Odessa: ataki na miejsca z listy UNESCO
25 lipca 2023
Dopiero w styczniu tego roku UNESCO nie tylko ogłosiło historyczne centrum Odessy miejscem światowego dziedzictwa, ale także dodało je do listy zagrożonego dziedzictwa ludzkości. Chodziło o ocalenie obiektów ważnych dla kultury przed zniszczeniem ich podczas rosyjskiej wojny napastniczej.
Ponowny rosyjski atak na to miasto portowe wywołał wielkie oburzenie UNESCO. Lutz Moeller, zastępca sekretarza generalnego niemieckiej komisji UNESCO, podkreśla w wywiadzie dla DW, że miejsca te mają „uniwersalne znaczenie”.
Muzea pod ostrzałem
W strefie buforowej starego miasta, która w zasadzie powinna być chroniona, kilka muzeów zostało zaatakowanych i uszkodzonych. Szczególnie ucierpiały Muzeum Archeologiczne, Muzeum Morskie i Muzeum Literatury. – Muzeum Archeologiczne i Muzeum Literatury znajdują się tuż obok siebie, a Muzeum Morskie leży na terenie odeskiego portu – wyjaśnił Lutz Moeller.
Ekspert UNESCO dodał, że wszystkie trzy budynki zostały uszkodzone. – Niestety, jeszcze nie mamy pełnej wiedzy na temat tego, czy zbiory zostały utracone na zawsze, ponieważ ich inwentaryzacja nie została zakończona.
Sobór zagrożony zawaleniem
Inne obiekty kulturalne na obrzeżach starego miasta, takie jak założony w 1794 roku Sobór Przemienienia Pańskiego, również poważnie ucierpiały. W Internecie krążą zdjęcia zawalonych kopuł i dachów, a także zniszczonego ołtarza i ikon wewnątrz tej świątyni. – Nie trzeba być ekspertem, aby stwierdzić, że jej statyka została poważnie naruszona – stwierdził Lutz Moeller.
Sobór Przemienienia Pańskiego został zburzony w 1936 roku na rozkaz Józefa Stalina i odbudowany w 1999 roku w formie jak najbardziej wiernej oryginałowi. Jego budowę nakazała caryca Katarzyna Wielka, założycielka Odessy. Sobór został odwiedzony przez rosyjskiego patriarchę Cyryla w 2010 roku.
Odessa jest drugim miastem światowego dziedzictwa, które zostało ostrzelane w rosyjskiej wojnie napastniczej. Zaledwie dwa tygodnie temu rosyjskie pociski rakietowe trafiły Lwów.
Dziedzictwo kulturowe o uniwersalnym znaczeniu
– Zachowanie tych miejsc jest nie tylko obowiązkiem Ukrainy, ale całego świata. UNESCO chroni je nie tylko ze względu na ich znaczenie dla tożsamości narodowej Ukrainy; miejsca te wykraczają daleko poza znaczenie dla tylko jednego państwa – podkreślił ekspert w wywiadzie dla DW.
Kilka tysięcy zabytków uznanych za ważne z punktu widzenia UNESCO i Ukrainy zostało oznaczonych biało-niebieską tarczą, by je chronić w konfliktach zbrojnych. – Chcemy zabezpieczać te miejsca biało-niebieską tarczą, aby nie zostały ostrzelane – dodał Lutz Moeller.
Od rozpoczęcia rosyjskiej inwazji 24 lutego 2022 roku odnotowano 270 uszkodzeń ukraińskich obiektów kulturalnych, a także 3500 instytucji edukacyjnych takich, jak szkoły czy biblioteki.
UNESCO obiecało wsparcie. Może to być pomoc kadrowa lub finansowa na ich odbudowę. – Może się zdarzyć, że odbudowa zostanie przeprowadzona pod nadzorem UNESCO, w zależności od stopnia zniszczeń. Może również wystarczyć zebranie na to pieniędzy, aby pomóc Ukrainie w ich odbudowie.
Niedawny atak na obiekty kulturalne w Odessie zbiega się w czasie ze zniszczeniem Centrum Kultury Sztuki Ludowej i Edukacji Artystycznej w oddalonym o 100 kilometrów Mikołajowie.
Roth: „Atak na wszystkie obszary społeczeństwa”
Niemiecka minister kultury Claudia Roth powiedziała: „Celowe ataki Rosji na muzea w Odessie po raz kolejny pokazują, że ta wojna jest atakiem na wszystkie obszary ukraińskiego społeczeństwa i demokracji”. Jest wymierzona „także i w szczególności w niezależną kulturę”.
Co więcej Rosja, bombardując odeską starówkę, należącą do światowego dziedzictwa kulturowego, „atakuje bezpośrednio znaczną część dziedzictwa kulturowego ludzkości” i powoduje jego zniszczenie, jak stwierdziła minister.
– Ta zbrodnicza przemoc wobec narodu ukraińskiego, a także jego dóbr kultury, musi się natychmiast zakończyć i zostać wstrzymana przez Rosję.
Rząd Niemiec – jak podkreśliła – nadal zdecydowanie stoi po stronie narodu ukraińskiego i jego kultury.
(DW, UNESCO, dpa, epd/jak)
Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>