Twórca WikiLeaks od dwóch lat w zamknięciu. "Niedopuszczalna sytuacja"

Przed drzwiami: Policjant, który natychmiast zaaresztowałby Juliana Assange, gdyby ten wyszedł z pomieszczeń ambasady. Po przeciwległej stronie ulicy garstka demonstrantów w geście solidarności z Assangem.

Za drzwiami: Założyciel portalu WikiLeaks w małym pokoju; łóżko, biurko, laptop, internet i telewizor. W tych dniach często ogląda mecze. Jak twierdzi, Ekwador zasługuje na mistrzostwo świata, bo jego reprezentacja w cale nie jest zła.

Nie ma widoków na koniec niewoli

Tylko niestety kraj, który od dwóch lat daje mu schronienie w swojej ambasadzie w Londynie, przegrał pojedynek ze Szwajcarami i to w ostatniej minucie.

Aktywność fizyczna samego Assange'a jest dość ograniczona. W pokoju ma co prawda rower treningowy, który dostał od brytyjskiego reżysera Kena Loacha, ale to za mało. O tężyźnie fizycznej nie ma mowy, Assange jest blady, nawet, jeżeli to właściwie naturalne przy jego karnacji. Ale brakuje mu światła, słońca. Lampa ze światłem dziennym to za mało.

"Najbardziej brakuje mi mojej rodziny", przyznaje Assange w rozmowie z londyńskim korespondentem telewizji ARD. Chętnie wybiegłby też wzrokiem nieco dalej niż tylko osiem metrów do przeciwległych domów. Nie widzi też żadnych szans na to, by jego azyl w ambasadzie miał się rychło skończyć. Władze Szwecji upierają się przy tym, by stanął on przed szwedzkim wymiarem sprawiedliwości ze względu na oskarżenie o gwałt i zmuszanie do czynności seksualnych.

10 mln funtów na ochronę

Brytyjskie sądy zdecydowały, że należy go wydać władzom szwedzkim. On sam obawia się, że Szwedzi oddaliby go potem w ręce Stanów Zjednoczonych, kraju, który demaskatora, dostarczającego informacji WikiLeaks Bradleya Manninga (obecnie, po operacji zmiany płci Chelsea Manning) skazali na 35 lat więzienia.

Ale Assange nie stracił całkiem nadziei. - Im więcej upływa czasu, tym bardziej sytuacja ta nie da się utrzymać ze względów politycznych. W Wielkiej Brytanii coraz głośniej stawia się pytanie, dlaczego wydano na wartowników pilnujących obiektu już 10 mln funtów". Także w Szwecji toczy się debata. "W ubiegły poniedziałek 59 organizacji zwróciło się do ONZ z formalną skargą".

Assange zaproponował ze swej strony, by w Londynie przesłuchali go szwedzcy prokuratorzy. Lecz Szwecja się na to dotąd nie zgodziła.

Ważny manewr strategiczny

Założyciel demaskatorskiego portalu w rozmowie z korespondentem ARD podkreśla, że szukanie schronienia w ambasadzie ekwadorskiej było słuszne. - Nie żałuję tego. TO był ważny manewr strategiczny, by otrzymać formalny status azylanta politycznego. Ekwador postąpił tak, abym miał prawną ochronę w przypadku przyszłych akcji - mówi.

Jakby nie było Assange przebywając w ambasadzie ma prawie status dyplomaty. Jego komunikacja ze światem wewnętrznym nie może być kontrolowana. Z WikiLeaks kontaktuje się bezpiecznymi kanałami. Przez wideo albo z balkonu ambasady zabiera od czasu do czasu głos w kwestiach politycznych.

Tylko rozwiązanie dyplomatyczne

Od strony prawa międzynarodowego istnieje problem. Oprócz Ekwadoru i kilku państw Ameryki Łacińskiej żadne inne państwa nie uznają azylu Assange jako "regionalnego prawa uzupełniającego". Przez to powstaje patowa sytuacja, wyjaśnia znawca prawa międzynarodowego Bjoern Schiffbauer z uniwersytetu kolońskiego. Azyl dyplomatyczny w Wielkiej Brytanii jest właściwie sprzeczny z prawem, tak więc Ekwadorowi właściwie nie było go wolno udzielać. Z drugiej strony , teren ambasady czeroie teraz korzyści z zasady "nietykalności placówki" i jest chroniony przed ingerencją władz kraju pobytu. Ostateczne rozwiązanie można znaleźć tylko na drodze dyplomatycznej pomiędzy Wielką Brytanią i Ekwadorem, podkreśla koloński naukowiec.

Bohater czy zdrajca?

Po demaskatorskich odkryciach platformy WikiLeaks zdania na temat Juliana Assange były podzielone. Czy jest on bohaterem czy zdrajcą?

Kathrin Nord uważa, że takie określenia nie mają tu w ogóle zastosowania: - Nie można oceniać Assange ani pozytywnie ani negatywnie. Jest to człowiek, który odważył się zrobić coś i jest kompleksową postacią. Jest osobą, którą cechuje radykalizm i radykalne działania. To nie pójdzie tak łatwo w niepamięć - podkreśla autorka książki o australijskim demaskatorze "Julian Assange - Człowiek, który zmienił świat".

- On z pewnością nie zmienił świata. Odkrył wiele tajemnic i zainspirował ludzi takich jak Edward Snowden, który jednoznacznie powołuje się na rzekome źródło informacji WikiLeaks Manninga. Sądzę, że krótkotrwałe sukcesy Partii Piratów były też następstwem tego, że Assange tak skutecznie wprowadził do dyskusji publicznej kwestie transparencji i inwigilacji ludzi".

tagesschau.de / Małgorzata Matzke

red.odp.: Barbara Cöllen