Ołeh Sencow na wolności. Wymiana więźniów z Rosją

Ani ukraińska Prokuratura Generalna, ani Kancelaria Prezydenta Zełenskiego nie chciały komentować wypuszczenia na wolność prominentnego więźnia. Sprawy pod koniec potoczyły się bardzo szybko. Rosyjskie media donosiły, że 43-letni reżyser filmowy Sencow został przewieziony z obozu karnego na Syberii do aresztu w Moskwie. Oskarżony i skazany za rzekomą działalność terrorystyczną przez pięć lat przebywał w rosyjskim więzieniu. W dniach poprzedzających jego uwolnienie nadchodziły informacje, że także inni ukraińscy więźniowie polityczni przygotowywani są w rosyjskich więzieniach i przewożeni do stolicy.

Proces wymiany więźniów nastąpił na drodze porozumienia Moskwy z Kijowem, przy czym Kijów zrobił pierwszy krok. Ustalana była wymiana po 30 więźniów z każdej strony, a rozpoczęło ją warunkowe zwolnienie rosyjskiego dziennikarza Kiryła Wyszynskiego, który stał przed ukraińskim sądem pod zarzutem zdrady kraju i przebywał od maja 2018 w areszcie śledczym. Pomimo zwolnienia, sąd podtrzymuje wysuwane przeciwko niemu zarzuty.

Przełom w procesie wymiany więźniów miał przypuszczalnie związek ze zmianą władzy w Kijowie. W negocjacjach, które tkwiły w martwym punkcie, ruszyło się coś po pierwszym posiedzeniu nowego ukraińskiego parlamentu, gdzie partia prezydenta Zełenskiego uzyskała absolutną większość. Pierwsza wymiana więźniów nastąpiła zaledwie tydzień po pierwszym posiedzeniu.

Wyrok skazujący i strajk głodowy

Sencow został zatrzymany w roku 2014 na Krymie przez Służbę Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej FSB wraz z trzema innymi osobami. FSB twierdziło, że cała czwórka planowała zamachy terrorystyczne w Simferopolu, Sewastopolu i Jałcie. Rosyjscy śledczy utrzymywali, że Sencow przewodzi ugrupowaniu zbliżonemu do nacjonalistycznego ukraińskiego „Prawego Sektora”. Sencow odrzucał wszystkie zarzuty, lecz mimo to w roku 2015 został skazany przez sąd w Rostowie nad Donem na 20 lat więzienia.

Amnesty International krytykowała proces jako niesprawiedliwy. W roku 2016 Sencow został zesłany do Jakucji, a stamtąd do obozu karnego pod kołem polarnym. W maju 2018 przystąpił do strajku głodowego, chcąc w ten sposób wymusić zwolnienie 64 Ukraińców więzionych w Rosji z powodów politycznych. Na początku października Sencow zakończył strajk głodowy, ponieważ grożono mu przymusowym odżywianiem. Jego żądania pozostały jednak niespełnione. Filmowiec miał nadzieję, że sam zostanie zwolniony, jeżeli do wymiany więźniów doszłoby przed mundialem w Rosji w roku 2018, lecz protest ten był daremny i jego nadzieje się nie spełniły.

Protest przeciwko okupacji Krymu

43-letni reżyser pochodzi z Simferopola. W roku 2011 jego film „Gamer” otrzymał kilka nagród na międzynarodowych festiwalach. Dzięki temu sukcesowi, dwa lata później także jego następny projekt, film „Nosorożec” o dzieciach lat 90-tych, przyciągnął uwagę krytyki. Gdy jesienią 2013 Ukraińcy protestowali na Majdanie w Kijowie, Sencow przerwał pracę na planie i wspierał proeuropejskie manifestacje. W roku 2014 na Półwyspie Krymskim wspierał dostawami żywności osaczonych tam ukraińskich żołnierzy.

Po tym, jak świat dowiedział się o zatrzymaniu Sencowa na Krymie, europejscy reżyserzy zaprotestowali. Wśród sygnatariuszy listu do kremlowskich władz widnieją podpisy Wima Wendersa, Kena Loacha i Pedra Almodovara.

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Europejska Akademia Filmowa apelowała do prezydenta Putina, by zagwarantował bezpieczeństwo Sencowowi. Literackie noblistki Herta Mueler i Swietłana Aleksijewicz również wystosowały petycję. W grudniu 2018 Parlament Europejski wyraził wsparcie dla ukraińskiego filmowca, przyznając mu nagrodę im. Sacharowa za walkę o prawa człowieka i wolność poglądów. Jest to jedno z najwyższych odznaczeń przyznawanych w Europie.