استانبول: «ایا صوفیا» د مسلمانانو او عیسویانو ګډ عبادت ځای؟
۱۳۹۹ خرداد ۲۷, سهشنبه
د قسطنطنیه د اورتودوکس کلیسا اسقف، سهاک ماسالیان د روغي جوړي خپل دغه پیشنهاد د تیري یکشنبې په ورځ د استانبول د ایا صوفیا د اوسني موزیم د استفادې په هکله بحثونو کي د تویتر د لاري کړی دی.
ایا صوفیا، چي په یوناني کي د «مقدس حکمت» معنی لري، په شپږم قرن کي جوړه سوه، چي په هغه وخت کي تر ټولو لویه کلیسا وه. په ۴۵۳م کال کي د عثماني امپراطورۍ له خوا د اوسني استانبول یا پخوانۍ قسطنطنیې ترنیولو وروسته ایاصوفیه کلیسا هم په یوه مسجد باندي تبدیله سوه.
په ۱۹۳۴م کال کي بیا هغه د اتاترک لخوا په یوه موزیم باندي تبدیله سوه. د ترکیې ستره محکمه اوس غواړي د راتلونکي جولای میاشت پر دوهمه د هغه د موقف په باب فیصله وکړي. ځکه نو انتقادونه رامنځته سوي دي. د لرغونو اثارو د ساتلو ادارې تر دې دمخه لا داسي کوښښونه کړي وه، چي ایاصوفیا دي بیرته په یوه مسجد باندي تبدیله سي، خو پر خپل دغه کوښښ باندي نه وه کامیابه سوې.
اسقف سهاک تشویش لري، چي په یوه مسجد باندي د ایاصوفی تبدیلیدل به، کومه چي په ۵۳۹ م کال کي د کلیسا په حیث جوړه سوې وه، د عیسویانو په حق کي ښه خبره نه وي. هغه نسبت دې ته، چي پر ایاصوفیا باندي دي د ټورسټانو هجوم وي او هغوی فقط د خپل سیل له پاره ورروان وي، ښه به وي چي هلته هم مسلمانان او هم عیسویان یو ځای عبادت سره وکړي. دئ اضافه کوي،« بې تفاوته ده، چي موږ په مختلفو ادیانو پوري مربوط یوو، خو خدای مو یو دی.»
په همدې حال کي د ترکیې حکومت ته نژدې رسنیو، لکه «صباح» ورځپاڼي د سهاک د پیشنهاد په مقابل کي مثبت عکس ا لعمل ښوولی دی. ناظرین دغه پیشنهاد د یوې داسي نخښي په حیث ارزیابي کوي چي جمهوررئیس اردوغان کولای سي د حل دغه لار حداقل په نظر کي ونیسي.
له بلي خوا بیا د یونان د اورتودوکس کلیسا مقدسي شورأ د ترکي چارواکو څخه غوښتي دي، چي ددغه په نړيوالي سطحي مشهوري ودانۍ سره محترمانه رفتار وکړي. د یونان د اورتودوکس کلیسا عالي شورأ ایاصوفیا د عیسوي معمارۍ يوه «فوق العاده شهکاري او کلتوري نمونه» بولي. د هغوی خبري آژانس لیکلي دي، چي د ایا صوفیا ارزښت«جهاني» دی.
آژانس همدارنګه لیکلي دي، چي په مسجد باندي د ایاصوفیا تبدیلیدل به په ټوله نړی کي د عیسویانو لخوا مایوسۍ او احتجاجونو سبب وګرزی او په عین حال کي به ترکیې ته د ډیرو جهتونو له اړخه تاوان ورسوي. ځکه نو دا« کاملأ ضروري» خبره ده، چي سم او عاقلانه تصمیم ونیول سي، ترڅو د «موزیم په حیث د ایاصوفیا موقف» وساتل سي.
زموږ له آرشیف څخه: