UNESCO: 34 nowe miejsca na Liście Światowego Dziedzictwa
31 lipca 2021
W Fuzhou w Chinach dobiegła dziś (31.07.2021) końca 44. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Od połowy lipca Komitet wpisał na Listę Światowego Dziedzictwa kolejne 34 miejsca na czterech kontynentach, a wśród nich pięć w Niemczech. Jednocześnie po raz trzeci skreślono z niej jedno miejsce, tym razem okazał się nim Liverpool w Wielkiej Brytanii.
Zaległe decyzje
Delegaci na 44. sesję Komitetu Światowego Dziedzictwa wykonali ogromną pracę. Tym większą, że z powodu opóźnionych przez pandemię koronawirusa nominacji za rok 2020 trzeba było podjąć zaległe decyzje. W tej chwili na Liście Światowego Dziedzictwa znajduje się 1154 miejsc i obiektów dziedzictwa kulturowego i naturalnego w 167 krajach.
Wśród nich 52 uchodzą za zagrożone z powodu konfliktów zbrojnych, zmian klimatu, katastrof naturalnych oraz projektów i przedsięwzięć budowlanych. Tuż przed zakończeniem sesji podano, że sąd w Londynie wstrzymał prace nad tunlem w pobliżu słynnej budowli megalitycznej Stonehenge. Brytyjski minister transportu Grant Shapps nie uwzględnił żadnych rozwiążań alternatywnych, które byłyby zgodne z Konwencją ws. ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego z 1975 roku. Liczący 3,2 km długości tunel został zaplanowany bezpośrednio pod tym miejscem, ale wjazd do niego leży na terenie Stonehenge. UNESCO zagroziło w związku z tym skreśleniem tego obiektu ze swojej listy światowego dziedzictwa.
Dobrodziejstwo i przekleństwo
Niemcy mają na Liście Światowego Dziedzictwa obecnie 51 miejsc i obiektów. Każda ze zgłoszonych przez RFN pięciu nowych propozycji została przyjęta przez Komitet. Są to: kolonia artystyczna na wzgórzu Mathildenhoehe w Darmstadt i żydowskie dziedzictwo kulturowe w Moguncji, Spirze oraz Wormacji, a oprócz nich takie ponadgraniczne projekty jak Limes Górnogermańsko-Retycki (z Holandią), Limes Dunajski (z Austrią i Słowacją) oraz projekt dotyczący ważnych uzdrowisk europejskich (z Belgią, Francją, Wielką Brytanią, Włochami, Austrią i Czechami).
Powód do radości ma zatem wiele miejsc, ale przewodnicząca niemieckiego komitetu ds. UNESCO Maria Boehmer zwróciła uwagę, że wpisanie na Listę Światowego Dziedzictwa może być "dobrodziejstwem i przekleństwem jednocześnie". Takie obiekty jak katedra w Kolonii i takie miasta jak Wenecja cierpią wskutek masowego napływu turystów. Wenecja od niedzieli 1 sierpnia wprowadza zakaz zawijania do laguny dużych statków wycieczkowych. Włoski minister kultury Dario Franceschini uzasadnił tę decyzję tym, że Wenecja, obecna na liście UNESCO od 1987 roku, jest poważnie zagrożona natłokiem turystów. UNESCO wielokrotnie domagało się wprowadzenia takiego zakazu informując, że w przeciwnym razie Wenecja zostanie uznana za zagrożone miejsce światowego dziedzictwa kulturowego.
Obok przeciążenia nadmiernym napływem turystów, wielu miejscom z listy UNESCO daje się we znaki zmiana klimatu - powiedziała Maria Boehmer w wywiadzie dla "Tagesspiegel". Takim miejscem jest Wielka Rafa Koralowa w Australii. Także w Niemczech susze i powodzie mogą poważnie zaszkodzić obiektom wpisanym na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Dotyczy to na przykład pałacu i parku Sanssouci w Poczdamie, albo ogrodów Dessau-Woerlitz. Zgromadzenie generalne UNESCO zamierza przedłożyć jesienią dokument w tej sprawie.
Dyskusyjny prestiż
Od lat toczy się debata na temat kryteriów i prestiżu wyróżnienia, jakim jest wpisanie danego miejsca czy obiektu na Listę Światowego Dziedzictwa. Dla wielu obywateli i polityków równa się to przyznaniu tytułu szlacheckiego albo beatyfikacji. Poza tym uznanie jakiegoś miejsca za posiadające "nadzwyczajną uniwersalną wartość" może uwolnić wiele dobrej energii, która pozwoli zachować je w dobrym stanie dla przyszłych pokoleń.
Krytycy jednak zwracają uwagę na możliwą inflację wpisania obiektu na listę dziedzictwa UNESCO, która coraz bardziej się wydłuża i może się przez stracić na ważności. Poza tym skarżą się na powtarzające się preferowanie miejsc i obiektów w Europie oraz niepokojącą dowolność w wyborze miejsc przeznaczonych do wpisania na tę listę.
Także w Niemczech wiele osób zadaje sobie pytanie, dlaczego znalazły się na niej katedry w Spirze, Akwizgranie, Hildesheim i w Kolonii, a nie ma na niej katedr w Wormacji, Moguncji, Magdeburgu, Ulm czy we Fryburgu? Albo dlaczego jest na niej Wyspa Muzeów w Berlinie, a nie ma placu Koenigsplatz w Monachium?
Pomimo tych i innych dyskusji "karawana idzie dalej". 45. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO odbędzie się latem 2022 roku w Rosji w Kazaniu. Między innymi zapadnie na niej decyzja o wpisaniu na listę UNESCO starej synagogi i mykwy w Erfurcie.