مشورتي لویې جرګې د۴۰۰ طالب زندانیانو د خوشې کېدو پریکړه وکړه
۱۳۹۹ مرداد ۱۹, یکشنبه
د ۴۰۰ طالب زندانیانو د خوشې کېدو په پار رابلل شوې مشورتې لویه جرګه نن یکشنبه (د ۲۰۲۰ میلادي کال د اګست ۹مه) په يو ۲۵ مادییزه پریکړه لیک سره پای ته ورسیده.
د دغه پریکړه لیک په دویمه ماده کې راغلي:
«جرګه د سولې مذاکراتو د پيل په وړاندې د شته خنډونو د لرې کولو، د وینو له تویدلو څخه د مخنیوي او همدا راز د وګړو د مصلحت او خیر لپاره، د طالبانو د څلور سوو بندیانو د خوشې کېدو نظر تائیدوي.»
پر دغو څلور سوه طالب زندانیانو د وژنو، تښتونو، نشه يي توکو قاچاق او نورو جرمونو تور پورې دی.
ولسمشر غني د ۴۰۰ زندانیانو د نه خوشې کولو لپاره ستر لامل دا باله چې پر هغوی د «حق العبدي» ادعاوې شته چې دی یې د بخښلو واک نه لري.
مشورتي لویې جرګې د حق العبد په اړه څه پریکړه کړې؟
سره له دې چې مشورتي لویې جرګې د ۴۰۰ زندانیانو د خوشې کېدو پریکړه کړې، خو د حق العبدي ادعا د خوندېتوب سپارښتنه هم کوي. په دې اړه د پریکړه لیک په ۸مه ماده کې راغلي:
«د غوښتنې په صورت کې د هغو کسانو حق العبدي دې خوندې وي، چې د خوشې شویو طالبانو لخوا متضرر شوي دي.»
ولسمشر محمد اشرف غني د مشورتي لویې جرګې د پای وینا کې د جرګې پریکړه لیک د حکومت او ولس ګډه پریکړه وبلله. نوموړي وویل:
«نن به زه داسې حکم لاسلیک کړم چې ما دا کار هیڅ کله نه شو کولی، خو ستاسې د پرېکړې له مخې به زه دا حکم لاسلیک کړم او ۴۰۰ بندیان به ازاد شي.»
ولسمشر غني پر طالبانو هم غږ وکړ چې د افغان ولس یووالي او اجماع ته درناوی وکړي.
ده وویل، اوس انتخاب د طالبانو په لاس کې دی او هیڅ ډول خنډ د سولې خبرو د پيل پروړاندې پاتې نه شو. غني وویل:
«دولت او ملت طالبان د یوه واقعیت په توګه مني، اوس باید دوی ثابته کړي چې د افغانستان تنوع او د ولس یووالی مني او کنه؟»
د مشورتي لویې جرګې په پریکړه لیک کې د ملي امنیتي او دفاعي ځواکونو د هغو منسوبینو د خوشې کېدو غوښتنه هم شوې چې د وظیفوي غفلت په تور په زندانونو کې دي.
ښاغلي غني د جرګې ګډونوالو همدا پریکړه هم ومنله او ژمنه یې وکړه چې دغسې زندانیان به هم د زمري ۲۸مې یا د افغانستان د خپلواکۍ د ۱۰۱ کلیزې په ویاړ خوشې کړي.
د جرګې په پریکړه لیک کې ټینګار شوی چې خوشې شوي طالبان باید بیا د جګړې ډګر ته ونه ګرځي.
سره له دې چې حکومت د دغو طالب زندانیانو په منځ کې د بهرنیو جنګیالیو شتون رد کړی، خو د جرګې د پریکړه لیک په دریمه ماده کې راغلي:
«که چیرې د بندیانو په منځ کې بهرني اتباع وي، د بهرني بندیانو له هېوادونو څخه د معتبرو ضمانتونو وروسته دې خپلو اړوندو هېوادونو ته وسپارل شي.»
د جرګې پریکړه لیک کې په اوربند ټینګار شوی او په سملاسي توګه د افغانانو د خپل منځي خبرو د پیل غوښتنه شوې ده.
د بیړني اوربند غوښتنه
د پریکړه لیک په ۵مه ماده کې د اوربند په اړه راغلي:
«جرګه په جدي توګه په هېواد کې د دوامداره او فوري اوربند د ټینګښت غوښتونکې ده او نړېوالې ټولنې په ځانګړې توګه د امریکا متحده ایالاتو څخه غواړي چې د افغانستان له خلکو سره پر خپلو کړیو ژمنو عمل وکړي.»
د جرګې پریکړه لیک کې د ولسواکۍ په ساتنه، اساسي قانون د یوې ملي وثیقې په توګه د منلو، د ښځو حقونو خونديتوب او د تیرو ۲۰ کلونو د لاسته راوړنو په ساتنه ټینګار شوی.
د سولې بین الافغانې خبرې به کله پيل شي؟
مشورتي لویې جرګې ته پخواني ولسمشر حامد کرزي هم وینا وکړه او د جرګې له پریکړو یې هرکلی وکړ. ښاغلي کرزي د سولې بین الافغاني خبرو د پيل په اړه وویل:
«د مالوماتو له مخې، د ۴۰۰ طالب زندانیانو خوشې کېدو وروسته چې تاسو تائید کړي او ولسمشر یې تصویبوي، دوه یا دریو ورځو کې به پلاوی ولاړ شي او مذاکرات پيلوي.»
د جرګې په پریکړه لیک کې په دواړو غاړو غږ شوی چې د سولې بهیر په جریان کې تاوتریخوالی ودروي او خپلو اختلافاتو ته د خبرو له لارې حل ومومي.
د جرګې ګډونوالو د پریکړه لیک په ترڅ کې دواړو ښکېلو غاړو ته خبرداری ورکړی چې، افغان ملت به د هغه لوري پروړاندې غوڅه پریکړه وکړي، چې د تاوتریخوالي په دوام ټینګار کوي.
اسماعیل شاکر – کابل
دلته پر همدې موضوع يو انځوريز البوم هم کتلای شئ: