انځورونه: په آسیا کې د ۲۰۱۵م کال مهمي پېښي

د ۲۰۱۵م کال پيل د پاکستان له پاره چندان ښه نه وو. د پاکستان د سویلي ایالت سند په شکارپور ښار کې د شعیه گانو پر یو مسجد برید وشو. په دغه ترهگر برید کې تر ۶۰ ډیر انسانان ووژل شول. د دغه برید مسئولیت افراطي اسلامپالې ډلې جندالله پر غاړه واخیست.

په جلال آباد ښار کې د یوه ځانمرگي برید په پایله کې ۳۰ ملکي وکړي ووژل شول. د دا ډول بریدونو تر سره کیدل په افغانستان کې کومه نوې خبره نه وه، خو د دې برید ځانگړینه په دې کې وه چې په منځي ختیځ کې فعالي ډلې «اسلامي دولت» یا داعش په دغه برید کې لاس درلود.

په دغه هیمالیایي هیواد کې ۷،۸ درجې زلزلې د دغه هیواد ځيني ښارونه او کلي له خاورو سره خاورې کړل. پلازمېنې کټمنډو ته هم ډیر زیان ورسید. که له یوې خوا د دغې زلزلې له امله نږدې ۹۰۰۰ انسانان ووژل سول، له بلې خوا په نیپال کې موجود کلتوري میراث هم ډیره صدمه ولیدله.

له اوږدې مودې راهیسې د ایران او لویدیځ تر منځ د اټومې وسلو پر سر شخړه روانه وه، خو په ويانا کې د ایران او نوري نړۍ د ۱+۵ هیوادونو تر منځ په دې اړه یو تاریخي تړون لاسلیک شو. د دغه تړون له مخې به ایران په خپل اتومي پروگرام کې کمښت راولي او په بدل کې به یې د نړیوالو له خوا پر دغه هیواد لگول شوې بندیزونه لیري شي.

په تيرو څورلسو کلونو کې څو واري د طالبانو د مشر ملا محمد عمر د مړیني خبرونه خپاره سوي. خو د جولای پر ۲۹ طالبانو او پاکستاني استخباراتي ادارو د ملاعمر مړینه تائيد کړه چي وروسته نو دا خبر رشتيا سو.

په تایلنډ کې د یوه بمي برید په ترڅ کې ۲۰ تنه ووژل شول او د ۱۲۰ په شاوخوا کې ټپان شول. دغه چاودنه یوه مشهور درمسال ایراوان، ته نږدې د خریدارۍ په یوه مرکز کې وشوه. د تایلنډ چارواکي ویره لري چې آیا په چین کې مسلمان اقلیت ایغور خو به په دغه برید کې لاس نه لاره؟

د امریکا متحدو ایالاتو ولسمشر بارک اوباما په غیر مترقبه توگه اعلان وکړ چې هغه تر ۲۰۱۷م کاله پورې له افغانستان څخه د ناټو د ټولو ځواکونو د وتلو پریکړه بدله کړې ده. د دې پریکړې دلیل د کندوز پر ښار د طالبانو موقتي کنترول او د دغي ډلې بیرته فعالیدل ښودل شوی.

د چین کمونيستې حکومت له ۳۶ کلونو راهیسې په دغه هیواد کې عملي کیدونکي پالیسۍ «یوه کورنۍ یو ماشوم» زیږوني په برخه کې نرمي راوستله او مېړه او ماينې ته یې د دوو ماشونومانو د زیږوني اجازه ورکړه. کارپوهان د دې پریکړي دلیل په چین کې د پاخه عمر کسانو ډېرښت ښيي.

لکه څرنگه چې تمه کیدله په میانمار کې د جمهوریت غوښتونکي گوند (نیشنل لیگ فار دیموکراسي) مشري په تاکنو کې مطلق اکثریت ترلاسه کړ. په دې توگه په دغه هیواد کې له څو لسیزو راهیسې د پوځ واکمنۍ کرار کرار پای ته رسولو له پاره یو نوې مسیر ورکړل شو.