięcia udziału w wyborach. Zespół autorów podkreśla jednak, że około połowa respondentów jest „niezbyt lub w ogóle niezadowolona” z funkcjonowania demokracji.
Partie powinny bardziej interesować się młodymi
Wydaje się, że wynika to głównie z braku atrakcyjności partii i ich głównie starszych działaczy.
Siedmiu na dziesięciu respondentów krytykuje to, co postrzegają jako brak otwartości partii na pomysły zgłaszane młodych ludzi. Tylko jedna piąta uważa, że politycy poważnie traktują ich obawy. Prawie 40 procent respondentów uważa język używany przez polityków za niezrozumiały.
Mimo to większość młodych ludzi w Niemczech jest zdania, że polityka ma duże znaczenie dla ich własnego życia. Jednak 45 procent z nich nie czuje, że może cokolwiek zmienić w swoim otoczeniu i w kwestiach, które są dla nich ważne.
Przekleństwo i błogosławieństwo mediów społecznościowych
80 procent osób w wieku od 16 do 30 lat ma kontakt z polityką poprzez codzienne korzystanie z mediów. Sieci społecznościowe odgrywają tu ważną rolę, ale także osobiste rozmowy w kręgu przyjaciół i rodziny, w szkole lub w pracy. Kanały takie jak Instagram i TikTok cieszą się wśród nich ambiwalentną reputacją.
Krótkie i łatwe do zrozumienia ujęcie przez nie różnych zagadnień jest postrzegane jako zaleta. Młodzi ludzie negatywnie natomiast odnoszą się do algorytmów stosowanych w mediach społecznościowych i roli, jaką odgrywają influencerzy. Widzą niebezpieczeństwo niezamierzonego wciągnięcia ich w rozpowszechniane przez nie opinie i narzucanie im określonego stanowiska.
Nieufność wobec algorytmów i fake newsów
Ogólnie rzecz biorąc, badanie potwierdza jednak, że młodzi ludzie „poruszają się w przestrzeni cyfrowej ze zdrowym sceptycyzmem wobec algorytmów i fałszywych wiadomości”. Aby kształtować własne opinie, szukają obiektywnych formatów, które oferują im neutralny przegląd stanowisk zajmowanych przez partie polityczne.
Mając to na uwadze, autorzy badania zalecają, aby szukały komunikacji z młodymi ludźmi tam, gdzie oni są: w sieciach społecznościowych. Główną kwestią jest tutaj autentyczność przekazu. Z jednej strony od posłów oczekuje się wiedzy specjalistycznej, ale jednocześnie nie powinni oni sprawiać wrażenia zarozumiałych. Powinni wypadać jak najbardziej naturalnie i używać zrozumiałego języka.
Zainteresowani kwestiami politycznymi
Domaga się tego również Martin Schulz, który przegrał wybory do Bundestagu w 2017 roku jako kandydat SPD na kanclerza przeciwko urzędującej wówczas Angeli Merkel. Ten 68-latek kieruje obecnie Fundacją im. Friedricha Eberta, na zlecenie przeprowadzono badanie młodzieży. Jego wniosek: „Młodzi ludzie są zainteresowani kwestiami politycznymi i uczestnictwem w życiu politycznym. To dobry znak”.
Jednocześnie jednak jasne jest, że młode pokolenie nie czuje się w wystarczającym stopniu wysłuchane przez partie polityczne. Należy to potraktować poważnie, ponieważ „akceptacja decyzji politycznych ma podstawowe znaczenie dla demokracji”.