روژه، گرمي او د بریښنا نشتوالی

په سره لمر کې د مزدورانو ژوند سخت په تکلیف کې وي. او چې روژه یې هم نیولي وي نو جسمي ازمایښت یې لا پسې سخت شي. دغه کس محمد ثاقب نومیږي چې د سیالکوټ له سیمې اسلام آباد ته راغلی دی. د هغه په خبره په کلي کې یې د گرمۍ په موسم کې آن ۱۶ساعته بریښنا هم نه وي. د هغه په خبره په اسلام آباد کې د مزدورۍ پر مهال څو ځله له گرمۍ بې هوښه شوی دی.

د اسلام آباد په یوه روغتون کې د ښځو واټ. په گرمۍ کې د ناروغانو له پاره انتظار او ډاکټرانو او نرسانو له پاره په سخته گرمۍ کې کار کول ډیر صبر غواړي.

په انځور کې احمد یوسفزی میوه پلرونکی دی. په دې ورځو کې هغه خټکي پلوري او وايي چې میاشت خو د روژې ده، خو په دې میاشتې کې د بیو لوړوالي، گرمۍ او د بریښنا پارچاوۍ د خلکو ژوند سخت کړی دی. هغه ځکه ناهیلي دی چې نه پوهیږي کورنۍ یې څه واغوندي او څه وخوري. د هغه پنځه سره اولاده ښوونځي ته نه ځی.

په روژې میاشت کې د روژه مات له پاره سموسې او پکوړو پلرونکو کاروباره ښه کیږي، خو د دوکاندار باید د دې له پاره ټوله ورځ چمتووالی ونیسي. په اسلام آباد کې د دغه دوکان خاوند وایی چې په اصل کې یې نغری او نور سامان په بل ځای کې دی. د هغه په خبره که چیرې په دوکان کې نغری او کړایي هم وي نو د گرمۍ او بریښنا د نشتوالي له کبله به په دوکان کې څوک کار و نه شي کړای.

په دغه ځای کې غریبانانو ته وړیا روژه مات برابریږي. له لمر لوېدو سره سم به دسترخوان له خلکو ډک وي. د دغه انځور په لوحه کې ځانگړې خبره دا ده چې پکښې نیکۍ ته بلنه شوې.

په انځور کې په راولپنډۍ کې د موټرو د پرزو د یوه مارکیټ څو سوداگر د گرمۍ له کبله د دوکانو د باندې ولاړ دي. سپین ږیري ولي الله او نورو درې واړو کسانو روژه نیولې ده. هغوی وایي چې «بریښنا نه وي نو له دوکانه تنور جوړ شي. حکومت د بریښنا پارچاوۍ د ختمولو له پاره ژمنې کړې وې، خو چې دا کار یې نه شو کولای نو له خلکو سره یې ولې د دروغو ژمنې کولې.»

د افغانستان بلخ ولایت هم یو له هغو ولایتونو څخه دی چې د نورو په پرتله پکښې د بریښنا پارچاوي کمه وي. که څه هم د روژې په میاشت کې د تودوخې درجه لوړي وي، خو په څلورویشتو ساعتونو کې په وقفه ایي شکل شا او خوا څلور ساعته بریښنا نه وي.

په سخته گرمۍ کې له اوبو سره لوبیدل د ماشومانو له پاره عادي چار ده. خو په پاکستان کې د سختې گرمۍ او بريښنا د نشتوالي له کبله روژه لرونکي ته آن د یوه پکي سهولت هم نه وي. ماسپښین مهال خلک د اوبو په واسطه د گرمۍ د له منځه وړلو هڅه کوي.

د روژه مات له پاره د جلیبۍ، پکوړو او سموسو دوکان. دغه خواړه د سختې گرمۍ په موسم کې په اور سره تیاریږي. دوکاندار ایاز ملک وایي چې پر سر یې یو لوند دسمال تاو کړی څو گرمي حس نه کړي.

په پاکستان کې زیاتره وخت په جوماتونو خیریه مرکزونو کې د عامو روژه نیونکو له پاره د روژمات بندوبست کیږي. اوس په لویو او وړو ښارونو او همداشان کلیو کې ځینې کسان د بې وزلو له پاره د روژه مات تیاری نیسي. په اسلام آباد کې هم په دغسې یوه ځای کې نارینه او ښځې د روژه مات انتظار کوي.

دغه انځور په اسلام آباد کې د یوه ریستورانت دی، چې زیاتره کباب او نور خواړه پلورل کیږي. تر روژمات لږ مخکې دوه کسان ډوډۍ پخوي. په دغه ریستورانت کې کابو هر کار په نغري یا په سرو سکروټو کیږي. دغه انځور دا خبره په اثبات رسوي چې په پاکستان کې عام زیار ویستونکي کسان په څومره سختيو خپله روزي گټي.

په پاکستان کې بهرنيو «فاسټ فوډ» رستورانونو د روژې میاشتې له پاره خاص فرمایشونه خلکو ته وړاندې کوي. د روژه مات پر وخت یا د شپې تر ناوخته پورې د مک ډونلډز او کې اف سي پر رستوانونو بیروبار وي.

د افغانستان ختیځ ولایتونو کې هم د تودوخې درجه لوړه وي. خو پر دې سربیره هم په سږنۍ روژه کې په ننگرهار او لغمان ولایتونو کې هر درې ساعته بریښنا وي او هر درې ساعته بیا پارچاو وي. په کونړ ولایت کې وضعیت تر دې هم خراب دی او یوازې په مرکز اسد آباد کې وخت ناوخته بریښنا ځي راځي. په کندهار ولایت کې هم د بریښنا وضعیت خراب دی او څو وارې د څو څو ورځې له پاره بریښنا قطع شوې وه.

که چیرې دا لیدل مو مقصد وي چې یو عام مزدور څومره په زحمت او صداقت سره کار کوي، نو دغه انځور یې بهترین ثبت دی. د سانتي گراد تر څلویښتو زیاتو درجو کې روژه په خوله په دغه ډول ساختماني چارو کې کار کول خورا سخت دي. د دغسې زیار ویستونکي مزدور هم دا حق دی چې د کومې ټولنې برخه ده، ټولنه یې هم باید پوره حقوق ورکړي. عصمت جبیں، اسلام آباد