UE: Przygotujmy drogi i mosty na wojnę

Unia Europejska po raz pierwszy pochyliła się nad brakami w europejskiej „mobilności wojskowej” w 2018 roku, ale zaprojektowany na ten cel fundusz sześciu mld euro w budżecie UE na lata 2021-27 został brutalnie ścięty w 2020 roku przez przywódców 27 krajów Unii do zaledwie półtora miliarda. – Wojna była wtedy zupełnie poza horyzontem myślenia. Wojna w Ukrainie wszystko zmieniła – tłumaczył w czwartek [10.11.2022] szef unijnej dyplomacji Josep Borrell.

Coraz bliżej NATO

Komisja Europejska zamierza teraz szukać dodatkowych pieniędzy na wspieranie infrastrukturalnych projektów „podwójnego zastosowania”, czyli m.in. dróg i mostów nadających się do transportu ciężkiego sprzętu wojskowego. Celem jest m.in. takie dotowanie dróg z funduszy spójności, które uwzględniałoby wymogi „mobilności wojskowej”. To oznaczałby, że również współfinansowanie krajowe dla unijnych inwestycji musiałby wpisywać się w ewentualne wymogi wojskowe.

– To wszystko oznacza jeszcze ściślejszą współpracę UE z NATO. Przecież nie ma dróg tylko wojskowych, kolei tylko wojskowych, mostów tylko wojskowych. To kluczowe dla naszej obronności, by szybko dostosować infrastrukturę UE do szybkiego przerzucania wojsk i sprzętu głównie z zachodu na wschód – tłumaczył Borrell.

Chodzi nie tylko o przygotowania – czy też o unijne wspieranie NATO w takich przygotowaniach – na wypadek napaści Rosji na kraje Unii, lecz także o przerzut pomocy dla Ukrainy. Już teraz ciężki sprzęt wojskowy musi omijać niektóre szlaki komunikacyjne m.in. w Niemczech. Z podobnym kłopotem zetknęli się w ostatnich tygodniach Francuzi, którzy są odpowiedzialni za nową grupę bojową NATO w Rumunii. Prezydent Emanuel Macron obiecał w połowie października przerzucenie tam czołgów Leclerc. Choć Paryż chciał wykorzystać tę zapowiedź do zademonstrowania swojej szybkości rozmieszczania wojsk, to – jak relacjonuje dziennik „Le Monde” – dotychczas udało mu się wysłać drogą lądową jedynie około dziesięciu opancerzonych wozów bojowych, a transporty z czołgami nie zostały dopuszczone do tranzytu niemieckimi drogami z powodu z ograniczeń tonażowych. Będą zatem transportowane do Rumunii koleją, co w tym przypadku oznacza znaczne wydłużenie transportu.

Komisja Europejska zamierza teraz przeprowadzić nową analizę braków „mobilności wojskowej” w UE i wspierać również logistyczną sieć paliwową, bo – jak tłumaczył Borrell – braki w tej kwestii także mogą utrudniać szybki przerzut wojsk. – Innym zadaniem jest uproszczenie procedur. Teraz aż pięć dni zajmuje uzyskanie dokumentów dla przemieszczenie zdolności wojskowych z kraju do kraju. Takie są przepisy. To może być skrócone choćby również przez digitalizację – powiedział Borrell.

Pieniądze dla Jasionki

W tym miesiącu Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka, związany z hubem przerzutu pomocy dla Ukrainy, podpisał umowę z Komisją Europejską na 16,5 mln dofinansowania przebudowy pasów kołowania i startowych, w czym pomogły dołączone do wniosku analizy służb NATO. To część puli 340 mln euro, które – jak uzgodniono w Brukseli już ostatniej wiosny – mają być przeznaczone na głownie niewielkie projekty w ramach „mobilności wojskowej” przede wszystkim dla Europy Środkowej. Te inwestycje obejmują też wzmocnienie połączeń kolejowych z portu w Antwerpii do Niemiec, by dłuższe pociągi mogły poruszać się na wschód, a także modernizację łącznie dwóch lotnisk w Polsce oraz wzmocnienie połączeń transportowych do bazy wojskowej Tapa w Estonii. Ponadto 5 mln euro ma być przeznaczone na zwiększenie potencjału wojskowego na łotewskim odcinku Rail Baltica.

– W ramach drugiego wezwania do składania wniosków będziemy wykorzystywać elastyczność budżetu UE, by wesprzeć jak najwięcej projektów, czego trzeba ze względu na obecną sytuację geopolityczną. Otrzymaliśmy 63 zgłoszenia projektów, w których wnioskowano o dofinansowanie w wysokości ponad 1 mld euro. Ogłosimy, które projekty zostały wybrane w grudniu 2022 roku – zapowiedziała dziś Adina Valean, komisarz ds. transportu. Zapowiedziała szukanie dodatkowych funduszy w ramach połówkowego przeglądu obecnej unijnej siedunijnej siedmiolatki budżetowej, który jest planowany na przyszły rok.

Wzmocnić cyberobronę

Komisja Europejska zamierza też wspierać unijną koordynację w kwestiach obrony cybernetycznej. – Musimy mieć zdolność nie tylko do cyberobrony, lecz także do ataku – przekonywał dziś Thierry Breton, komisarz ds. rynku wewnętrznego, choć na razie instytucjom UE byłoby nadzwyczaj trudno wejść w tę domeną pozostającą w gestii poszczególnych krajów Europy. Bruksela ponagla państwa UE do przyjęcia i stosowania opracowanych przed trzema laty unijnych wytycznych co do bezpieczeństwa dostawców technologii 5G (obecnie chodzi głównie o kontrowersje wokół Chin). – Chodzi o Niemcy, ale nie tylko – powiedziała Margrethe Vestager, wiceszefowa Komisji.