Sojusznicy Snowdena wybierają Berlin

Sarah Harrison należy do stale rosnącej grupy osób aktywnie wspomagających Edwarda Snowdena, najbardziej znanego demaskatora na świecie. Dla wielu ludzi jest on bohaterem, który uświadomił opinii publicznej skalę inwigilacji prowadzonej przez amerykańską Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (NSA) i podobne do niej tajne służby w USA i innych krajach. Oficjalnie na Snowdenie ciąży jednak zarzut ujawnienia tajemnic państwowych i szpiegostwa i ma się czego obawiać, gdyby znalazł się w zasięgu amerykańskiego sądownictwa.

Demaskatorzy żyją niebezpiecznie

Julian Assange, założyciel WikiLeaks, najbardziej znanej witryny internetowej, zajmującej się publikowaniem dokumentów ujawniających niezgodne z prawem działania instytucji rządowych i korporacyjnych, od czerwca 2012 roku przebywa w ambasadzie Ekwadoru w Londynie. Nie może jej opuścić w obawie przed aresztowaniem go przez brytyjską policję i ekstradycją do Szwecji, w której jest poszukiwany listem gończym z oskarżenia o wymuszenie seksualne i gwałt. Assaange'a bardzo chętnie widziałyby też u siebie Stany Zjednoczone, które wystawiłyby mu słony rachunek za opublikowanie ponad 90.000 dokumentów wojskowych, zawierających m.in. niepublikowane informacje o ich zaangażowaniu militarnym w Afganistanie i ponad 250.000 dokumentów dyplomatycznych z ambasad USA na całym świecie.

Współpracujący z WikiLeaks b. analityk amerykańskiego wywiadu wojskowego, Bradley Manning, używający obecnie kobiecego imienia Chelsea, w lipcu tego roku został skazany na 35 lat więzienia za szpiegostwo, zdradę tajemnicy państwowej, oszustwo komputerowe i kradzież danych. Manning przekazał WikiLeaks około 250.000 tajnych dokumentów.

Snowden otrzymałby zapewne równie surowy wyrok. Na razie jednak korzysta z tymczasowego azylu w Rosji, w uzyskaniu którego pomogła mu wspomniana aktywistka WikiLeaks Sarah Harrison. W ubiegłą środę (06.11) Harrison opublikowała list, w którym domaga się roztoczenia opieki prawnej nad takimi demaskatorami jak Assange i Snowden. Ujawnianie prawdy, pisze w nim, nie jest przestępstwem, lecz słusznym działaniem, demaskującym niezgodne z prawem poczynania władz i instytucji publicznych. Harrison przebywa obecnie w Berlinie. Nie chce powrócić do Wielkiej Brytanii w obawie przed aresztowaniem na mocy ustawy o walce z terroryzmem.

Berlin mekką demaskatorów?

Nie jest tam sama. W Berlinie schroniła się także znana amerykańska dziennikarka, reżyserka i producentka demaskacyjnych filmów dokumentalnych Laura Poitras, która w ubiegłych miesiącach opublikowała sporo informacji o Snowdenie na łamach Washington Post i Der Spiegel. Stolicę Niemiec wybrał również jako miejsce zamieszkania amerykański haker i aktywista WikiLeaks Jacob Appelbaum. "W ciągu zaledwie paru dni, w których przebywam w Niemczech, miałem okazję przekonać się, jak wielu Niemców solidarnie domaga się od swego rządu uczynienia tego, co konieczne: zbadania rozmiarów szpiegostwa uprawianego przez NSA i udzielenia azylu Edwardowi Snowdenowi", napisał w liście sprzed kilku dni Appelbaum.

Na specyficzną atmosferę Berlina i Niemiec, sprzyjającą demaskatorom, zwraca także uwagę współzałożyciel i rzecznik francuskiego ugrupowania na rzecz swobody słowa w internecie, działającego pod nazwą La Quadrature du Net, Jérémie Zimmermann, który, obok Assange'a, Appelbauma i Andy Müller-Maughina, należał do grupy autorów, wydanej w 2012 roku książki "Cypherpunks. Wolność i przyszłość internetu", która ukazała się w tym roku również w Polsce. "Berlin wydaje mi się wręcz idealnym miejscem z uwagi na natężenie dyskusji publicznej na temat Snowdena i ujawnionych przez niego informacji" - oświadczył Zimmermann.

O wspomnianych wyżej brytyjskich przepisach o zwalczaniu terroryzmu stało się głośno w sierpniu tego roku, kiedy na lotnisku Heathrow zatrzymano i przesłuchiwano przez blisko dziewięć godzin Davida Mirandę, brazylijskiego partnera amerykańskiego dziennikarza, piszącego od czerwca 2012 roku dla brytyjskiego Guardiana, Glenna Greenwalda, który po spotkaniu ze Snowdenem w styczniu tego roku otrzymał od niego część dokumentów i zajmował się ich opracowaniem redakcyjnym i publikowaniem na łamach Guardiana. Także on przebywa w tej chwili na wymuszonej okolicznościami dobrowolnej emigracji w Berlinie.

Spencer Kimball / Andrzej Pawlak

red. odp.: Barbara Cöellen