د پخواني حکومت د امنيتي ځواکونو د نیولو او شکنجې ادعا
۱۴۰۰ بهمن ۲۶, سهشنبه
د ۲۰۲۱م کال په اګست مياشت کې واک ته د طالبانو تر رسیدلو وروسته، د افغانستان د امنيتي ځواکونو په زرونو غړي د هیواد پریښودو ته اړ شول. هغه چې اوس هم په هیواد کې پاتې دي، له ډلې يې يو شمیر اندېښمن دي چې طالبان يې ونه نیسي او وې نه وژني.
د جمال مستعار په نوم د افغانستان د پخواني امنيتي ځواکونو يو منصبدار، دویچه ویله ته وويل له کله نه چې طالبان قدرت ته رسيدلي، اړ شوي دي چې له خپل يو زوی سره له کوره ووځي او په یو نامعلوم ځای کې پټ ژوند وکړي.
هغه وايي: «حتی له ويري له خپلې کورنۍ سره هم ارتباط نه شم نیولی. کور ته تللی نه شم او له هغوی نه هيڅ احوال نه لرم. یوه ورځ يو ځای او بله ورځ بل ځای ژوند کوم.»
د امنيتي ځواکونو دغه پخواني منصبدار وويل، څو همکاران يې چې پخوا د امنيتي ارګانونو غړي ول، د طالبانو له خوا نیول شوي او شکنجه شوي دي. هغه د خپل مخ انځور استولی چې د سترګو په اطرافو کې ېې ټپونه لیدل کيږي.
جمال دویچه ویله ته انځورونه استولي او ويلي يې دي چې یو شمیر دوستان يې چې د افغانستان په پخواني حکومت کې د امنيتي ځواکونو غړي ول، د طالبانو له خوا نیول شوي او شکنجه شوي دي چې د شکنجو داغونه يې پر سر، مخ او پښو کې لیدل کيږي.
د افغانستان د پخوانيو امنيتي ځواکونو دغه غړی ټينګار کوي چې عمومي عفوه هسې په نوم ده: «عمومي عفوه نمایشي ده. هغوی د خلکو سترګو ته خاورې ورشیندي او هيڅ شي ته پابنده نه دي. عمومي عفوه واقعیت نه لري.» دی وايي چې کوم خدمت او کار يې چې د افغانستان پخواني حکومت له پاره کړی، ورباندې پښيمانه دی او اوس د خپل ژوند د نجات له پاره هيڅ لار نه لري.
د جمال په خبره، د پخواني حکومت داسې سرتيري او افسران پيژني چې طالبانو له خوا نیول شوي او شکنجه شوي دي.
خو طالبان بیا د افغانستان د پخواني حکومت د امنيتي ارګانونو د پرسونل د نیولو خبره ردوي.
د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند، بلال کریمي دویچه ویله ته وویل: «د اسلامي امارت د مجاهدینو له خوا هيچا ته کوم زیان متوجه نه دی. که د کوم کس له خوا سرغړونه کیږي، قانوني برخورد ورسره کيږي او تعقیب کیږي.»
د بشر حقونو د مدافعانو اندېښنې
د بشر حقونو فعالان وايي طالبان چې اوس یې قدرت په لاس او پر افغانستان حاکم دي، نو باید ټولو نړیوالو قوانینو او د بشر حقونو ارزښتونو ته پابنده اوسي.
د افغانستان د پخواني حکومت د کورنيو چارو وزارت د بشر حقونو د څانګې مرستیال، عبدالواحد فرزام دویچه ویله ته وویل چې طالبان نه یوازې د بشر حقونو د نړيوالې اعلاميې د ارزښتونو مطابق عمل نه کوي، بلکې کومې ژمنې چې دوی د پخواني حکومت د کارمندانو په اړه کړي هغې ته هم ژمن نه دي: «موثق رپوټونه موجود دي چې طالبان سربیره پر دې چې د بشر حقونو په برخه کې نړیوال تعهدات تر پښو لاندې کړي، له بده مرغه خپل عهد ته چې هغه زموږ د ديني ارزښتونو او اصولو څخه یو دی، هم وفا نه ده کړې.»
د بشر حقونو د څار په څير يو شمیر نړیوالو سازمانونو هم د پخواني حکومت د کارمندانو د شکنجې او وژنو په اړه رپوټونه خپاره کړي دي.
د ملګرو ملتونو سازمان د جنوري میاشتې په وروستيو کې يو رپوټ خپور کړ چې پکې ويل شوي، د افغانستان د پخواني حکومت تر سلو ډیر امنيتي ځواکونه او کارمندان د طالبانو له خوا وژل شوي دي.
که څه هم طالبانو دغه ادعا رد کړه خو په رپوټ کې راغلي دي چې ملګري ملتونو د قتلونو او د اجباري لادرکه کولو په تړاو دقیق رپوټونه ترلاسه کړي دي.
د دغو رپوټونو پر اساس، د دغو قتلونو څه باندې دوه پر دريمه برخه یې د «محکمې له دخالت پرته» د طالبانو او یا هم هغوی پورې د اړوندو افرادو له خوا ترسره شوي دي.
دويچه ویله د/م.ک.ص./ن.ز.