Upamiętnienie ofiar komunizmu

W lesie niedaleko wsi Katyń Sowieci zamordowali w 1940 r. ponad 4400 polskich oficerów. Ta masakra jest symbolem sowieckich zbrodni na narodzie polskim. Pomnik ku czci ofiar tej sowieckiej zbrodni wzniesiono w New Jersey z inicjatywy miejscowej Polonii.

Siedem rzeźb z brązu stoi na białych schodach u stóp wzgórza Petrin w Pradze. Ich autorem jest rzeźbiarz i były więzień polityczny Olbram Zoulbek. To miejsce pamięci odsłonięte zostało w 2002 r. Według wygrawerowanego napisu poświęcone jest ono nie tylko tym, którzy byli więzieni czy zamordowani, ale także "tym wszystkim, których życie zostało zrujnowane przez totalitarny despotyzm".

Ponad 11 tys. osób więzionych było w latach 1951-1989 w tym więzieniu śledczym enerdowskiej bezpieki - Stasi. Przedtem mieścił się tu sowiecki obóz dla przeciwników reżimu. Od 1994 roku jest tu muzeum.

Ten pomnik stoi w centrum Bukaresztu od 2016 roku na cokole obalonego pomnika Lenina. Autorem tej wysokiej na 20 m rzeźby jest Michai Buculei. Stoi ona na przeciwko jednego z najważniejszych budynków czasów stalinowskich: na Placu Wolnej Prasy. Pomnik powstał z inicjatywy byłych więźniów politycznych.

To pierwsze miejsce pamięci powstało w Tiranie w 2017 roku. W czasach III Rzeszy niemieccy okupanci wykorzystywali ten budynek jako więzienie. Po przejęciu władzy przez komunistów w 1945 r. torturowano tu i zabijano przeciwników reżymu. Nazwa "Dom liści" pochodzi od roślin pnących na fasadzie budynku.

W muzeum w Goli, gdzie urodził się sowiecki dyktator Stalin, istnieje nadal muzeum jego imienia. Nadal przedstawiony jest tu jako bohater – 65 lat po śmierci i 27 lat po odzyskaniu niepodległości Gruzji. Obecnie istnieją plany zmiany wystawy. O zbrodniach stalinowskich dopiero od 2006 r. opowiada wystawa w gruzińskim Muzeum Narodowym w Tbilisi.

Prawie 1,5 mln Kazachów padło w latach 1932-33 ofiarą klęski głodu spowodowanej przez przymusową kolektywizację i powszechne marnotrawstwo. Ofiarom głodu poświęcone są te rzeźby w Astanie. Pomnik odsłonięto 31 maja 2012 w ramach narodowego dnia pamięci o ofiarach represji politycznych.

Ten wysoki na 19 m obelisk w centrum Rygi zwany jest potocznie "Mildą". Wzniesiono go już w latach 30-tych, a więc jeszcze przed sowiecką okupacją. To miejsce to dla Łotyszy centralny pomnik ich woli wolności i suwerenności. Stąd wychodziły protesty i opór.

Ten położony między Rosją a Chinami kraj przez prawie cały XX wiek znajdował się pod okupacją - najdłużej pod sowiecką. To muzeum pamięci o ofiarach prześladowań politycznych otwarto w 1996 r. w Ułan Bator. Rok później doszło miejsca pamięci.

Ten zbudowany na początku XX wieku na rzece Imjing most to jedyny taki most łączący Północną i Południową Koreę. W czasie wojny koreańskiej (1950-1953) był ważnym obiektem strategicznym. Po południowej stronie mostu wiele osób pozostawia flagi i kartki z osobistymi przesłaniami.

Ta odsłonięta w 2007 r. w Waszyngtonie rzeźba jest kopią "Bogini demokracji", którą chińscy studenci wznieśli na Placu Niebiańskiego Pokoju w czasie protestów w 1989 r. Na rzecz wzniesienia tego pomnika w USA zaangażowali się między innymi Lech Wałęsa i Vaclav Havel.