Walka z rakiem. Nieoczekiwane właściwości "starych" leków

Generalnie leki wprowadzane są na rynek z myślą o konkretnym zastosowaniu – np. uśmierzaniu bólu, obniżaniu ciśnienia i o leczeniu konkretnych chorób.

Droga do wprowadzenia takiego leku na rynek jest długa i wyboista. Przeciętnie mija 13 lat zanim nowy lek pojawi się w aptekach. W większości przypadków to się nie udaje.

Pomimo takiego złożonego procesu na koniec zdarzają się niespodzianki. Np. gdy okazuje się, że dany lek sam, lub w kombinacji z innymi, pomaga na zupełnie inne schorzenia.

Właśnie tego typu zastosowania naukowcy chcą sprawdzić pod kątem przydatności do walki z rakiem. Fachowcy nazywają to repozycjonowaniem leków (z ang. Drug Repositioning).

Zaletą tej metody jest zamknięty już proces certyfikacji takiego leku, czyli dopuszczenia go do użytku. Repozycjonowanie jest szybsze, prostsze i tańsze niż wynalezienie zupełnie nowego leku.

Stare „nowe” leki

Są już pojedyncze sukcesy na tym polu. Np. naukowcy z UT Southwestern Simmons Cancer Center z Fort Worth (Teksas, USA) odkryli, że dostępny już na rynku lek wspomaga działanie innego znajdującego się właśnie fazie testów klinicznych leku, który hamuje rozwój komórek rakowych.

Podobnie naukowcy z uniwersytetu w Bergen (Norwegia) przez wiele lat testowali znane już leki pod kątem terapii rakowych. Okazało się przy tym, że środek stosowany przeciwko pasożytom takim jak tasiemiec świetnie nadaje się do leczenia raka prostaty i jelita. Czynną substancją tego leku jest NTZ (nitazoksanid). – Odkryliśmy, że ta specyficzna substancja blokuje sygnały komórek rakowych i powoduje zatrzymanie ich wzrostu – twierdzi prof. Karl-Henning Kalland z uniwersytetu w Bergen. Najnowsza praca badawcza dowodzi, że NTZ sprawdza się także w terapii raka mózgu.

Systematyczne badania

Problemem w repozycjonowaniu leków jest ich ogromna ilość na rynku i związany z tym brak przejrzystości. Dlatego naukowcy koncentrują się obecnie na katalogowaniu dostępnych na rynku leków i tworzeniu specjalnych baz danych. Nad takim projektem pracują obecnie naukowcy z instytutu Broada z Massachusettes Institut of Technology (MIT), uniwersytetu Harvarda i Dana Farber Cancer Institute z Bostonu. Stworzona przez nich baza danych obejmuje obecnie ponad 6000 dopuszczonych i dostępnych już na rynku leków wraz z opisem ich chemicznej struktury, właściwości i dotychczasowych zastosowań. Wraz z tworzeniem tej bazy danych prowadzone są systematyczne prace nad zastosowaniem tych leków do terapii rakowych.

Zaskakujące wyniki

W ponad 50 przypadkach odkryto nieznane jak dotąd możliwości zastosowania tych leków w walce z rakiem. W ten sposób możliwe jest przyspieszenie prac nad nowymi lekami lub zastosowanie starych leków do nowych terapii. – Najpierw myśleliśmy, że będziemy szczęśliwi, jeśli uda nam się odnaleźć nawet jeden lek hamujący rozwój raka. Dlatego byliśmy zaskoczeni, że znalazło się ich aż tyle – mówi prof. Todd Golub z instytutu Broada MIT.

Polska w czołówce śmiertelności

W Europie z roku na rok maleje liczba osób umierających na raka. Pomimo to, rak nadal jest jednym z najczęstszych powodów zgonów w Europie. Według ostatnich pełnych danych Eurostatu z 2016 roku w krajach Unii Europejskiej na choroby nowotworowe zmarło 1,2 mln osób. Unijna średnia wynosi 259 zmarłych na 100 tys. mieszkańców.

Najwyższy współczynnik zgonów na raka odnotowano na Węgrzech (345 na 100 tys. mieszkańców), na Słowacji, w Słowenii i Polsce (297 na 100 tys. mieszkańców); najniższy na Cyprze (193 na 100 tys.) i w krajach skandynawskich. 

Niemcy plasują się nieco poniżej unijnej średniej (253 na 100 tys. mieszkańców).

W związku z przypadającym na 4 lutego światowym dniem walki z rakiem Komisja Europejska zapowiedziała specjalny europejski plan do zwalczania raka.

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>