د یوناما د بشري چارو مسئول د طالبانو له اقتصاد وزیر سره کتلي
۱۴۰۱ دی ۵, دوشنبه
د یوناما دفتر ويلي دي چې په دغه کتنه کې غوښتنه شوې چې د طالبانو حکومت دې په بهرنیو موسساتو کې د کارکوونکو ښځو د نه کار کولو له تصميم څخه پرشا شي.
د یوناما په اعلامیه کې ويل شوي دي: «په میلیونو افغانان بشري مرستو ته اړتیا لري او د خنډونو ليرې کول اړین دي.»
د طالبانو د اقتصاد وزارت د شنبې په ورځ اعلان وکړ چې په افغانستان کې ټولې میشتې بهرنۍ غیردولتي موسسې دې تر امر ثاني پورې خپلو کارکوونکو ښځو ته د کار کولو اجازه نه ورکوي.
که څه هم د طالبانو دغه اعلان په مستقیمه توګه پر ملګرو ملتونو نه وضع کيږي، خو د دغه سازمان اکثره پروګرامونه د غیرحکومتي موسساتو له خوا مخته وړل کيږي.
ډېرو بهرنیو موسساتو ويلي چې په افغانستان کې ېې خپل فعالیتونه وروسته له هغې درولي چې طالبانو ټولو غیرحکومتي موسساتو ته د ښځینه کارکوونکو د کار درولو امر وکړ. د طالبانو ویاند د امریکا شاردافېرې خبرو ته سخت غبرګون ښوولی دی.
د فرانسې خبري آژانس د رپوټ په حواله، د یکشنبې په ورځ ګڼ شمیر بهرنیو موسساتو اعلان وکړ چې په افغانستان کې ېې خپل فعالیتونه درولي دي.
د طالبانو دغه اعلان، د نړیوالو او غیر حکومتي موسساتو خبرداري راپارولي چې ورسره کېدای شي په افغانستان کې د بشري مرستو لړۍ ډېره سخته وځپل شي، خو د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد ويلي دي چې دغه موسسات د افغانستان د قوانینو او فرمانونو پر عملي کولو مکلف دي.
ملګري ملتونه په افغانستان کې د بشري مرستو عمومي ارزونه کوي
سیف دې چيلدرن، د ناورې د مهاجرت کمېټې او کيئر، په یوه ګډه اعلاميه کې ويلي دي: «موږ په افغانستان کې د خپلو ښځينه کارکوونکو پرته نه شو کولی شدیدو اړمنو ماشومانو، ښځو او نارينه و ته په موثره توګه رسیدګي وکړو.»
په اعلاميه کې دغه راز راغلي: «موږ په داسې حال کې چې د دغې اعلامېې په هکله وضاحت ترلاسه کوو، خپل پروګرامونه د تعویق حالت کې اچوو او غواړو چې ښځې او نارینه وشي کړی په افغانستان کې زموږ د ژوند ژغورنې مرستو ته ادامه ورکړي.»
«موږ پر خپلو ښځینه کارکونکي متکي یو»
د ژغورنې نړيواله کمېټه (آی آر سي) چې په افغانستان کې د خپلو ۳۰۰۰ ښځينه کارکوونکو سره د روغتيا، تعلیم او نورو برخو کې عاجل خدمات وړاندې کوي، هم ېې ويلي دي چې خپل فعالیتونه ېې درولي دي.
آی آر سي، چې مرکز ېې په نيويارک کې دی، په یوه اعلامیه کې ويلي دي: «د آي آر سي له پاره، زموږ ارګانونه په ټولو سطحو کې د خدماتو د عرضه کولو په برخه کې پر خپلو ښځينه کارکونکو متکي دي. که موږ د ښځو د استخدام اجازه ونه لرو، موږ نشو کولی اړمنو خلکو ته خدمات وړاندې کړو.»
ملگري ملتونه: بنديزونه د بشري مرستو مخه نيسي
د افغانستان له پاره د ملګرو ملتونو د سرمنشي د ځانګړي استازي مرستيال، رامیز الاکبروف، د فرانسې خبري آژانس ته وويل چې د طالبانو ممنوعیت به ميلیونونو انسانانو ته د مرستو لیږد له مشکل سره مخ کړي او دا د افغانستان پر ځپل شوي اقتصاد ویجاړونکی اغیز کوي.»
د آلمان او د اسلامي همکاریو سازمان غبرګونونه
الاکبروف زیاته کړه: «په خپلواکه او عادلانه توګه د بشري مرستو د لیږد دوام به ډېر ستونزمن وي، ځکه د ښځو مشارکت ډير اړين دی.» هغه وويل چې ملګري ملتونه په دې هڅه کې دي چې دغه ممنوعیت بېرته واخیستل شي.
د راتلونکي کال له پاره د افغانستان د اقتصادي وضعیت په تړاو اټکلونه
د آلمان د بهرنيو چارو وزيرې، انالينا بېربوک، هم د يکشنبې په ورځ په دې هکله د «نړېوالې ټولنې د یو واضح غبرګون» غوښتونکې شوه.
د اسلامي همکاريو سازمان د طالبانو دغه ممنوعیت ته «ځان ته ماتې ورکول او افغانانو ته زيان رسول» ښودلی او پر طالبانو ېې غږ کړی چې له دغه تصميم څخه ېې پر شا شي.
د الاکبروف په خبره، د بشردوستانه چارواکو د يکشنبې ورځې په غونډه کې داسې يو تصمیم چې ټولې انجوګانې دې خپل ماموریتونه د تعلیق په حال کې راولي، شتون نه درلود. خو هغه ټینګار وکړ چې د طالبانو وروستی ممنوعیت به د ملګرو ملتونو سازمان پر ماموریت اغیز ولري، ځکه دوی په افغانستان کې په پراخه کچه خپلې مرستې د غیرحکومتي موسساتو یا انجوګانو له طریقه رسوي.
د یوې افغانې د زړه حال
د طالبانو وروستي ممنوعیت پر افغان ښځو هم منفي اغیز لرلی دی. ۲۴ کلنې شبانه چې له کلونو راهیسې په یوه خارجي موسسه کې کار کوي، د فرانسې خبري آژانس ته وويل چې هغه د خپلې کورنۍ یوازينۍ عاید لرونکې وه.
طالبانو د نجونو تحصيل د ممنوعيت دفاع وکړه؛ جي۷ سخت غبرګون ښوولی
هغه چې نه غواړي بشپړ نوم ېې خپور شي، زیاته کړه: «که زه خپله دنده له لاسه ورکړم، زما ۱۵ کسیزه کورنۍ به له لوږې مړه شي.» دغې افغانې وويل: «په داسې حال کې چې نړۍ د راروان نوي کال جشن لمانځلي، افغانستان د ښځو له پاره په دوزخ بدل شوی دی.»
د ذبیح الله مجاهد تند غبرګون
د طالبانو حکومت د يکشنبې په ورځ له نړیوالو نیوکو سره مخ شو. د طالبانو د حکومت ویاند، ذبیح الله مجاهد په دې هکله د امریکا متحده ایالاتو د ژاردافیرې د څرګندونې په ځواب کې پر ټويټر وليکل: «امریکايي چارواکي باید زموږ په کورنیو چارو کې مداخله ونه کړي.» مجاهد ويلي دي هغه موسسات چې په افغانسان کې فعالیت لري مکلفې دي چې د افغانستان قوانین او فرامين رعایت کړي.
مجاهد لیکلی دي چې دوی چا ته اجازه نه ورکوي چې د بشري مرستو په نوم ېې د حکومت پريکړو او مشرانو په اړه بې مسئولیته څرګندونې یا ګواښ وکړي.
شارژدافېرې، کرین دیکر ويلي دي: «له افغانستان سره د بشردوستانه مرستو د سترې مرستندویه ټولنې د استازي په توګه، زه احساس کوم چې زه حق لرم چې د دې وضاحت وکړم چې طالبان څنګه د ښځو او ماشومانو د لوږې د مخنیوي اراده لري، کله چې ښځې نور اجازه نه لري چې نورو ښځو او ماشومانو ته مرستې وویشي.»
نديم: که آبادي او تمدن مو هدف وی نو جګړې ته څه ضرورت وو
په غیر حکومتي دفاترو کې پر کارکوونکو ښځو د کار کولو بندیز، د طالبانو له خوا اعلان شوی تر ټولو وروستی بنديز دی. د طالبانو حکومت دغه راز تېره اوونۍ دا اعلان هم وکړ چې محصلانې نشي کولی تر «امر ثاني» پورې پوهنتونونو ته ولاړې شي.
«موږ ته د اسلام دين مهم دی»
د طالبانو دغو اعلانونو په نړېواله سطحه غبرګونونه راپارولي او د افغانستان په يو شمیر ښارونو کې ېې پر ضد اعتراضونه هم شوي دي.
د طالبانو د لوړو زدکړو وزير، ملا ندا محمد ندیم، د نړېوالو غبرګونو سره سره، له خپلې پرېکړې دفاع کوي. هغه تېره ورځ وويل چې د دوی له پاره د «اسلام دېن مهم دی» او که دنیاوال ورباندې هر ډول فشارونه هم راولي دوی به په ښځو حجاب کوي.
راپور: طالبان د نجونو د تحصيل په هکله خپل ترمنځ همنظره نه دي
د ښځو حجاب له هغو څلورو مواردو څخه یو دی چې ندیم وايي سبب شول چې دوی د نجونو پوهنتونونه بند کړي. هغه مخکې د افغانستان ملي تلویزیون چې د طالبانو تر ادارې لاندې کار کوي ويلي وو چې څو ځله ېې پوهنتونونو ته د ښځو د حجاب رعایتولو سپارښتنه کړې وه خو عملي نه شوه.
په افغانستان کې د طالبانو په واکمنې کې ډېرو ښځو خپلې حکومتي دندې هم له لاسه ورکړي دي. طالبانو همدارنګه پر ښځو له نارینه محرم پرته د سفرونو بندیز لګولي او دغه راز ښځې باید چادري پر سر کړي.
(AFP)mks/nz
له آرشیف څخه یو انځوریز البوم: