SZ: roszczenia reparacyjne historycznie zrozumiałe

„75 lat po masakrze dokonanej przez niemieckich okupantów, niemiecki rząd jest obecnie bardziej niż kiedykolwiek w przeszłości zobowiązany do wspierania Polaków – jako sojusznik, ale także, jeśli zajdzie taka potrzeba, jako krytyk” – pisze w Daniel Broessler w dzienniku „Sueddeutsche Zeitung" („SZ”)

„Powstanie Warszawskie jest symbolem woli przetrwania narodu polskiego, a równocześnie symbolem podwójnej niemieckiej winy. Winy sprawców, ale także winy tych, którzy zapomnieli” – pisze komentator największej opiniotwórczej niemieckiej gazety.

„Przez wiele dziesięcioleci cierpienia Polaków miały dla wielu Niemców podrzędne znaczenie ” – wyjaśnia Broessler. Ta „podwójna wina” spoczywała na barkach ministra spraw zagranicznych Heiko Maasa podczas wizyty w Warszawie.

Broessler przypomina, cała polityczna kariera socjaldemokraty Maasa związana jest z historyczną odpowiedzialnością Niemiec. Ta odpowiedzialność skłoniła w 1970 roku ówczesnego kanclerza RFN Willy’ego Brandta do uklęknięcia pod pomnikiem Bohaterów Getta i była impulsem dla polityki odprężenia z krajami Europy Wschodniej.

Niemiecka odpowiedzialność

Zdaniem Broesslera niemiecka odpowiedzialność jest ciągle aktualna, także w roku 2019. Jednym z najtrudniejszych zadań polityki zagranicznej Berlina jest obecnie sprostanie temu wyzwaniu w całkowicie zmienionych warunkach. „W relacjach z Polakami, rządzonymi przez siły reprezentujące spektrum od konserwatyzmu do nacjonalizmu, chodzi o to, aby połączyć historyczną odpowiedzialność wobec wschodniego sąsiada z odpowiedzialnością za projekt europejskiej integracji” – pisze Broessler.

Jak zaznacza, Prawo i Sprawiedliwość oczekuje od niemieckiego rządu „szczególnej powściągliwości” w kwestii krytyki demontażu państwa prawa w Polsce oraz „daleko idącego zrozumienia” dla absolutnego „nie” wobec przyjęcia uchodźców, a także dalszej solidarności, polegającej na wspieraniu polskiej gospodarki za pomocą unijnych funduszy.

„SZ” ostrzega rząd w Berlinie przed unikaniem krytyki, gdyż byłoby to szkodliwe dla integracji europejskiej. UE może przetrwać tylko pod postacią wspólnoty państw demokratycznych i praworządnych. Relatywizacja tych zasad stanowiłaby „egzystencjalne zagrożenie” Unii.   

„Także w przyszłości niemiecki rząd nie może oszczędzić Polsce (w uzasadnionych przypadkach) krytyki” – pisze Broessler dodając, że dotyczy to także szefowej Komisji Europejskiej, Ursuli von der Leyen. Wzgląd na PiS kończy się tam, gdzie może to szkodzić demokratycznej proeuropejskiej opozycji – zastrzega dziennikarz „SZ”. 

Reparacje historycznie zrozumiałe

Przechodząc do kwestii reparacji, Broessler pisze, że chociaż polskie roszczenia są z prawnego punktu widzenia prawdopodobnie „nie do obrony”, to „historycznie są one zrozumiałe”. Niemiecki rząd powinien szukać możliwości wyjścia naprzeciw polskiemu odczuciu, że Niemcy dotychczas „nie przejęli w dostateczny sposób materialnej odpowiedzialności za zbrodnie nazistów”. „Nie dojdzie co prawda do wypłaty reparacji, lecz mogłoby się to dokonać za pomocą symbolicznych projektów, chociażby odbudowy Pałacu Saskiego” – sugeruje autor. 

Niemcy powinny być dla Polski solidnym partnerem i sojusznikiem. Postulat premierów wschodnich krajów związkowych, by znieść bez warunków wstępnych sankcje wobec Rosji, kontynuacja budowy Nord Stream 2 oraz spór o zwiększenie wydatków na wojsko do 2 proc. PKB wzbudzają w Polsce wątpliwości co do solidności Niemiec. „Polska oczekuje od Niemiec dotrzymania obietnic wobec NATO” – konkluduje Broessler.

„FAZ": pomnik dla ofiar i bohaterów

„FAZ" publikuje tekst autorstwa Floriana i Leo Mausbachów – inicjatorów apelu z 2017 roku o wzniesienie w Berlinie pomnika Polaków – ofiar wojny i niemieckiej okupacji.

Armia Krajowa była największą organizacją podziemną w okupowanej Europie i jest „dumą Polaków” – piszą autorzy. Kto w Niemczech zna Jana Karskiego, Witolda Pileckiego, Jana Żabińskiego czy Irenę Sendlerową ?– pytają Mausbachowie. Wychodząc z założenia, że większości niemieckich czytelników te nazwiska nic nie mówią, opisują wymienione postaci, podkreślając ich zaangażowanie w ratowanie Żydów, pomimo grożącej za pomoc kary śmierci.  

Autorzy piszą o losie Wielunia – pierwszego miasta zbombardowanego 1 września 1939 roku przez niemieckie lotnictwo. Opisują Powstanie w Getcie w Warszawie w 1943 roku oraz Powstanie Warszawskie, zwracając szczególną uwagę na rzeź Woli oraz systematyczne niszczenie miasta po zakończeniu walk.

Mausbachowie przypominają postać zmarłego w 2015 roku Władysława Bartoszewskiego – byłego ministra spraw zagranicznych Polski, cieszącego się wielkim szacunkiem w Niemczech. Jak podkreślają, życzeniem Bartoszewskiego było powstanie w stolicy Niemiec pomnika polskich ofiar niemieckiej okupacji.

Mausbachowie zwracają uwagę, że rząd Niemiec poparł w maju br. projekt pomnika. Proponują treść napisu, który miałby pojawić się na monumencie: „Składamy hołd ofiarom niemieckiej okupacji Polski 1939-1945. Oddajemy cześć bohaterkom i bohaterom polskiego ruchu oporu. Za wspólną Europę”. 

Relacje z wizyty Maasa w Warszawie zamieściły w czwartek 1 sierpnia wszystkie niemieckie gazety. Wybijają najczęściej na czoło jego słowa o głębokim wstydzie i moralnej odpowiedzialności za zbrodnie wojenne.

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na facebooku! >>