Sztuka zrabowana. Hamburg zwraca brązy z Beninu

W hamburskim Muzeum Sztuki i Rzemiosła dziś (16.12.2021) otwarto wystawę „Benin. Historia zrabowana” („Benin. Geraubte Geschichte“).

Dyrektor muzeum był pierwszym, który nabył na przełomie XIX i XX wieku dzieła sztuki z Królestwa Beninu. Teraz Hamburg jest pierwszym niemieckim miastem, które chce zwrócić skradzione skarby w całości.

– Tą wystawą składamy jasną obietnicę, że wszystkie przedmioty z Beninu, a znajdujące się w Hamburgu, zostaną zwrócone – powiedział hamburski senator ds. kultury Carsten Brosda, inaugurując ekspozycję.

Zrabowana sztuka

Carsten Brosda wyraził nadzieję, że „ta wystawa nie tylko zaznaczy powrót tych wyjątkowych skarbów sztuki, ale jednocześnie otworzy nowy rozdział w wymianie kulturalnej między Europą a Afryką”.

Wystawa „Benin. Zrabowana historia” pokazuje 179 dzieł sztuki wykonanych z brązu, kości słoniowej i drewna, które zostały w 1897 roku zrabowane z pałacu królewskiego po zdobyciu Królestwa Beninu przez wojska brytyjskie. Władze Hamburga szacują wartość zbiorów na około 60 milionów euro.

Barbara Plankensteiner, dyrektor muzeum, mówiła podczas uroczystości o „szczególnym momencie historycznym i emocjonalnym”.

– Chcę, abyśmy pożegnali się z tymi dziełami jeszcze raz honorując ich jakość i znaczenie dla globalnej historii sztuki, a jednocześnie oddając sprawiedliwość ich pochodzeniu jako zagrabionej własności kolonialnej – mówiła Plankensteiner, który zajmuje się tym tematem od dziesięcioleci i uczestniczy w negocjacjach z Nigerią.

Współpraca z Nigerią

Brązy z Beninu mają zostać zwrócone w przyszłym roku wraz z eksponatami z innych niemieckich muzeów. Restytucja była przygotowywana od kwietnia wspólnie ze stroną nigeryjską. Jak przebiegnie ten proces, jeszcze dokładnie nie ustalono.

Profesor Abba Isa Tijani, nigeryjski muzeolog i antropolog oraz dyrektor Narodowej Komisji Muzeów i Zabytków, podkreślił, że „to początek powrotu brązów z Beninu do Nigerii".

– Znaczenia tego nie da się przecenić. Wydarzenie będące preludium zwrotu dzieł odbywa się w Hamburgu; mieście, do którego zbiory pierwotnie przybyły do Niemiec.

Port w Hamburgu odgrywał główną rolę w transferze dzieł z Beninu do Niemiec, jak również ich dalszej dystrybucji w Europie. Justus Brinckmann (1843-1915), ówczesny dyrektor Museum Sztuki i Rzemiosła, był pierwszym, który nabył dzieła do swojego domu i zapoczątkował w Niemczech ogromne zainteresowanie badawcze i kolekcjonerskie.

Brązy z Beninu to ogólna nazwa dzieł sztuki pochodzących z Królestwa Beninu (obecnie stan Edo w Nigerii). Powstawały między XV i XIX wiekiem. Należą do najwspanialszych osiągnięć sztuki afrykańskiej, szczególnie ze względu na niezwykłą precyzję wykonania.

(DPA/jak)