Wsparcie Trybunału UE dla Europejskiego Banku Centralnego

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł we wtorek (16.06.2015) ws. programu Europejskiego Banku Centralnego (EBC), który upoważniał Europejski System Banków Centralnych (ESBC) do nabycia obligacji skarbowych państw członkowskich strefy euro na rynkach wtórnych, tzn. pośrednio od podmiotów, które uprzednio nabyły te obligacje na rynku pierwotnym. EBC wolno jest więc w celu ratowania waluty euro wydawać decyzje o skupie obligacji skarbowych, aby uchronić państwa strefy euro przed niewypłacalnością.

Program Europejskiego Banku Centralnego z 2012 r. ws. „szczegółów technicznych bezwarunkowych transakcji monetarnych Eurosystemu na wtórnych rynkach obligacji państwowych”, nazywany jest „programem OMT” (Outright Monetary Transactions). Jak informuje komunikat prasowy o orzeczeniu Trybunału UE, program ten „wchodzi w zakres polityki pieniężnej, a więc również w zakres kompetencji ESBC”.

Z programu OMT po raz pierwszy zrobiono użytek dopiero w marcu 2015 roku. Europejski Bank Centralny kierowany przez Mario Draghi uznał, że stopy procentowe obligacji skarbowych państw strefy euro dotkniętych kryzysem podlegały w tym czasie dużym wahaniom i wykazywały ogromne dysproporcje. EBC wydaje od początku bieżącego roku na zakup obligacji 60 mln euro miesięcznie, utrzymując na niskim poziomie oprocentowanie papierów dłużnych i kredytów. Europejski Bank Centralny wskazuje, że samo ogłoszenie programu wystarczyło do uzyskania pożądanego efektu, czyli przywrócenia mechanizmu transmisji polityki pieniężnej i jednolitości tej polityki. Lecz nie do aktualnego wdrażania programu OMT i polityki szefa EBC Mario Draghi odnosiło się orzeczenie Trybunału UE, choć nie jest wykluczone, że taka skarga wpłynie. Ale po dzisiejszym orzeczeniu w Luksemburgu, będzie miało ono podobne brzmienie.

Skargi konstytucyjne w Niemczech

Skarga, a właściwie szereg skarg konstytucyjnych licznych grup, w tym zbiorowa skarga grupy poparta przez 11 tys. sygnatariuszy, wpłynęło w 2012 roku po ogłoszeniu programu OMT w Niemczech najpierw do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. Dotyczyły one udziału w programie OMT Niemieckiego Banku Centralnego, samego programu oraz bezczynności niemieckiego rządu i parlamentu wobec programu. Skarżący wskazywali, że program OMT nie jest objęty mandatem Europejskiego Banku Centralnego i narusza zakaz bezpośredniego finansowania państw członkowskich strefy euro. Trybunał Konstytucyjny RFN zwrócił się więc do Trybunału Sprawiedliwości UE z pytaniami, czy w świetle traktatów UE program OMT wchodzi w zakres kompetencji Europejskiego Systemu Banków Centralnych, a także, czy program ten nie łamie zakazu bezpośredniego finansowania państw członkowskich.

W ogłoszonym dzisiaj wyroku Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że traktaty UE upoważniają ESBC do przyjęcia takiego programu jak OMT. Sędziowie Trybunału orzekli m.in., że „cechy charakterystyczne OMT nie pozwalają uznać, że OMT jest porównywalny do środka polityki gospodarczej”. Zdaniem Trybunału UE, nawet jeśli traktaty unijne zakazują ESBC udzielania jakiejkolwiek pomocy finansowej państwom członkowskim, nie wykluczają one zasadniczo możliwości nabycia przez ESBC od wierzycieli takiego państwa wcześniej wyemitowanych przez to państwo papierów wartościowych.

curia.europa.eu, dpa/ Barbara Cöllen